Refleksje chińskich matek nad systemem wartości i wzorców społecznych zawartych w bajkach: Kulturowa analiza narracyjna

Arkadiusz Gut; Joanna Afek; Beata Kołodziej

doi:10.18290/rh20689-8

Arkadiusz Gut Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Filozofii i Nauk Społecznych https://orcid.org/0000-0002-3983-9474
Joanna Afek Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Nauk Humanistycznych https://orcid.org/0000-0002-1135-8097
Beata Kołodziej Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Nauk Humanistycznych https://orcid.org/0000-0002-2637-2764

DOI: https://doi.org/10.18290/rh20689-8

Słowa kluczowe: bajki, dziecko, metody wychowawcze, narracje, matki chińskie, wartości kulturowe, Chiny

Abstrakt

W artykule zostaje podjęta próba odkrycia kulturowo określonych i indywidualnych punktów widzenia dotyczących edukacji dzieci w Chinach. Artykuł opiera się na badaniach przeprowadzonych Pekinie. Osobami badanymi były matki, które zostały poproszone o zaprezentowanie w formule narracyjnej swoich poglądów na temat oglądanych i czytanych przez ich dzieci baśni i bajek. Rozmówczynie były proszone również o ocenę w różnych aspektach przekazu, treści, wartości, ideałów i postaw przekazywanych przez bajki chińskie i zachodnie. Jednocześnie opowiadały, jak oglądane i czytane treści oraz formy przekazu wpisują się w ich oczekiwania, strategie związane z wychowaniem dzieci. Otrzymany dzięki temu bogaty materiał do analizy kulturowej pozwolił Autorom zestawić listę bajek chińskich oraz zachodnich oglądanych przez dzieci chińskie, dowiedzieć się, jakie wartości i postawy w opinii matek przekazują wymieniane bajki, a następnie, zobaczyć, jak matki porównują zachodnie i chińskie bajki w odniesieniu do tych postaw i wartości, które chcą zaszczepiać swoim dzieciom. W analizie eksploracyjnej i kategorialnej udało się wyróżnić główne kategorie, na które rozmówczynie zwracają uwagę, oraz ukazać wymiary kulturowe, w jakich matki zestawiają i porównują przekaz zawarty w bajkach chińskich i zachodnich.

Bibliografia

Afek, Joanna, i Arkadiusz Gut. „O chińskim modelu wczesnej edukacji dziecięcej w kontekście międzykulturowych badań psychologicznych”. Roczniki Humanistyczne, vol. 65, z. 9, 2017, ss. 5-28, doi: 10.18290/rh.2017.65.9-1.

Becky, Francis, i Louise Archer. „British-Chinese pupils’ and parents’ constructions of the value of education”. British Educational Research Journal, vol. 31, no.1, 2005, ss. 89-108, doi: 10.1080/0141192052000310047.

Bettelheim, Bruno. Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni. T. 1-2. Przeł. Danuta Danek. Państwowy Instytut Wydawniczy, 1985.

Bond, Michael Harris. „Chinese values”. Handbook of Chinese psychology, red. Michael Harris Bond, Oxford University Press, 1996, ss. 208-226.

Chao, Ruth K. „Beyond parental control and authoritarian parenting style: Understanding Chinese parenting thought cultural notion of training”. Child Development, vol. 65, no. 4, 1994, ss. 1111-1119, doi: 10.2307/1131308.

„China bans Peppa Pig because she ‘promotes gangster attitudes’”. Independent, 3 maja 2018. www.independent.co.uk/news/world/asia/peppa-pig-ban-china-childrens-tv-cartoon-gangster-douyin-a8332846.html. Dostęp 12.12.2019.

Choy, Grace. „Chinese Culture in Early Educational Environment”. Early Childhood Education in Chinese Societies, red. Nirmala Rao, Jing Zhou i Jin Sun, Springer, 2017, ss. 31-54.

Chua, Amy L. Bojowa pieśń tygrysicy. Dlaczego chińskie matki są najlepsze? Przeł. Magdalena Moltzan-Małkowska, Prószyński i S-ka, 2011.

Chuang, Susan S., i Yanjie Su. „Do We See Eye to Eye? Chinese Mothers’ and Fathers’ Parenting Beliefs and Values for Toddlers in Canada and China”. Journal of Family Psychology, vol. 23, no. 3, 2009, ss. 331-341, doi: 10.1037/a0016015.

Early Childhood Education in Chinese Societes, red. Nirmala Rao, Jing Zhou, Jin Sun, Springer Science + Business Media, 2017.

Eisfeld, Conny. How Fairy Tales live happily ever after: (Analyzing) The art of adapting Fairy Tales. Anchor Academic Publishing, 2015.

Exploring the child’s personality: Clinical and cross-cultural applications of the Fairy Tale Test red. Carina Coulacoglou, C.C. Thomas, 2008.

Falbo, Toni. „Evaluations of the behavioral attributes of only children in Beijing, China: moderating eﬀects of gender and the one-child policy”. Heliyon vol. 4, no. 4, e00607, 2018, doi: 10.1016/ j.heliyon.2018.e00607.

Fung, Heidi. „Becoming a Moral Child: The Socialization of Shame among Young Chinese Children”. Ethos, vol. 27, no. 2, 1999, ss. 180-209, doi: 10.1525/eth.1999.27.2.180.

Gallas, Karen. The Languages of Learning: How Children Talk, Write, Dance, Draw, and Sing Their Understanding of the World. Teachers College Press, 1994.

Gut, Arkadiusz. „Kulturowo-językowe uwikłanie atrybucji społecznych w obszarze moralności i epistemologii”. Spotkania Polonistyk Trzech Krajów – Chiny, Korea, Japonia. Rocznik 2016/2017. Międzynarodowa Konferencja Akademicka w Kantonie, red. Mao Yinhui, Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa, 2018.

Gut, Arkadiusz, i Joanna Afek. Recenzja książki: Nirmala Rao, Jing zhou, Jin Sun (eds.), Early Childhood Education in Chinese Societes, seria „International Perspectives on Early Childhood Education and Development”, Springer Science + Business Media. Psychologia Rozwojowa, vol 23, nr 4, 2018, ss. 111-115.

Gut, Arkadiusz, Zhao Gang i Andrzej Ruszer. „Kulturowe czytanie literatury. Społeczne parametry ewaluacji bohatera literackiego (przypadek Wokulskiego)”. Roczniki Humanistyczne, vol. 66, z. 9, 2018, ss. 161-195, doi: 10.18290/rh.2018.66.9-8.

Gut, Arkadiusz, i Michał Wilczewski. „Is mindreading universal or cultural specific construct?”. CEUR, 2015, ceur-ws.org/Vol-1419/paper0081.pdf, ss. 499-505.

Heine, Steven J. „Culture and Motivation: What Motivates People to Act in the Ways That They Do?”. Handbook of Cultural Psychology, red. Shinobu Kitayama i Dov Cohen, The Guilford Press, 2007, ss. 714-733. .

Jones, Andrew F. . Developmental Fairy Tales: evolutionary thinking and modern Chinese culture. Harvard University Press , 2011.

Po-Keung Ip. „Harmony as Happiness? Social Harmony in Two Chinese Societies”. Social Indicators Research, vol. 117, no. 3, 2014, ss. 719-741, doi: 10.1007/s11205-013-0395-7.

Konfucjusz. Analekta. Tłum. i oprac. Katarzyna Pejda. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2018.

Leng, Sidney. „What does China have against Peppa Pig?” South China Morning Post, 20 lipca 2018, www.scmp.com/news/china/policies-politics/article/2077049/what-does-china-have-against- peppa-pig. Dostęp 12.12.2019.

Li Yuhui, Zhang Jiannxin. „The Application of the Fairy Tale Test in China”. Exploring the child’s personality: Clinical and cross-cultural applications of the Fairy Tale Test, red. Carina Coulacoglou, C.C. Thomas, 2008, ss. 219-242.

Markus, Hazel Rose, i Shinobu Kitayama. „Culture and the self: Implications for cognition, emotion, and motivation”. Psychological Review, vol. 98, no. 2, 1991, ss. 224–253, doi: 10.1037/ 0033-295X.98.2.224.

McCabe, Allyssa, “Cultural background and storytelling: A review and implications for schooling”. The Elementary School Journal, vol. 97, no. 5, 1997, ss. 453-473, doi: 10.1086/461876.

Mesquita, Batja, i Janxin Leu. „The Cultural Psychology of Emotion”. Handbook of Cultural Psychology, red. Shinobu Kitayama i Dov Cohen, The Guilford Press, 2007, ss. 734-759.

Nisbett, Richard E., i Ara Norenzayan. „Culture and cognition”. Stevens’ Handbook of Experimental Psychology. 3rd edition, red. Douglas Medin i Hal Pashler, John Wiley & Sons, 2002.

Preda, Vasile, i Elena Cocorada. „The Therapeutic Use of the Romanian Fairytales in Improving the Patent-Child Relationship and Wellbeing”. Romanian Journal of Experimental Applied Psychology. vol. 8, special issue, 2017, ss. 337-342, doi:10.15303/rjeap.2017.si1.a54.

Sanyal, Nilanjana, i Manisha Dasgupta. „Fairy tales: The Emotional Processors of Childhood Conflicts in Dynamic Interpretative Lens”. SIS Journal of Projective Psychology & Mental Health, vol. 24, no. 1, 2017, ss. 39-47.

Seok, Bongrae. Embodied Moral Psychologyand Confucian Philosophy. Lexington Books, 2013.

Xiao, Zhang. „The Effects of Parental Education and Family Income on Mother – Child Relationships, Father – Child Relationships, and Family Environments in the People’s Republic of China”. Family Process, vol. 51, no. 4, 2012, ss. 483-497.

Zhang, Yehong, i Gerhard Lauer. „How Culture Shapes the Reading of fairy Tales: a Cross-Cultural Approach”. Comparative Literature Studies, vol. 52, no. 4, 2015, ss. 663-681.

Zipes, Jack. Fairy Tale as Myth, Myth as Fairy Tale. University of Kentucky Press, 1994.