Objaśnianie terminów religijnych w Ilustrowanym słowniku katechetycznym Beaty Boguszewskiej

Małgorzata Nowak

doi:10.18290/rh20686-8

Małgorzata Nowak Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Nauk Humanistycznych https://orcid.org/0000-0002-5248-9130

DOI: https://doi.org/10.18290/rh20686-8

Słowa kluczowe: słownik katechetyczny dla dzieci, terminy religijne, definiowanie

Abstrakt

W artykule omawia się mikrostrukturę adresowanego do dzieci szkolnych Ilustrowanego słownika katechetycznego autorstwa Beaty Boguszewskiej (Wydawnictwo JUT, Szczebrzeszyn 2018), jednego z nielicznych tego typu leksykonów w Polsce. W zamierzeniu twórcy słownik, obejmujący 336 haseł, ma wyjaśniać podstawowe pojęcia teologiczne, terminy związane z modlitwą, liturgią oraz sakramentami i stanowić uzupełnienie wiedzy otrzymanej w czasie katechezy szkolnej. Sygnalizowany w tytule leksykonu kod ikoniczny ma charakter pomocniczy – w słowniku Boguszewskiej nie występują „czyste” definicje ikonograficzne. Artykuły hasłowe są zasadniczo pozbawione informacji językowych (sporadycznie pojawiają się uproszczone objaśnienia etymologiczne typu: słowo / wyraz pochodzi z języka x (i) oznacza…). W leksykonie przyjęto dyskursywny model objaśniania pojęć. Definicje (pełnozdaniowe, analityczne, pozbawione zbędnych elementów scjentystycznych) wkomponowane są w narracje (opowiadania) stanowiące artykuł hasłowy. Specyficzne opowiadania służą nie tylko oczekiwanemu od słownika objaśnianiu pojęć (funkcja nominatywna i deskryptywna), ale także ogólniejszemu kształceniu i wychowaniu człowieka wierzącego (funkcja wychowawczo-formacyjna). Odbiorca dzieła jest wyraźnie profilowany jako (prawdziwy) przyjaciel (Pana) Jezusa.

Bibliografia

Kosiarski, Hieronim. „Znaczenie, analiza i recepcja terminów występujących w podręcznikach do lekcji religii”. Język katechezy, red. Renata Przybylska i Wiesław Przyczyna, Biblos 2008, ss. 301-316.

Kowalikowa, Jadwiga. „Funkcje katechezy z perspektywy językoznawczej”. Funkcje wypowiedzi religijnych, red. Renata Przybylska i Wiesław Przyczyna, Biblos 2014, ss. 175-197.

Miodunka, Władysław. Podstawy leksykologii i leksykografii. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989.

Nowak, Małgorzata. „Wprowadzenie w doświadczenie religijne – o Ilustrowanym słowniku wyrazów religijnych dla dzieci Joanny Krzyżanek i jego języku”. Język doświadczenia religijnego, t. IV, red. Grzegorz Cyran i Elżbieta Skorupska-Raczyńska, Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego, 2012, ss. 249-263.

Pawłowska, Regina. „Kształcenie procesów rozumienia tekstów słyszanych i czytanych na szkolnych lekcjach religii”. Język katechezy, red. Renata Przybylska i Wiesław Przyczyna, Biblos, 2008, ss. 178-188.

Rudnicka, Ewa. „Leksykograficzne egzemplum, Sposoby wykorzystania cytatów i kolokacji w polskich słownikach ogólnych”. Słowa – kładki, na których spotykają się ludzie różnych światów, red. Iwona Burkacka, Radosław Pawelec i Dorota Zdunkiewicz-Jedynak, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, 2010, ss. 111-126.

Słownik terminów literackich, red. Janusz Sławiński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1985.

Zarębski, Rafał. „Objaśnianie terminów religijnych w podręcznikach do nauki religii”. Język katechezy, red. Renata Przybylska i Wiesław Przyczyna, Biblos, 2008, ss. 317-328.

Żmigrodzki, Piotr. Wprowadzenie do leksykografii polskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2003.