Nauczanie gramatyki i leksyki poprzez sztukę. Ekfraza, infraza i audiodeskrypcja na lekcji języka obcego

Agnieszka Palion-Musioł

doi:10.18290/rh216910-6

Agnieszka Palion-Musioł Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej https://orcid.org/0000-0003-4244-7866

DOI: https://doi.org/10.18290/rh216910-6

Słowa kluczowe: literatura, sztuka, metoda przekładu intersemiotycznego na lekcji języka obcego, ekfraza, infraza, audiodeskrypcja

Abstrakt

Korespondencja sztuk oraz intersemiotyczny dialog, w którym biorą udział teksty literackie oraz płótna malarskie, stwarzają nowe możliwości w nauczaniu języków obcych. Ekfraza oraz infraza dążą do subiektywnej reprezentacji tekstu malarskiego i odpowiednio literackiego, próbując go zastąpić oraz uczynić obecnym w nowym znaku. Podobne zadanie do spełnienia ma audiodeskrypcja, która poprzez obiektywny opis tekstów wizualnych ma je uobecnić, ożywić i udostępnić osobie niewidomej. Zarówno ekfraza, infraza, jak i audiodeskrypcja są wynikiem kreatywnej transpozycji i interpretacji towarzyszącej przekładowi intersemiotycznemu, którego dokonuje uczeń na lekcji języka obcego. Każda z wymienionych reprezentacji i każdy kontakt ze sztuką oferują liczne korzyści na lekcji języka obcego. Oprócz korzyści językowych, takich jak sposobność do ćwiczenia struktur gramatycznych, wprowadzenia nowego słownictwa, rozwijania kompetencji komunikacyjnej oraz interkulturowej, wart podkreślenia jest również wymiar neurodydaktyczny sztuki na lekcji języka obcego.

Bibliografia

Calduch, Carme, i Noa Talaván. „Traducción audiovisual y aprendizaje del español como L2: el uso de la audiodescripción”. Journal of Spanish Language Teaching, t. 4, issue 2, 2018, ss. 1-13.

Chmiel, Agnieszka, i Iwona Mazur. Audiodeskrypcja. Wydział Anglistyki UAM, 2014.

Clouet, Richard. „Estrategia y propuestas para promover y practicar la escritura creativa en una clase de inglés para traductores” (2005). Actas del IX Simposio de Internacional de la sociedad española de didáctica de la lengua y la literatura, SEdll, sedll.org/es/ congresos_actas_interior.php?cod=33. Dostęp 15.05.2019,

Dyduchowa, Anna. Metody kształcenia sprawności językowej uczniów. Projekt systemu, model podręcznika. Wydawnictwo Naukowe WSP, 1988.

Dziadek, Adam. Obrazy i wiersze. Z zagadnień interferencji sztuk w polskiej literaturze współczesnej. Wyd. II. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, 2011.

Fundacja Audiodeskrypcja, www.isztuka.edu.pl/i-sztuka/node/467. Dostęp 12.06.2020.

Gajek, Elżbieta. „Tłumaczenie audiowizualne w dydaktyce języków obcych – na przykładzie audiodeskrypcji”, red. Lipińska Ewa i Anna Seretny, Tłumaczenie dydaktyczne w nowoczesnym kształceniu językowym, Biblioteka LingVariów, t. 12, Uniwersytet Jagielloński. Wydział Polonistyki, ss. 165-179.

Ibáñez Moreno, Ana, i Anna Vermeulen. „La audiodescripción como recurso didáctico en el aula de ELE para promover el desarrollo integrado de competencias”, New Directions on Hispanic Linguistics, red. Orozco Rafael, Cambridge Scholars Publishing, 2014, ss. 264-292.

Ibáñez Moreno, Ana, i Anna Vermeulen. „Audio Description as a Tool to Enhance Intercultural Competence”. Towards Transcultural Awareness in Translation Pedagogy, red. Deconinck Julie, Phillipe Humblé, Arvi Sepp i Hélène Stengers, LIT Verlag, 2017, ss. 133-156.

Ibáñez Moreno, Ana, Anna Vermeulen i Maria Jordano. „Using audio description to improve FLL students’ oral competence in MALL: methodological preliminaries”. New perspectives on teaching and working with languages in the digital era, red. Pareja Lora, Antonio, Cristina Calle Martínez i Pilar Rodríguez Arancón, Research-publishing.net, 2018, ss. 245-256.

Jakobson, Roman. „O językoznawczych aspektach przekładu”. Tłum. L. Pszczołkowska, 1959. Współczesne teorie przekładu, red. Bukowski Piotr i Magdalena Heydel, Antologia, Znak, 2009, ss. 41-49.

Jerzakowska, Beata. Audiodeskrypcja malarstwa – wyznaczniki gatunku i ich realizacje tekstowe. Niepublikowana rozprawa doktorska .. Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/ 23553/ 3/ B%20 Jerzakowska_Audio deskrypja _malarstwa_wyznaczniki_gatunku_i%20_ich_realizacje_tekstowe.pdf. Dostęp 10.09. 2018.

Kaczmarczyk, Katarzyna. Narratologia transmedialna. Teorie, praktyki, wyzwania. Universitas, 2017.

Kaźmierczak, Marta. „Od przekładu intersemiotycznego do intersemiotycznych aspektów tłumaczenia”. Przekładaniec, nr 34, 2017, ss. 7-35.

Kroeber-Riel, Werner. Bildkommunikation. Imagery-Strategien für die Werbung. München Vahlen, 1993.

Kusideł, Ewa. „Rola neuropsychologii w nowoczesnym nauczaniu”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, nr 217, 2008, ss. 87-97.

Oflaz, Merve. “The effect of right and left brain dominance in language learning”. Procedia – Social and Behavioral Sciences, vol 15, Elsevier, 2011, ss. 1507-1513.

Opiłkowski, Roman, Józef Jarosz i Przemysław Staniewski. Lingwistyka mediów. Antologia tłumaczeń. ATUT/Neisse Verlag, 2015.

Radziewicz, Teresa. „Od ekfrazy do infrazy”, Logos – filozofia słowa. Szkice o pograniczach języka, filozofii i literatury, red. Andruczyk Krzysztof, Ewa Gorgolewska i Krzysztof Korotkicha, Uniwersytet w Białymstoku. Wydział Filologiczny. Instytut Filologii Polskiej, 2017, ss. 167-181.

Słodczyk, Rozalia. „Analiza interartystyczna ekfraz: Lekcja muzyki Vermeera w interpretacji Adama Zagajewskiego i Joanny Pollakówny”. Slavia Occidentaalis, t. 74, nr 2, 2017, ss. 17-37.

Szałasta-Rogowska, Bożena. „Tekst literacki i malarski w nauczaniu cudzoziemców. Sposoby pracy na zajęciach lektoratowych”, Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć Polski i polskiego, red. Aleksandra Achtelik i Jolanta Tambor, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2007, ss.141-152.

Szarkowska, Agnieszka, i Jankowska Anna. „Zasady przygotowywania treści przewodnika multimedialnego”. Wersja 2. 2015. AVTLab, www.avt.ils.uw.edu.pl. Dostęp 10.05.2020.

Szarkowska, Agnieszka, Anna Jankowska i Krzysztof Krejtz. „Open Art. – desinging a multimedia guide app for people with and without sensory impairments”, 2015. Open Art, openart. ibemag.pl/images/publikacje/SzarkowskaJankowska ARSAD2015.pdf. Dostęp 10.05.2020.

Szymańska, Barbara, i Tomasz Strzymiński. „Standardy tworzenia audiodeskrypcji do produkcji audiowizualnych”, 2010. AVTLab, avt.ils.uw.edu.pl/files/2010/12/AD-_standardy_ tworzenia.pdf. Dostęp 2.04.2020.

Szymańska, Barbara. „Audiodeskrypcja. Obraz słowem malowany”. Youtube, www.youtube.com/ watch?v=JY79pwBnYiE. Dostęp 23.05.2020.

Szymik, Eugeniusz. „Metoda przekładu intersemiotycznego w edukacji wczesnoszkolnej”. Pedagogika Szkolna i Wczesnoszkolna, t. 5, nr 1 (9), 2017, ss. 111-120.

Talaván Zanón, Noa. „Creative Audiovisual Translation Applied to Foreign Language Education: A preliminary approach”. Journal of Audiovisual Translation, t. 2, nr 1, 2019, ss. 53-74.

Wysłouch, Seweryna. Literatura i semiotyka. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2001.