Poemat o śmierci. Rozważanie o śmierci Karola Wojtyły jako medytacja filozoficzno-religijna
Abstrakt
W artykule podjęto próbę interpretacji Rozważania o śmierci Karola Wojtyły jako poematu filozoficzno-religijnego. W utworze zatarte zostały odwołania do literatury pięknej, poeta polemicznie przywołał metafizykę egzystencjalną (Heidegger) i aprobatywnie Ewangelię (listy św. Pawła) jako źródło swojej medytacji. Prowadząc rozważania wokół pojęć „dojrzałości”, „tajemnicy”, „bojaźni” i „nadziei”, Wojtyła widzi śmierć jako gotowość do „trudnego spotkania” z „Tym, w Kim istnienie znajduje całą swą przyszłość”. Medytacja jest spotkaniem Ja, czyli osoby, wobec której Ty, czyli Bóg, ustawia się na pozycji możliwego dialogu. Jest to relacja określana przez filozofów dialogu jako „możliwość bycia zagadniętym”. Mówiąc o antynomii „ciała” i „duszy”, poeta przeczuwa, że wpisane jest w nią również przeciwstawienie „życia” i „śmierci”. Wykładnię tę potwierdzi po latach, jako papież, w encyklice Dominum et vivificantem.
Bibliografia
Błoński, Jan. „Poezja nawrócenia”. Pisarstwo Karola Wojtyły — Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych, oprac. Krzysztof Dybciak, PIW, 2019, ss. 147–155.
Czaadajew, Piotr. „Fragmenty i różne myśli”. Przeł. Marian Kisiel, Śląsk, nr 10, 2019, fragment 25, 26, 27.
DV 55=Ioannes Paulus pp. II. Dominum et vivificantem, www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_18051986_dominum-et-vivificantem.html. Dostęp: 30.03.2020.
Ebner, Ferdinand. „Fragmenty pneumatologiczne”. Przeł. Jan Doktór. Teksty filozoficzne. Twarz Innego, red. Bogdan Baran, PAT, 1985, ss. 29–46.
Gruda, Stanisław Andrzej [K. Wojtyła]. „Rozważanie o śmierci”. Znak, nr 3, 1975, ss. 271–276. Przedruk: Wojtyła, Karol – Jan Paweł II. Dzieła literackie i teatralne, t. 2: Utwory poetyckie (1946– 2003), red. Zofia Zarębianka, Znak, 2020, ss. 159–167.
Heidegger, Martin. „Hölderlin i istota poezji”. Przeł. K. Michalski. Teoria badań literackich za granicą. Antologia, t. 2, cz. 2, wybór, rozprawa wstępna, komentarze Stefania Skwarczyńska, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1981, s. 191.
Juros, Helmut. „Bojaźń”. Encyklopedia katolicka, red. Feliks Gryglewicz, Romuald Łukaszyk, Zygmunt Sułowski, t. 2, TN KUL, 1985, kol. 740.
Kierkegaard, Søren Aabye. Bojaźń i drżenie. Choroba na śmierć. Przeł. i wstępem opatrzył Jarosław Iwaszkiewicz, PWN, 1972, ss. 294.
Machniak, Jan. „Bóg i człowiek w poezjach Karola Wojtyły — Jana Pawła II”, www.janmachniak.pl/index.php/moje-wyklady-2/52-bog-i-czowiek-w-poezjach-karola-wojtyy-jana-pawa-ii-cz-iv. Dostęp 11.02.2020.
„Medytacja”. Słownik języka polskiego, red. Witold Doroszewski, t. 4, Wiedza Powszechna, 1964.
Okoń, Jan. „Życiowy profil poety (o drodze twórczej Karola Wojtyły)”. Pisarstwo Karola Wojtyły — Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych, oprac. Krzysztof Dybciak, PIW, 2019, ss. 86–110.
Skwarnicki, Marek. „Słowo wstępne”. Karol Wojtyła. Poezje i dramaty, Znak, 1979, ss. 5–10.
Stachowiak, Lech. „Bojaźń Boża”. Encyklopedia katolicka, red. Feliks Gryglewicz, Romuald Łukaszyk, Zygmunt Sułowski, t. 2, TN KUL, 1985, kol. 741.
Waligóra, Marcin. Wstęp do fenomenologii, Universitas, 2013, ss. 50–63.
Wojtyła, Karol – Jan Paweł II. Dzieła literackie i teatralne, t. 1: Juwenilia (1938–1946), red. Jacek Popiel i in., Znak, 2019.
Wojtyła, Karol – Jan Paweł II. „Rozważanie o śmierci”. Dzieła literackie i teatralne, t. 2: Utwory poetyckie (1946–2003), red. Zofia Zarębianka, Znak, 2020, ss. 159–167.
Zarębianka, Zofia. „Śmierć jako spełnienie (w) miłości. Dialektyka śmierci i miłości w Rozważaniu o śmierci Karola Wojtyły”. Zofia Zarębianka. Spotkanie w Słowie. O twórczości literackiej Karola Wojtyły, Wydawnictwo Pasaże, 2018, ss. 139–150.
Copyright (c) 2020 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.