Poetyckie symfonie Karola Wojtyły
Abstrakt
Tematem artykułu jest cykl Symphonie – Scalenia zawarty w juwenilnym tomie poezji Karola Wojtyły zatytułowanym Psałterz Dawidów (Księga Słowiańska). Autorka, koncentrując się na semantyce terminu „symfonia” użytego przez młodego poetę w kontekście genologicznym, wskazuje na tradycje literackie, z których można wywieść koncepcję łączenia gatunków literackich i muzycznych, zwłaszcza na romantyczną correspondance des arts. Idąc tym tropem, pokazuje, że poemat Mοuσικη [Mousike] można czytać jako literacki odpowiednik allegra sonatowego. Przede wszystkim interesuje ją jednak sama idea „symfoniczności” w ujęciu Wojtyły, która ewoluowała w późniejszej myśli o muzyce Jana Pawła II. W uprzywilejowaniu przez Papieża sztuki dźwięków jako mistycznej „mowy bez słów” pozwalającej na harmonijne połączenie wymiaru ludzkiego z Boskim, autorka dostrzega przetworzenie młodzieńczej idei „symfoniczności” pojmowanej w kategoriach mediacyjnych (jako „scalanie”, „uzgadnianie”, „łączenie”).
Bibliografia
Burghardt, Marta. Wadowickie korzenie Karola Wojtyły. Wadowickie Centrum Kultury im. Macieja Wadowity, 2013.
Chrząstowska, Bożena. „»Pieśni – przeczucia« – młodzieńcze poezje Karola Wojtyły”. Polonistyka, nr 9, 2009, ss. 30–35.
Dybciak, Krzysztof. Karol Wojtyła a literatura. Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos, 1991.
Dybciak, Krzysztof. „Wprowadzenie”. Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych. Antologia, oprac. Krzysztof Dybciak, Państwowy Instytut Wydawniczy, 2019, ss. 10–48.
Dziedzic, Stanisław. „Pieśń nieprzebrzmiała. Juwenilia Karola Wojtyły”. Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych. Antologia, oprac. Krzysztof Dybciak, Państwowy Instytut Wydawniczy, 2019, ss. 470–504.
Dziedzic, Stanisław. „«Pieśń polskim i słowiańskim duchem przepojona». O juveniliach literackich Karola Wojtyły”. Roczniki Humanistyczne, z. 7: Słowianoznawstwo, t. 45/46, 1997–1998, ss. 149–160.
Fubini, Enrico. Historia estetyki muzycznej. Tłum. Zbigniew Skowron, Musica Iagiellonica, 1997. Hejmej, Andrzej. Muzyczność dzieła literackiego. Wydawnictwo Funna, 2001.
Jan Paweł II. Wstańcie, chodźmy! Wydawnictwo św. Stanisława BM, 2004.
Karol Wojtyła – poeta, red. Jacek Głażewski i Witold Sadowski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2006.
Karol Wojtyła / Jan Paweł II wobec tradycji kultury polskiej, red. Grażyna Halkiewicz-Sojak i in.. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2015.
Kleiner, Juliusz. Juliusz Słowacki. Dzieje twórczości, t. II: Od „Balladyny” do „Lilli Wenedy”. Wstęp i oprac. Jerzy Starnawski, Wydawnictwo Literackie, 1999.
Kolbuszewski, Stanisław. „Muzyczność Pana Tadeusza”. Stanisław Kolbuszewski. Romantyzm i modernizm: studia o literaturze i kulturze. Wydawnictwo „Śląsk”, 1959, ss. 189–196.
Konik, Marcin. „Muzyka u Boecjusza i w filozofii średniowiecznej”. Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej, t. 50–51, 2006, ss. 51–74.
Kozłowska, Anna. Od psalmów słowiańskich do rzymskich medytacji. O stylu artystycznym Karola Wojtyły. Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2013.
Kozłowska, Anna. „Wobec tradycji literackiej: poezja z ducha Norwida”. Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych. Antologia, oprac. Krzysztof Dybciak, PIW, 2019, ss. 524–548.
Krasiński, Zygmunt. „List do Konstantego Gaszyńskiego z 9 stycznia 1837”. Zygmunt Krasiński. Listy do Konstantego Gaszyńskiego, oprac. Zbigniew Sudolski, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971, ss. 149–150.
Lisiecka, Małgorzata. Staropolska melopoesis. Słowo i muzyka w poezji polskiej 1600–1750 wobec refleksji teoretycznej. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2016.
Maciejewski, Jarosław. „Karol Wojtyła i Jan Paweł II wobec literatury”. Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych. Antologia, oprac. Krzysztof Dybciak, Państwowy Instytut Wydawniczy, 2019, ss. 168–218.
Maciejewski, Marian. „Sławianie – synowie sławy (epos jako wartość)”. Marian Maciejewski Poetyka – Gatunek – Obraz. W kręgu poezji romantycznej. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1977, ss. 11–25.
Muzyka w literaturze. Antologia polskich studiów powojennych, oprac. Andrzej Hejmej, Universitas, 2002.
Pociej, Bohdan. „Muzyczność Uspokojenia”. Potrącić strunę poezji kamienną. Szkice o „Uspokojeniu” Juliusza Słowackiego, red. Stanisław Makowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, ss. 70–82.
Popiel, Jacek. „Wprowadzenie”. Karol Wojtyła – Jan Paweł II. Dzieła literackie i teatralne, t. I: Juwenilia (1938–1946), red. Jacek Popiel i in., Znak, 2019.
Przesmycki, Zenon. „Komentarze”. Cyprian Norwid. Pisma zebrane, t. A cz. 2, wyd. Zenon Przesmycki, Wydawnictwo Jakuba Mortkowicza, 1912, ss. 748–749.
Przestrzeń słowa. Twórczość literacka Karola Wojtyły – Jana Pawła II, red. Zofia Zarębianka i Jan Machniak, Wydawnictwo św. Stanisława BM, 2006.
Przybylska, Agata. „O Renesansowym psałterzu Karola Wojtyły”. Ruch Literacki, nr 3, 2000, ss. 355–365.
Przybylska, Agata. Samotność możliwa w człowieku. Mistyczny aspekt „Poezji i dramatów” Karola Wojtyły. Arcana, 2002.
Przybylska, Agata. „Źródła mistyki Poezji i dramatów”. Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych. Antologia, oprac. Krzysztof Dybciak, PIW, 2019.
Puchalska, Iwona. Muzyka w okolicznościach lirycznych. Zapisy słuchania muzyki w poezji polskiej XX i XXI wieku. Księgarnia Akademicka, 2017.
Ritter, Cezary. „Muzyka – piękno, dobro, świętość. Bibliografia wypowiedzi Jana Pawła II z lat 1978– 2005”. Ethos, nr 1–2 (73–74), 2006, ss. 379–386.
Sadowski, Witold. „Czy Wojtyła pisał wiersze kotlarczykiem”. Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych. Antologia, oprac. Krzysztof Dybciak, Państwowy Instytut Wydawniczy, 2019, ss. 441–457.
Scher, Steven Paul. „Literature and Music”. Interrelations of Literature, ed. Jean-Pierre Barricelli, and Joseph Gibaldi, Modern Language Association of America, 1982, pp. 225–250.
Seul, Anastazja. Literatura polska w wypowiedziach Jana Pawła II. Sacrum, Prawda, Dobro, Piękno. Wydawnictwo Rys, 2014.
Seweryn, Agata. „«Najsubtelniejszy muzyk w poezji»? Juliusz Słowacki a muzyka”. Roczniki Humanistyczne, t. 55, z. 1, 2006, ss. 149–235.
Sułek, Małgorzata. Stanisław Moniuszko i inni kompozytorzy wobec poezji Adama Mickiewicza. Studium komparatystyczne. Musica Iagiellonica, 2016.
Szymański, Wiesław Paweł. Z mroku korzeni. O poezji Karola Wojtyły. Calvarianum, 1989.
Św. Augustyna traktat „O muzyce”. Tłum. Leon Witkowski, red. Remigiusz Popowski, Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1999.
Wojtyła, Karol – Jan Paweł II. Dzieła literackie i teatralne, t. 1: Juwenilia (1938–1946), red. Jacek Popiel i in., Znak, 2019.
Wojtyła, Karol – Jan Paweł II. Muzyka. Antologia tekstów, red. Dariusz Radziechowski. Wyd. 2, Akademia Muzyczna w Krakowie, 2015.
Wyka, Kazimierz. Cyprian Norwid. Poeta i sztukmistrz. Polska Akademia Umiejętności, 1948.
Zarębianka, Zofia. Spotkanie w Słowie. O twórczości literackiej Karola Wojtyły. Wydawnictwo Pasaże, 2018.
Zgorzelski, Czesław. „Elementy «muzyczności» w poezji lirycznej”. Muzyka w literaturze. Antologia studiów powojennych, red. Andrzej Hejmej, Universitas, 2002, ss. 79–100.
Copyright (c) 2020 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
