„Określona epoka” w skrzydlatych słowach Wojciecha Młynarskiego

Aneta Wysocka

doi:10.18290/rh22706.11

Aneta Wysocka Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

DOI: https://doi.org/10.18290/rh22706.11

Słowa kluczowe: skrzydlate słowa, twórczość Wojciecha Młynarskiego, tekstowy obraz świata, obraz PRL, obraz pracy i zabawy, język i styl piosenki

Abstrakt

Artykuł dotyczy eptonimów pochodzących z piosenek Wojciecha Młynarskiego. W wyniku rekonesansu leksykograficznego i korpusowego wyodrębniono w nim siedemnaście połączeń tego rodzaju. Następnie osiem spośród nich poddano analizie semantyczno-pragmatycznej z wykorzystaniem instrumentarium oferowanego przez lingwistykę antropologiczno-kulturową. Kryterium selekcji fraz stanowił stopień ich osadzenia w kontekście historycznym: wybrano te jednostki, których właściwa interpretacja uwarunkowana jest znajomością realiów życia społecznego epoki PRL. Wskazano na trzy zasadnicze obszary pojęciowe, których owe jednostki dotyczyły: pracę, zabawę oraz media. Obserwacji poddano tekstowe obrazy zjawisk z owych obszarów i na tym tle dokonano semantyczno-pragmatycznej charakterystyki skrzydlatych słów.

Bibliografia

Barańczak, Stanisław. Wiersze zebrane. Wydawnictwo a5, 2007.

Bartmiński, Jerzy. „Robota i praca: Dwa profile pojęcia – dwie formacje kulturowe?”. Praca ludzka w perspektywie interdyscyplinarnej, red. Arkadiusz Bagłajewski, Jerzy Bartmiński, Monika Łaszkiewicz i Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2018, ss. 273-292.

Bolecki, Włodzimierz. „Język jako świat przedstawiony: o wierszach Stanisława Barańczaka”. Pamiętnik Literacki, nr 76/2, 1985, ss. 149-174.

Bralczyk, Jerzy. „Młynarski stworzył postać Młynarskiego”. Mistrz. Absolutnie. Wspomnienia o Wojciechu Młynarskim. Czerwone i Czarne, 2017, ss. 109-124.

Bralczyk, Jerzy. „Młynarski. Absolutnie”. Od oddechu do oddechu. Najpiękniejsze wiersze i piosenki. Prószyński i S-ka, 2017, e-book.

Bralczyk, Jerzy. 444 zdania polskie. Świat Książki, 2007.

Buttler, Danuta. Polski dowcip językowy. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001.

Chlebda, Wojciech. Szkice o skrzydlatych słowach. Interpretacje lingwistyczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2005.

Cialdini, Robert. Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2009.

Głowiński, Michał. Nowomowa po polsku. Wydawnictwo PEN, 1990.

Groński, Marek. „Wspaniałe ucho do rzeczywistości”. Mistrz. Absolutnie. Wspomnienia o Wojciechu Młynarskim. Czerwone i Czarne, 2017, ss. 203-219.

Ignatowicz-Skowrońska, Jolanta. „Skrzydlate słowa Juliana Tuwima”. Studia Językoznawcze, t. 14, 2015, ss. 225-248.

Kapuściński, Ryszard. Cesarz. Czytelnik, 1999.

Kapuściński, Ryszard. Lapidaria. Czytelnik, 1997.

Kiec, Izolda. Historia polskiego kabaretu. Wydawnictwo Poznańskie, 2014.

Kiec, Izolda. Wyprzedaż teatru w ręce błazna i arlekina... czyli o kabarecie. Wydawnictwo Poznańskie, 2001.

Kłosińska, Anna, Elżbieta Sobol i Anna Stankiewicz. Wielki słownik frazeologiczny PWN z przysłowiami. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005.

Kopaliński, Władysław. Słownik mitów i tradycji kultury. Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997.

Markiewicz, Henryk, i Andrzej Romanowski. Skrzydlate słowa. Państwowy Instytut Wydawniczy, 1990.

Mazurkiewicz-Brzozowska, Małgorzata. „Dwa spojrzenia na pracę. Perspektywa interpretacyjna a znaczenie słowa”. Językowy obraz świata, red. Jerzy Bartmiński, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1999, ss. 121-136.

Młynarski, Wojciech. Od oddechu do oddechu. Prószyński i S-ka, 2017, e-book.

Młynarski, Wojciech. Rozmowy. Prószyński i S-ka, 2018, e-book.

Müldner-Nieckowski, Piotr. Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego. Świat Książki, 2004.

Niewiara, Aleksandra. Kształty polskiej tożsamości: potoczny dyskurs narodowy w perspektywie etnolingwistycznej (XVI-XX w.). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2009.

Ogórek, Michał. „Wierszowany przepis na życie”. Mistrz. Absolutnie. Wspomnienia o Wojciechu Młynarskim. Czerwone i Czarne, 2017, ss. 70-71.

Oramus, Marek. „Od oddechu do oddechu (recenzja)”. Galaktyka Gutenberga, www.galgut.eu. Dostęp 4.09.2020.

Pałuszyńska, Edyta. „Ile to trzeba się nagazdować, by Polska była Polską, czyli o tworzeniu wspólnoty dyskursu w tekstach Wojciecha Młynarskiego”. Strasznie lubię cię, piosenko. Szkice o tekstach Wojciecha Młynarskiego, red. Katarzyna Burska i Elwira Olejniczak, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2018, ss. 237-248.

Poniedzielski, Andrzej. „Wiedział, że z głupoty bierze się wszelkie zło”. Mistrz. Absolutnie. Wspomnienia o Wojciechu Młynarskim. Czerwone i Czarne, 2017, ss. 179-202.

Rosińska-Mamej, Agnieszka, i Dorota Połowniak-Wawrzonek. „Lubmy swoje, czyli o skrzydlatych słowach wywodzących się z piosenek”. Respectus Philologicus, t. 36 (41), 2019, ss. 32-46.

Siemaszko, Andrzej. Granice tolerancji: o teoriach zachowań dewiacyjnych. Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993.

Słownik frazeologiczny języka polskiego, red. Stanisław Skorupka, t. 1-2, Wiedza Powszechna, 1967.

Słownik języka polskiego PWN, sjp.pwn.pl. Dostęp 1.07.2020.

Słownik języka polskiego, red. Witold Doroszewski, t. 1-10, Wiedza Powszechna, 1958-1969.

Tokarski, Ryszard. „Relatywizm w języku – relatywizm w tekście”. Relatywizm w języku i kulturze, red. Anna Pajdzińska i Ryszard Tokarski, Wydawnictwo UMCS, 2010, ss. 203-215.

Tokarski, Ryszard. Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2013.

Weiss, Janusz. „Epoka wybitnych kabaretów”. Mistrz. Absolutnie. Wspomnienia o Wojciechu Młynarskim. Czerwone i Czarne, 2017, ss. 159-178.

Wieczorkiewicz, Bronisław. Warszawskie ballady podwórzowe: pieśni i piosenki warszawskiej ulicy. PIW, 1971.

Wittgenstein, Ludwig. Tractatus logico-philosophicus. Tłum. Bogusław Wolniewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000.

Wróblewski, Bogusław. „Stańczyk i Kubuś w jednym stali dziele. O twórczości Wojciecha Młynarskiego”. Akcent, nr 2, 2007, akcentpismo.pl. Dostęp 4.09.2020.

Wysocka, Aneta. „Róbmy swoje!, czyli ethos inteligencki w nowoczesnej parenezie Wojciecha Młynarskiego”. Annales UMCS, sectio N, Educatio Nova, nr 5, 2020, ss. 171-184.

Wysocka, Aneta. „Wytworne żarty od niechcenia. Dowcip stylistyczny w piosenkach Wojciecha Młynarskiego”. Akcent, nr 2 (156), 2019, ss. 25-33.