Tłumaczenie dydaktyczne w nauczaniu języka polskiego jako odziedziczonego

Magdalena Smoleń-Wawrzusiszyn

doi:10.18290/rh206810-2

Magdalena Smoleń-Wawrzusiszyn Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0002-7886-5894

DOI: https://doi.org/10.18290/rh206810-2

Słowa kluczowe: tłumaczenie dydaktyczne, gramatyka funkcjonalna języka polskiego, język polski jako odziedziczony, szkoły polonijne

Abstrakt

Celem artykułu jest prezentacja przykładowych rozwiązań wykorzystania zadań tłumaczeniowych w nauczaniu gramatyki języka polskiego dzieci w warunkach kształcenia polonijnego (język polski jako język odziedziczony). Przedstawione ćwiczenia zostały wykorzystane przez nauczycieli polonijnych w pilotażowym badaniu uczniów z dwóch amerykańskich szkół sobotnich mającym na celu ocenę przydatności i skuteczności ćwiczeń translacyjnych w przyswajaniu gramatyki polskiej. Jak wykazały owe badania, wykorzystanie technik tłumaczeniowych należy ocenić jako wartościową procedurę dydaktyczną w nauczaniu polszczyzny jako języka odziedziczonego z kilku powodów: ćwiczenia tłumaczeniowe rozwijają kompetencję mediacyjną uczniów, wzmacniają proces nauczania języka polskiego w warunkach wielokulturowości i wielojęzyczności, pozwalają uczniom na samodzielne odkrywanie reguł gramatycznych (co pozytywnie wpływa na ich rozumienie i stosowanie), są atrakcyjną formą zadań, wreszcie – wpływają motywująco zarówno na pracę indywidualną, jak i grupową (czynnik rywalizacji). Przedstawione obserwacje i konkluzje odnoszą się do jednej przebadanej grupy wiekowej (10-12 lat), przydatność ćwiczeń translacyjnych w innych grupach wiekowych wymaga dalszych badań.

Bibliografia

Dunin-Dudkowska, Anna. „Tłumaczenie dydaktyczne w nauczaniu języka polskiego jako obcego”. Acta Universitatis Lodziensis: Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, vol. 18, 2011, ss. 387-392.

Dunin-Dudkowska, Anna. „Tłumaczenie profesjonalne i dydaktyczne a glottodydaktyka”. Tłumaczenie dydaktyczne w nowoczesnym kształceniu językowym, red. Anna Seretny i Ewa Lipińska, Księgarnia Akademicka, 2016, ss. 95-112.

ESOKJ – Europejski systemu opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie. Tłum. Waldemar Martyniuk, CODN, 2003.

Gębal, Przemysław. Podstawy dydaktyki języka polskiego jako drugiego: podejście integracyjno-inkluzyjne, Księgarnia Akademicka, 2018.

Grucza, Franciszek. „Metody, techniki i ćwiczenia glottodydaktyczne”. Polska myśl glottodydaktyczna 1945-1975. Wybór artykułów z zakresu glottodydaktyki ogólnej, red. Franciszek Grucza, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, ss. 314-326.

Janowska, Iwona. „Od metody gramatyczno-tłumaczeniowej do mediacji językowej. Tłumaczenie w dydaktyce języków obcych”. Tłumaczenie dydaktyczne w nowoczesnym kształceniu językowym, red. Anna Seretny i Ewa Lipińska, Księgarnia Akademicka, 2016, ss. 37-53.

Jędryka, Beata. Język polski w polonijnej szkole. Na przykładzie badań przeprowadzonych w Clark – New Jersey, USA. Dom Wydawniczy ELIPSA, 2012.

Jędrzejowska, Iwona, 2008. „Tłumaczenie jako element motywujący w dydaktyce języków obcych”. Nowe spojrzenie na motywację w dydaktyce języków obcych, red. Anna Michońska-Stadnik i Zdzisław Wąsik, Wyższa Szkoła Filologiczna, 2008, ss. 35-43.

Lipińska, Ewa, i Anna Seretny. Między językiem ojczystym a obcym. Nauczanie i uczenie się języka odziedziczonego na przykładzie szkolnictwa polonijnego w Chicago. Księgarnia Akademicka, 2012.

Lipińska, Ewa, i Anna Seretny. „Przedmowa”. Tłumaczenie dydaktyczne w nowoczesnym kształceniu językowym, red. Anna Seretny i Ewa Lipińska, Księgarnia Akademicka, 2016, ss. 9-10.

Lipińska, Ewa, i Anna Seretny. „Tłumaczenie w nauczaniu/uczeniu się języka obcego – od słowa do tekstu”. Tłumaczenie dydaktyczne w nowoczesnym kształceniu językowym, red. Anna Seretny i Ewa Lipińska, Księgarnia Akademicka, 2016, ss. 23-35.

Lipińska, Ewa, i Anna Seretny, redaktorki. Tłumaczenie we współczesnej glottodydaktyce. Księgarnia Akademicka, 2016.

Lipińska, Ewa, i Anna Seretny. „Język odziedziczony a dwujęzyczność – o konieczności badań komparatywnych”. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, vol. 26, 2019, ss. 287-300.

Madej, Paweł. „Tłumaczenie bezpośrednie jako metoda nauki języka obcego”. V Międzynarodowa Konferencja Edukacyjna, http://www.kms.polsl.pl/prv/spnjo/referaty/madej.pdf. Dostęp 24.09.2020.

Majkiewicz, Anna. „Wybrane zagadnienia przekładu i ich użyteczność w glottodydaktyce”. Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć Polski i polskiego, t. 1, red. Jolanta Tambor i Aleksandra Achtelik, Gnome, 2007, ss. 254-263.

Miodunka, Władysław. „Wprowadzenie redaktora serii. Tłumaczenie dydaktyczne w teorii i praktyce nauczania języków obcych (na przykładzie nauczania języka polskiego jako obcego)”. Tłumaczenie dydaktyczne w nowoczesnym kształceniu językowym, red. Anna Seretny i Ewa Lipińska, Księgarnia Akademicka, 2016, ss. 11-21.

Prejbisz, Aleksander. „Rola tłumaczenia w nauczaniu języków obcych”. Polska myśl glottodydaktyczna 1945-1975. Wybór artykułów z zakresu glottodydaktyki ogólnej, red. Franciszek Grucza, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, ss. 357-376.

Przechodzka, Grażyna. „Ćwiczenia translacyjne jako jedna z technik wspomagających nauczanie języka polskiego jako obcego”. Opisywanie, rozwijanie i testowanie znajomości języka polskiego jako obcego, red. Anna Seretny, Waldemar Martyniuk i Ewa Lipińska, Universitas, 2004, ss. 53-61.

Rabiej, Agnieszka. „Znalezione w przekładzie: rola języka pierwszego w nauczaniu języka obcego/ drugiego”. Tłumaczenie dydaktyczne w nowoczesnym kształceniu językowym, red. Anna Seretny i Ewa Lipińska, Księgarnia Akademicka, 2016, ss. 55-75.

Smoleń-Wawrzusiszyn, Magdalena. „Reklama w nauczaniu języka polskiego jako drugiego dzieci. Kontekst amerykańskich szkół sobotnich”. Język Polski i Kultura. W stronę analizy tekstów użytkowych i artystycznych, red. Anita Račáková, Wydawnictwo Uniwersytetu Mateja Bela, 2017, ss. 70-83.

Szybura, Agata. „Potrzeby językowe uczniów przybywających z zagranicy w zakresie nauczania języka polskiego”. Języki Obce w Szkole, 2016, nr 2, ss. 99-105.

Szymankiewicz, Krystyna. „Motywowanie do nauki języka obcego poprzez otwarcie na wielojęzyczność i wielokulturowość”. Nowe spojrzenie na motywację w dydaktyce języków obcych, t. 2, red. Anna Michońska-Stadnik i Zdzisław Wąsik, Wyższa Szkoła Filologiczna, 2008, ss. 63-72.

Tomaszkiewicz, Teresa. „Zastosowanie przekładu w procesie nauczania”. Języki Obce w Szkole, 1983, nr 3, ss. 167-173.