Kultura muzyczna w klasztorze bonifratrów w Krakowie w XVII i XVIII wieku w świetle źródeł archiwalnych

Słowa kluczowe: bonifratrzy; Kraków; kultura muzyczna

Abstrakt

Religijne ośrodki kultury muzycznej w Krakowie, prowadzące działalność w XVII-XVIII wieku, interesują historyków muzyki od dawna. Badaczy nie zainteresował jednak dotąd klasztor bonifratrów. Celem niniejszego artykułu, który przygotowano na podstawie materiałów archiwalnych, jest wypełnienie tej luki oraz charakterystyka kultury muzycznej krakowskich bonifratrów. Starano się przede wszystkim odpowiedzieć na pytania: kto, kiedy i jaki rodzaj repertuaru wykonywał w tym ośrodku, a także scharakteryzować instrumenty, które znajdowały się w przyklasztornym kościele. Ustalono, że bonifratrzy nie posiadali własnej kapeli, lecz zapraszali muzyków z zewnątrz (m.in. z kapeli jezuickiej), którzy uświetniali najważniejsze uroczystości roku liturgicznego, grając msze, litanie, pasje, requiem. Kwerenda wykazała również, że w kościele bonifratrów znajdował się pozytyw, a w szpitalu – klawesyn, na którym grano, umilając czas pacjentom.

Bibliografia

Bebak, Marek. „Nieznane informacje o muzykach w dawnej Rzeczpospolitej zawarte w księgach chorych Szpitala Bonifratrów pod wezwaniem św. Urszuli w Krakowie”. Muzyka, 59, nr 2, 2014, ss. 23-35.

Benedikt, Erich, u. Michael Jahn. Die Musikhandschriften der Klosterkirche der Barmherzigen Brüder in Wien. Verlag Der Apfel, 2007.

Bieniarzówna, Janina, i Jan M. Małecki. Kraków w wiekach XVI–XVIII. Wydawnictwo Literackie, 1984.

Freemanová-Kopecká, Michaela, editor. Collectio Fratrum Misericordiae Kukussiensis. Editio, 2013. Catalogus Artis Musicae in Bohemia et Moravia Cultae. Artis Musicae Antiquioris Catalogorum series, vol. VI/1–2.

Freemanová-Kopecká, Michaela, editor. Fratrum Misericordiae Artis Musicae Collectiones in Bohemia et Moravia reservatae. Editio, 2013. Catalogus Artis Musicae in Bohemia et Moravia Cultae. Artis Musicae Antiquioris Catalogorum series, vol. VII/1-2.

Freemanová, Michaela. “Jan Křtitel Vaňhal and the Bohemian and Moravian Music Collections of the Brothers Hospitallers (Barmherzige Brüder, O. S. I.)”. Radovi. Zavoda za znanstveni rad Hazu Varaždin, no. 25, 2014, ss. 159–168.

Gapski, Henryk. Klasztory krakowskie w końcu XVI i w pierwszej połowie XVII w. Analiza przestrzenna środowisk zakonnych. Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1993.

Grabowski, Ambroży. Wspomnienia. T. 2, wyd. Stanisław Estreicher, Towarzystwo Miłośników Historyi i Zabytków Krakowa, 1909.

Jeż, Tomasz. Kultura muzyczna jezuitów na Śląsku i ziemi kłodzkiej (1581–1776). Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa, 2013.

Joachimiak, Grzegorz. „Cantare amantis est. Dobry śpiew i dobra muzyka w konwencie bonifratrów w Prudniku”. Bracia Miłosierni – życie w służbie chorych i potrzebujących. Materiały przygotowane na międzynarodową konferencję naukową zorganizowaną 13 października 2018 roku w Cieszynie dla upamiętnienia 320-tej rocznicy rozpoczęcia budowy tutejszego konwentu i szpitala bonifratrów oraz setnej rocznicy służby bonifratrów w Polsce odrodzonej, red. Maksymilian Kuśka, Konwent Zakonu Bonifratrów, 2018, ss. 93-117.

Joachimiak, Grzegorz. „Z działalności muzycznej klasztoru oo. Bonifratrów we Wrocławiu w XVIII wieku”. Muzyka, 59, nr 4, 2014, ss. 3-34.

Komarynska, Helena. Szpital Bonifratrów w Krakowie w XVII-XVIII wieku. Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2010.

Konik, Marcin. „Życie muzyczne w dominikańskim konwencie Bożego Ciała we Lwowie”. Życie muzyczne w klasztorach dominikańskich. Studia, red. Aleksandra Patalas, Musica Iagellonica, 2016, ss. 153-180.

Łobozek, Marcin Maksymilian. Stan potrynitarskiej zabudowy klasztornej bonifratrów na Kazimierzu w Krakowie – w świetle inwentarza, spisanego przed 1850 rokiem. Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej, 2003.

Matoga, Piotr. „W trosce o piękno liturgii. Historia organów w wybranych kościołach klasztornych Krakowa”. Muzyka sakralna. Piękno ocalone i ocalające, red. Jacek Bramorski, Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki, 2016, ss. 68-92.

Mądry, Alina. Barok – część 2: 1697–1795. Muzyka religijna i jej barokowy modus operandi. Sutkowski Edition Warsaw, 2013.

Nowacki, Kazimierz. Dzieje teatru w Krakowie. Architektura krakowskich teatrów. Wydawnictwo Literackie, 1982.

Schrumpf, Rudolf. „Kirchenmusik bei den Barmherzigen Brüdern Eisenstadt”. 1760–2010 Festschrift, Eisenstadt, 2010, ss. 68-73.

Schubert, Ingrid. „Archivalische Beiträge zur Musikgeschichte der Barmherzigen Brüder in Graz, von der Gründung des Konvents bis 1900”. Studien zur Musikwissenschaft, nr 39, 1988, ss. 63-129.

Opublikowane
2020-12-23
Dział
Artykuły