Wawelski czarny krucyfiks. Krzyż królowej Jadwigi, Leona Wyczółkowskiego i św. Jana Pawła II

Abstrakt

W królewskiej katedrze na Wawelu w Krakowie od wieków czczony jest niezwykły gotycki krzyż. Krucyfiks powstały ok. 1380 roku w Czechach lub na Węgrzech został przywieziony do Polski przez królową Jadwigę Andegaweńską (1374-1399) najprawdopodobniej w 1384 roku. Monarchini modliła się przed fi urą umęczonego Zbawiciela o mądrość w kierowaniu narodem polskim. Krucyfiks, umieszczony z czasem w ołtarzu w katedrze na Wawelu, przez wieki inspirował kult Chrystusa Ukrzyżowanego.

Po przedwczesnej śmierci królowej w 1399 roku ołtarz stał się również miejscem nieprzerwanego kultu, jakim otaczali ją wierni. Krucyfiksowi przypisywano szczególne znaczenie i zaczęto nazywać go „cudownym”, gdyż zanoszone przy nim modlitwy przez wstawiennictwo królowej owocowały cudami w życiu proszących o łaski.

Kardynał Karol Wojtyła jako metropolita krakowski dbał o pamięć o Andegawence oraz kontynuował starania o wyniesienie jej do chwały ołtarzy. Postrzegał krucyfi wawelski jako „miejsce szczególnego świadectwa”. Jako Jan Paweł II kanonizował błogosławioną królową Jadwigę 8 czerwca 1997 roku podczas Eucharystii sprawowanej na Błoniach krakowskich. Krucyfiks stał się symbolem polskiej historii, duchowego dziedzictwa i głębokiej wiary narodu polskiego, o czym świadczy żywa obecność tego motywu w sztukach plastycznych. Leon Wyczółkowski (1852-1936), wybitny polski artysta i pedagog, w dobie zaborów wielokrotnie przedstawiał go przy zastosowaniu różnych technik artystycznych. O niesłabnącej sile oddziaływania krucyfi i doniosłej roli, jaką odgrywa w świadomości Polaków współcześnie, świadczy zainteresowanie pastelem Wyczółkowskiego wystawionym na aukcji w Krakowie w 2019 roku, którego cena po ożywionej licytacji poszybowała z 35 000 zł do 54 000 zł.