Program pokutny w dawnym kościele misjonarzy w Siemiatyczach

Abstrakt

Sobór Trydencki potwierdził naukę Kościoła o prawie pokutnym, skupiając się na wyznaniu grzechów i sakramentalnym rozgrzeszeniu. Była to odpowiedź na błędną naukę protestantyzmu, który odrzucał większość sakramentów, uznając tylko sakramenty chrztu i Eucharystii. Sakrament pokuty ustanowił Chrystus w dniu zmartwychwstania. Apostołowie otrzymali władzę odpuszczenia grzechów, a po nich kapłani.

Naukę o Sakramentach Świętych, a szczególnie o pokucie i Eucharystii głosili członkowie Zgromadzeni Misji Wincentego a Paulo na misjach w wielu krajach Europy. Głównym zadaniem misjonarzy podczas głoszenia prowadzonych przez nich misji było zachęcanie wiernych do odbycia spowiedzi i przyjęcia sakramentu pokuty. Sakrament ten miał być duchowym lekarstwem dla grzesznika, a jego nawrócenie – drogą powrotu do miłosiernego Boga.

Do Siemiatycz misjonarze przybyli w roku 1717. Objęli parafię i kościół, który rozbudowali i na nowo wyposażyli, m.in. wstawiając sześć dębowych, regencyjnych konfesjonałów (ok. 1744). W zwieńczeniach konfesjonałów zostały umieszczone malarskie przedstawienia pokutników, którym Bóg przebaczył winy: Marii Magdalenie, królowi Dawidowi, synowi marnotrawnemu i św. Piotrowi. Zadaniem scen przedstawionych na obrazach było unaocznienie wiernym, iż sakrament pokuty jest znakiem, że Bóg nigdy nie opuszcza człowieka, lecz zawsze otwiera przed nim drogę powrotu. Umieszczone w zwieńczeniach konfesjonałów malarskie przedstawienia pokutników miały przekonać grzeszników, że żal i wyznanie grzechów kapłanowi, nałożona przez niego pokuta i udzielona, na mocy „władzy kluczy”, absolucja prowadzą do odpuszczenia grzechów przez Boga. Obrazy w konfesjonałach wskazywały również, że spowiedź jest dla grzesznika drogą powrotu i źródłem miłosierdzia Bożego. Podkreślały to dwa kolejne przedstawienia w konfesjonałach: Dobry Pasterz odnajdujący zbłąkane owce oraz scena ukazująca św. Piotra i Chrystusa w momencie przekazania kluczy. Postać św. Piotra dla wiernych miała być znakiem, że będzie on umacniał i strzegł wiary przed wszelką ludzką słabością.