„Stopy szukają w trawie – jest ziemia”. Ziemia w twórczości poetyckiej Karola Wojtyły – Jana Pawła II

Mirosława Ołdakowska-Kuflowa

doi:10.18290/rh.2068s-3

Mirosława Ołdakowska-Kuflowa Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska https://orcid.org/0000-0002-1265-1340

DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2068s-3

Słowa kluczowe: Karol Wojtyła, poezja, motyw ziemi, rzeczywistość materialna, Odkupienie, styl poetycki

Abstrakt

W artykule podjęte zostało zagadnienie szerokiego rozumienia słowa „ziemia”, jego wieloznaczności w utworach poetyckich Karola Wojtyły – Jana Pawła II. Metoda literackiej analizy i interpretacji pozwoliła na wyznaczenie pola semantycznego oraz na ukazanie funkcji, jaką pełni motyw ziemi w prezentowaniu stosunku Autora do rzeczywistości materialnej, do urodzajności gleby, do przyrody, ojczyzny, ziemskiego globu oraz kosmosu, w końcu do rzeczywistości duchowej, z którą rzeczywistość materialna łączy się w człowieku, od czasów Wcielenia i Odkupienia w szczególny sposób. W odczytaniu sensów ideowych przydatna okazała się analiza indywidualnego stylu poetyckiego Autora, zwłaszcza sposobów ewokacji krajobrazów. Metoda przywoływania wybranych elementów przyrody odróżnia go od poprzedników, od tworzących w dwudziestoleciu międzywojennym oraz rówieśników – młodych poetów wojennego pokolenia.

Bibliografia

Burghardt, Marta. „Wpływ środowiska wadowickiego i krakowskiego na wrażliwość artystyczną Karola Wojtyły / Jana Pawła II”. Karol Wojtyła / Jan Paweł II wobec tradycji kultury polskiej, red. Grażyna Halkiewicz-Sojak, Agnieszka Komorowska, Bartłomiej Łuczak i Michał Sokulski, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2015, ss. 35–47.

Chojnowski, Zbigniew. „Geopoetyka chrześcijańska (zarys pojęcia na podstawie poezji Karola Wojtyły)”. Karol Wojtyła – Jan Paweł II – artysta słowa, red. Mirosława Ołdakowska-Kuflowa i Wojciech Kaczmarek, Wydawnictwo KUL, 2015, ss. 163–184.

Chojnowski, Zbigniew. „Wokół pewnej liryki mistycznej”. Przestrzeń słowa. Twórczość literacka Karola Wojtyły – Jana Pawła II, red. Zofia Zarębianka i Jan Machniak, Wydawnictwo św. Stanisława BM, 2006, ss. 119–129.

Dybciak, Krzysztof. Karol Wojtyła a literatura. Biblos, [1991].

Dziedzic, Stanisław. „Pieśń nie przebrzmiała. O juweniliach Karola Wojtyły”. Przestrzeń słowa. Twórczość literacka Karola Wojtyły – Jana Pawła II, red. Zofia Zarębianka i Jan Machniak, Wydawnictwo św. Stanisława BM, 2006, ss. 31–49.

Dziedzic, Stanisław. Romantyk Boży. Wydawnictwo M, 2014.

Fert, Józef. „Ojczyzna z perspektywy Tryptyku rzymskiego”. Zeszyty Naukowe KUL, nr 3, 2004, ss. 7–14.

Krysowski, Olaf. „Idea wolności a tradycja romantyczna w poemacie Myśląc Ojczyzna… Stanisława Andrzeja Grudy (Karola Wojtyły)”. Karol Wojtyła / Jan Paweł II wobec tradycji kultury polskiej, red. Grażyna Halkiewicz-Sojak, Agnieszka Komorowska, Bartłomiej Łuczak i Michał Sokulski, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2015, ss. 173–187.

Łukasiewicz, Jacek. „Poeta o poetach”. Teksty Drugie, nr 3–4, 2001, ss. 57–71.

Machniak, Jan. „Wyznanie wiary”. Przestrzeń słowa. Twórczość literacka Karola Wojtyły – Jana Pawła II, red. Zofia Zarębianka i J. Machniak, Wydawnictwo św. Stanisława BM, 2006, s. 167–185.

Norwid, Cyprian. „Memoriał o młodej emigracji”. Pisma wszystkie. Zebrał, tekst ustalił, wstępem i uwagami krytycznymi opatrzył Juliusz Wiktor Gomulicki, t. 7: Proza, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1973, ss. 107–114.

Ołdakowska-Kuflowa, Mirosława. „Postaci biblijne w twórczości Karola Wojtyły”. Zeszyty Naukowe KUL, nr 3, 2004, ss. 43–61.

Ołdakowska-Kufl Mirosława. Blask Słowa. Inspiracja biblijna w twórczości literackiej Jana Pawła II. Instytut Teologii Biblijnej Verbum, 2004.

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych, opracował zespół biblistów polskich z inicjatywy benedyktynów tynieckich. Wyd. 5, Wydawnictwo Pallottinum, 2003.

Przybylska, Agata. „Pomosty wiary. O analogiach w ujmowaniu wiary przez poezję Jana Twardowskiego i Karola Wojtyły”. Przestrzeń słowa. Twórczość literacka Karola Wojtyły – Jana Pawła II, red. Zofia Zarębianka i Jan Machniak, Wydawnictwo św. Stanisława BM 2006, ss. 405–430.

Przybylska, Agata. Samotność możliwa w człowieku. Mistyczny aspekt „Poezji i dramatów” Karola Wojtyły. Arcana, 2002.

Rojek, Paweł. Liturgia dziejów. Jan Paweł II i polski mesjanizm. Wydawnictwo M, 2016.

Szymański, Wiesław Paweł. „«Heretycka» wizja świata”. Przestrzeń słowa. Twórczość literacka Karola Wojtyły – Jana Pawła II, red. Zofia Zarębianka i Jan Machniak, Wydawnictwo św. Stanisława BM, 2006, ss. 287–292.

Szymański, Wiesław Paweł. Z mroku korzeni. Księgarnia Akademicka, 2005.

Tebień, Joanna. „Taka milcząca wzajemność. «Pieśń o Bogu ukrytym» Karola Wojtyły w świetle doktryny św. Jana od Krzyża”. Przestrzeń słowa. Twórczość literacka Karola Wojtyły – Jana Pawła II, red. Zofia Zarębianka i Jan Machniak, Wydawnictwo św. Stanisława BM, 2006, ss. 131–149.

Urbanowski, Maciej. „«Widma lepszych świtań». Renesansowy psałterz Karola Wojtyły a poezja pokolenia wojennego”. Karol Wojtyła – poeta, red. Jacek Głażewski i Witold Sadowski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2006, ss. 13–32.

Wojtyła, Karol. Dzieła literackie i teatralne, t. 1: Juwenilia (1938–1946), red. Jacek Popiel i in., Znak, 2019.

Wojtyła, Karol. Kazanie na Areopagu. 13 katechez. Wydawnictwo Literackie, 2018.

Wojtyła, Karol. Osoba i czyn oraz inne studia antropologiczne, red. Tadeusz Styczeń, Wojciech Chudy, Jerzy W. Gałkowski, Adam Rodziński i Andrzej Szostek, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1994.

Wojtyła, Karol. Poezje, dramaty, szkice. Jan Paweł II. Tryptyk rzymski. Wstęp Marek Skwarnicki, Znak, 2004.

Zarębianka, Zofia. „Karol Wojtyła – Emil Zegadłowicz. Związki (nie)istniejące?”. Zofia Zarębianka. Spotkanie w Słowie. O twórczości literackiej Karola Wojtyły. Wydawnictwo Pasaże, 2018, ss. 45–56.

Zarębianka, Zofia. „Medytacja znaczeń. O specyfice dykcji poetyckiej Karola Wojtyły”. Karol Wojtyła – poeta, red. Jacek Głażewski i Witold Sadowski, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2006, ss. 251–256.

Zarębianka, Zofia. „Rodzaje i funkcje sygnałów biblijnych w twórczości poetyckiej Karola Wojtyły”. Karol Wojtyła / Jan Paweł II wobec tradycji kultury polskiej, red. Grażyna Halkiewicz-Sojak, Agnieszka Komorowska, Bartłomiej Łuczak i Michał Sokulski, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2015, ss. 99–107.

Zarębianka, Zofia. „Wymiary przestrzeni w dziele poetyckim Karola Wojtyły”. Zofia Zarębianka. Spotkanie w Słowie. O twórczości literackiej Karola Wojtyły, Wydawnictwo Pasaże, 2018, ss. 57–67.

Zegadłowicz, Emil. [Artykuł programowy w trzecim tomie almanachu] Czartak. Zbór Poetów w Beskidzie, Odbito w drukarni „Czasu” (Kraków), 1928, ss. 9–14.