Gendering the Holocaust: Robert McLiam Wilson’s Manfred’s Pain and Marek Soból’s Mojry

Abstrakt

Płeć Holokaustu: Autopsja Roberta McLiama Wilsona i Mojry Marka Sobola
Artykuł analizuje dwie powieści dotyczące Zagłady: Manfred’s Pain, czyli (w polskim przekladzie) Autopsję (1992), północno-irlandzkiego pisarza Roberta McLiama Wilsona i Mojry (2005) polskiego autora Marka Sobola jako przykłady prozy skoncentrowanej na kobiecym ciele, kobiecej wrażliwości i kobiecej wersji historii. Obie powieści wiążą ten temat z przemocą seksualną i podkreślają specyfikę kobiecego doświadczenia Holokaustu. Artykuł dowodzi, że spojrzenie na Zagładę z perspektywy płci i przedstawienie jej ‘kobiecej’ strony stanowi swoiste novum odróżniające te powieści od innych, zwykle ‘męskich’ narracji Holocaustu w literaturze polskiej i bardzo ‘męskich’ powieści Wilsona. Męskie doświadczenie, zwykle naturalizowane jako uniwersalnie ludzkie, jest przemieszczone w tych dwóch powieściach w kierunku kobiecej perspektywy. W przypadku Autopsji dokonuje się to poprzez zmianę proporcji: chociaż bohaterem i narratorem powieści jest mężczyzna, a postać kobieca stanowi zaledwie tło, to ta ostatnia okazuje się bohaterką równie ważną, a jej doświadczenie równorzędne z męskim. W powieści Sobola role są już odwrócone: to kobiece postaci wysuwają się na pierwszy plan jako bohaterki i narratorki, a opowiadania prezentują ich doświadczenie i ich punkt widzenia, przeznaczając dla męskich postaci rolę świadków. Skupiając się na losach kobiet, oba teksty opowiadają pozornie uniwersalne doświadczenie Holocaustu z perspektywy płci, zwracając uwagę również na jego płciowe uwikłanie.