La valeur sémantique ajoutée et perdue dans la traduction en italien du drame polonais Przed sklepem jubilera de Karol Wojtyła
Abstrakt
Wartość semantyczna dodana i utracona we włoskim tłumaczeniu polskiego dramatu Przed sklepem jubilera Karola Wojtyły
Celem artykułu jest opisanie zjawiska wartości dodanej i utraconej na poziomie leksykalnym i semantycznym w tłumaczeniu literackim. Podstawę badania stanowi analiza tekstu równoległego polsko-włoskiego obejmującego dramat Przed sklepem jubilera Karola Wojtyły. Porównanie tekstu polskiego oryginału z jego włoskim tłumaczeniem pozwoliło na wyróżnienie pewnych utraconych na poziomie leksykalnym odcieni semantycznych, natomiast działanie odwrotne (porównanie tekstu docelowego po włosku z tekstem wyjściowym po polsku) wykazało obecność wielu elementów leksykalnych „dodanych” w tekście finalnym – mowa szczególnie o kombinacjach wielowyrazowych o różnym stopniu idiomatyczności, to znaczy o związkach frazeologicznych. Zarówno ślady strat semantycznych, jak i wszelkie elementy dodane wskazują jasno na kreatywną rolę tłumacza literackiego, który w ten sposób staje się „drugim autorem” tekstu.
La valeur sémantique ajoutée et perdue dans la traduction en italien du drame polonais Przed sklepem jubilera de Karol Wojtyła
L’objectif de l’article consiste à décrire un phénomène de valeur ajoutée et perdue au niveau lexical et sémantique dans la traduction littéraire. L’étude est basée sur l’analyse du texte parallèle polonais-italien du drame Przed sklepem jubilera de Karol Wojtyła. La comparaison du texte original polonais avec sa traduction italienne a permis de distinguer des nuances sémantiques perdues au niveau lexical de la traduction. En revanche, le résultat de l’opération inverse (comparaison du texte d’arrivée en italien avec le texte de départ en polonais) prouve la présence de nombreux éléments lexicaux « ajoutés » dans le texte cible. Ce sont surtout des combinaisons d’un certain degré du figement, autrement dit, des unités phraséologiques. Des traces de pertes sémantiques aussi bien que des éléments ajoutés indiquent clairement un rôle créatif du traducteur littéraire qui devient ainsi le « deuxième auteur » d’un texte.
Bibliografia
Bally, Charles. Traité de stylistique française, vol. 1, Carl Winter’s Universitätsbuchhandlung, 1909.
Bogusławski, Andrzej. « Uwagi o pracy nad frazeologią ». Studia z polskiej leksykografii współczesnej, vol. 3, dir. Zofia Saloni, Dział Wydawnictw Filii UW, 1989, pp. 7-30.
Delisle Jean, Hannelore Lee-Jahnke, et Monique C. Cormier, direction. Terminologie de la traduction. John Benjamins Publishing Company, 1999.
Jean Paul II. Entrez dans l’Espérance. Avec la collaboration de Vittorio Messori. Plon/Mame, 1994.
Jezierska, Beata. Frazeologizmy w polskich przekładach współczesnej prozy francuskiej. Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, 2016.
Jezierska, Beata. « Status of phraseological units in the target text of translation » [article en cours de publication].
Komorowska, Agnieszka. « Literackie próby zgłębienia człowieczeństwa w trzech dramatach Karola Wojtyły: Brat naszego Boga, Przed sklepem jubilera i Promieniowanie ojcostwa ». Człowiek w refleksji Karola Wojtyły – Jana Pawła II. Wybrane aspekty adekwatnej antropologii, dir. Anna Różyło et ks. Mariusz Sztaba, Wydawnictwo KUL, 2014, pp. 215-223.
Kopeć, Urszula. « Językowo-kulturowy obraz miłości małżeńskiej i rodzinnej. Karol Wojtyła Przed sklepem jubilera ». Literatura współczesna w edukacji polonistycznej. Interpretacje – wartości – konteksty, t. 2, dir. Urszula Kopeć, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017, pp. 29-40.
Legeżyńska, Anna. « Tłumacz czyli drugi autor ». Miejsca wspólne. Szkice o komunikacji literackiej i artystycznej, dir. Edward Balcerzan et Seweryna Wysłouch, PWN, 1985, pp. 160-181.
Pieńkos, Jerzy. Podstawy przekładoznawstwa. Od teorii do praktyki. Zakamycze, 2003.
Sawicki, Stefan. « Trylogia dramatyczna Karola Wojtyły ». Dramat i teatr religijny w Polsce, dir. Irena Sławińska et Wojciech Kaczmarek, Towarzystwo Naukowe KUL, pp.448-456.
Copyright (c) 2020 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
