Het belang van sociaal tolken als instrument van tolerantie in het kader van de huidige vluchtelingen- en arbeidsmigratie
Abstrakt
Znaczenie ustnych tłumaczeń spraw socjalnych jako instrument tolerancji w kontekście migracji uchodźców i migracji zarobkowej
W wyniku zmian społecznych i cywilizacyjnych Europy Zachodniej pod koniec XX wieku uznano, że potrzebne jest nowe spojrzenie na traduktologię. Przez długi czas ustne tłumaczenia spraw socjalnych były ignorowane lub uważane za gorsze na korzyść dominującego wówczas trybu tłumaczenia – tłumaczenia konferencyjnego.
Zintensyfikowanie kontaktów handlowych i migracja zarobkowa w ramach Unii Europejskiej, a także obecny napływ uchodźców doprowadziły do dużego zapotrzebowania na usługi tłumaczeń ustnych spraw socjalnych i prawniczych. Ponadto na rynku dostępna jest tylko ograniczona liczba wykwalifikowanych tłumaczy ustnych, zwłaszcza w kombinacji języków rzadziej używanych. Brak wykwalifikowanych tłumaczy ustnych i pisemnych powoduje opóźnienia w funkcjonowaniu niektórych organów rządowych i utrudnia świadczenia socjalne, a także obniża jakość świadczonej opieki zdrowotnej i negatywnie wpływa na klimat społeczny. Wzrost liczby tłumaczeń ustnych i pisemnych, zmiana profilu zawodowego tłumacza ustnego oraz zapotrzebowanie na świadczenie usług językowych w określonych kombinacjach językowych są wyraźnym sygnałem w nauczaniu języków obcych, aby oferować studentom specjalizację w tym kierunku. W niniejszym artykule przedstawiono dwa projekty, które przybliżają temat tłumaczeń spraw socjalnych. Ponadto omówiony został także rozwój modułów/wzorców tego typu tłumaczeń.
Naar aanleiding van sociale veranderingen in de West-Europese maatschappij heeft men aan het eind van de 20ste eeuw ingezien dat er een nieuwe kijk nodig was op de tolkwetenschap. Lange tijd werd het sociaal tolken genegeerd ofwel als minderwaardig beschouwd ten voordele van de dominante tolkmodus, het conferentietolken.
De intensivering van de handelscontacten en de arbeidsmigratie binnen de Europese Unie, maar ook de actuele toestroom van vluchtelingen, hebben voor een grote vraag naar tolkendiensten gezorgd op het gebied van sociaal en juridisch tolken. Daarbij is er op de markt maar een beperkt aantal gekwalificeerde tolken ter beschikking en dat vooral in combinaties van minder verspreide talen. Het gebrek aan gekwalificeerde sociaal tolken en vertalers veroorzaakt vertraging in de werking van bepaalde overheidsorganen en sociale diensten, alsook voor de kwaliteit van verleende gezondheidszorg en het maatschappelijk klimaat. De toename van tolk- en vertaalopdrachten, verandering van het professionele profiel van de tolk en vraag naar verlening van taaldiensten in specifieke talencombinaties zijn duidelijke signalen voor kleine talenstudies om hun studenten specialisatie aan te bieden in deze richting. In deze bijdrage worden twee projecten voorgesteld die de kennis over het vak sociaal tolken vergroten. Daarnaast zal de ontwikkeling van modules sociaal tolken besproken worden.
Bibliografia
Anderson, R.W. Bruce. “Perspectives on the Role of Interpreter”. The Interpreting Studies Reader, ed. Franz Pöchhacker en Miriam Shlesinger, London, Routledge, 2002, pp. 209-217.
Angelelli, Claudia V. “The Interpersonal Role of the Interpreter in Cross-Cultural Communication: A Survey of Conference, Court and Medical Interpreters in the US, Canada and Mexico”. The Critical Link 3: Interpreters in the Community, ed. Louise Brunette, Georges L. Bastin, Isabelle Hemlin en Heather Clarke, John Benjamins Publishing Company, 2003, pp. 15-26.
Angelelli, Claudia V. Revisiting the Interpreter’s Role. A Study of Conference, Court and Medical Interpreters in Canada, Mexico, and the United States, John Benjamins, 2004.
Bancroft, Marjory. “Community Interpreting: A Profession Rooted in Social Justice.’ The Routledge Handbook of Interpreting, ed. Holly Mikkelson en Renée Jourdenais, New York, Routledge, 2015, pp. 217-235.
Butter, Ewoud. “Nederlanders, buitenlanders, ‘allochtonen.’ De cijfers.” Republiek allochtonië. http:// www.republiekallochtonie.nl/blog/feiten/nederlanders-buitenlanders-allochtonen-de-cijfers. Geraadpleegd op 27.07.2018.
Bot, Hanneke. “The Myth of the Uninvolved Interpreter Interpreting in Mental Health and the Development of a Three-Person Psychology”. The Critical Link 3: Interpreters in the Community, ed. Louise Brunette, Georges L. Bastin, Isabelle Hemlin en Heather Clarke, John Benjamins Publishing Company, 2003, pp. 27-35.
Chápete, člověče, co vám říkám? aneb Komunitní tlumočení u nás: (Návod, jak se domluvím s uprchlíkem, pacientem, neslyšícím…), ed. Amalaine Diabová et al., Praha, Jednota tlumočníků a překladatelů, 2014.
Corsellis, Ann. Public Service Interpreting: The First Steps. Palgrave Macmillan, 2008.
Critical Link International, criticallink.org/what-is-critical-link. Geraadpleegd op 30.09. 2018.
ČSN ISO 13611: Tlumočnické služby – Směrnice pro komunitní tlumočení. Ústav pro technickou normalizaci, metrologii a státní zkušebnictví, Praha, 2015.
De Keyser, Raïssa. Horen, zien en tolken. Werken als tolk in de sociale sector, Gent, Academia Press, 2006.
Doornbos, Nienke. Op verhaal komen: institutionele communicatie in de asielprocedure. Wolf Legal Publishers, 2006.
“Erasmus+ Programme Guide”. Europese Commissie, https://ec.europa.eu/programmes/erasmus-plus/programme-guide/part-b/three-key-actions/key-action-2/strategic-partnerships-field-education-training-youth_nl?keyword=K2. Geraadpleegd op 27.07.2018.
Favaron, Roberta. Interpreting in a bilingual healthcare facility. Dissertation, University of Vienna, Zentrum für Translationswissenschaft, 2010.
FOSOVET – COFETIS vzw Federaal Overleg voor het Sociaal Vertalen en Tolken. “... beroepsprofiel van sociaal tolk”, docplayer.nl/14140807-Fosovet-cofetis-vzw-federaal-overleg-voor-het-sociaal-vertalen-en-tolken-beroepsprofiel-van-sociaal-tolk.html. Geraadpleegd op 27.07.2018.
Figarová, Anita. Sociaal tolken in Vlaanderen en Tsjechië vanaf 2004: een vergelijking. Masterscriptie, Univerzita Palackého v Olomouci, Filozofická fakulta, 2012.
Garber, Nathan. “Community Interpretation: A Personal View”. The Critical Link 2: Interpreters in the Community, ed. Silvana E. Carr, Roda P. Roberts, Aideen Dufour en Dini Steyn, John Benjamins, 1997, pp. 9-21.
Gentile, Paola. “Het zelfbeeld van sociaal tolken, een miskend en onderschat beroep: Overzicht van de huidige situatie in Nederland”. Internationale Neerlandistiek, vol. 55, nr. 1, 2017, pp. 1-22.
Hale, Sandra Beatriz. Community Interpreting. Palgrave Macmillan, pp. 2007.
Hertog, Erik. “Community interpreting”. Handbook of Translation Studies 1, ed. Yves Gambier en Luc van Doorslaer, John Benjamins, 2010, pp. 49-54.
Holkupová, Jiřina. The Role of Community Interpreter from the Point of View of Users’ Expectations, Masterscriptie, Praha, Univerzita Karlova, 2010.
Kaufert, Joseph M., en Robert W. Putsch. “Communication through Interpreters in Healtcare: Ethical Dilemmas Arising from Differences in Class, Culture, Language, and Power”. The Journal of Clinical Ethics, vol. 8, nr. 1, 1997, pp. 71-87.
Knap-Dlouhá, Pavlína. “De positie van beëdigde tolken en vertalers in Tsjechië en Nederland en een casusonderzoek naar tolken in een interlandelijke adoptieprocedure”. Brünner Beiträge zur Germanistik und Nordistik, vol. 29, nr. 2, 2015, pp. 141-149.
Leanza, Yvan. “Roles of community interpreters in pediatrics as seen by interpreters, physicians and researchers”. Interpreting, vol. 7, nr. 2, 2005, pp. 167-193.
Macáková, Dita. Sociaal tolken in Nederland en Tsjechië. Een vergelijking, Masterscriptie, Univerzita Palackého v Olomouci, 2018.
Mikkelson, Holly. “Community interpreting: An emerging profession”. Interpreting, International Journal of Research and Practice in Interpreting, vol. 1, nr. 1, 1996, pp. 125-129.
Nakládalová, Lucie. Komunitní tlumočení v azylových zařízeních České republiky, Masterscriptie, Univerzita Karlova v Praze, 2005.
NN. “170 jobs in gevaar bij Agentschap Integratie en Inburgering”. HLN – Het Laatste Nieuws, www.hln.be/de-krant/170-jobs-in-gevaar-bij-agentschap-integratie-en-inburgering~ a760656b/. Geraadpleegd op 27.07.2018.
NN. “Hoe het ontslag van 46 personeelsleden Agentschap Inburgering al 3 jaar geleden gepland werd”. De Morgen, www.demorgen.be/binnenland/hoe-het-ontslag-van-46-personeelsleden-agent schap- inburgering-al-drie-jaar-geleden-gepland-werd-b1c56707/. Geraadpleegd op 27.07.2018.
PACI – Professional and Accessible Community Intepreting, a Gateway to Migrant’s Integration, www.kgns.info/paci. Geraadpleegd op 27.07.2018.
Phelan, Mary. The Interpreter’s Resource. Multilingual Matters, 2001.
Pöchhacker, Franz. “‘Getting Organized’: The Evolution of Community Interpreting”. Interpreting, vol. 4, nr. 1, 1999, pp. 125-140.
Pöchhacker, Franz. “The Community Interpreter’s Task: Self-Perception and Provider Views”. The Critical Link 2: Interpreters in the Community, ed. Silvana E. Carr, Roda P. Roberts, Aideen Dufour en Dini Steyn, John Benjamins, 1997, pp. 49-65.
Pöchhacker, Franz. Introducing Interpreting Studies. London, Routledge, 2004.
Pöchhacker, Franz. “Critical Linking Up: Kinship and Convergence in Interpreting Studies”. The Critical Link 4: Professionalisation of interpreting in the community, ed. Cecilia Wadensjö, Birgitta Englund Dimitrova en Anna-Lena Nilsson, John Benjamins, 2007, pp. 11-23.
Pöllabauer, Sonja. ‘Interpreting in Asylum Hearings. Issues of Role, Responsibility and Power.’ Interpreting, vol. 6, nr. 2, 2004, pp. 143-180.
“Praktisch en effectief. Rapport Commissie kwaliteitseisen tolken en vertalers”. Bureau Wbtv www.bureauwbtv.nl/binaries/content/assets/wbtv/onderzoek/rapport-praktisch-en-effectief.pdf. Geraadpleegd op 28.07.2018.
PSUP – Projektový servis Univerzity Palackého v Olomouci, www.psup.cz/iga-grantove-projekty/. Geraadpleegd op 27.07.2018.
Roberts, Roda. “Community Interpreting: A Profession in Search of Its Identity”. Teaching Translation and Interpreting 4: Building bridges, ed. Eva Hung, John Benjamins, 2002, pp. 157-175.
Roy, Cynthia B. Interpreting as a Discourse Process. Oxford University Press, 2000.
Setis. Service de Traduction et Interpretariat Sociale Wallonnie, www.setis.be. Geraadpleegd op 27.07.2018.
“Sociaal tolken en vertalen”. Agentschap Integratie en Inburgering, www.agii.be/ thema/sociaal-tolken-en-vertalen/sociaal-tolken-en-vertalen/europees-netwerk-voor-sociaal-tolken-en-vertalen-enpsit#nederland. Geraadpleegd op 25.08.2018.
Swabey, Laurie, en Paula Gajewski Mickelson. ”Role Definition: A Perspective on Forty Years of Professionalism in Sign Language Interpreting”. Crossing Borders in Community Interpreting. Definitions and dilemmas, ed. Carmen Valero-Garcés en Anne Martin, John Benjamins Publising Company, 2008, pp. 51-80.
Teorie a didaktika tlumočení, ed. Ivana Čeňková et al., Praha, Univerzita Karlova, 2001.
The Critical Link 2: Interpreters in the Community, ed. Silvana E. Carr, Roda P. Roberts, Aideen Dufour en Dini Steyn (eds.). John Benjamins, 1997. Benjamins Translation Library 19.
Wadensjö, Cecilia. Interpreting as Interaction. Longman, 1998.
Copyright (c) 2020 Roczniki Humanistyczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
