Juan de Valdés Leal i jego „Hieroglify śmierci”

Abstrakt

Juan de Valdés Leal (1622-1690) był jedną z najbardziej oryginalnych osobowości sewilskiego malarstwa, niekiedy uznawany nawet za najbardziej barokowego z hiszpańskich malarzy, artystę tworzącego ekspresyjne dzieła, ukazujące pełne napięcia postaci, o nerwowych gestach i ponurych twarzach, nierzadko o wyjątkowej brzydocie. Przypuszcza się, iż terminował w pracowni Antonia del Castillo w Kordobie od ok. 1644 r. Jego najstarsze prace wykazują cechy naturalistyczne, o twardym rysunku, żywej kolorystyce i pewnej przenikliwości. Widoczny jest w nich wpływ Juana de Ucedy, Francisca Vareli, Francisca de Herrery St. oraz Antonia del Castillo i Francisca de Zurbarána. Z kolei ekspresja postaci i zastosowanie światłocienia przywołują prace José de Ribery. Po roku 1655 jego płótna wskazują na ewolucję stylu w kierunku większej dynamiki, co było wynikiem wpływu Francisca de Herrery Mł. Rysunek artysty stał się wówczas lżejszy, kolorystyka bardziej lśniąca i przeźroczysta. W 1659 r. został mianowany miejskim egzaminatorem malarzy sewilskich, a rok później był jednym z założycieli Akademii Malarstwa, której z czasem został nawet prezesem. W roku 1664 przebywał na dworze królewskim i poznał bogate kolekcje monarsze oraz nawiązał liczne kontakty z innymi malarzami, m.in. Francisco Rizi i Claudio Coello. W 1667 został członkiem elitarnego bractwa La Caridad w Sewilli, dla którego w 1672 r. zrealizował kilka dzieł, m.in. słynne „Hieroglify śmierci” (In ictu oculi, Finis gloriae mundi), które sprawiły, iż artysta fascynuje nieprzerwanie swym spojrzeniem przekraczającym granice życia. Często też podejmował się innych aktywności niż malowanie obrazów sztalugowych, najczęściej złocąc retabula i wykonując polichromie. Tworzył także ryciny, ilustracje książkowe oraz rzeźby, które jednak nie zachowały się.