Glottodydaktyczne aspekty opisu słownikowego kolokacji

Maciej Labocha

doi:10.18290/rh216910-8

Maciej Labocha Uniwersytet Śląski w Katowicach https://orcid.org/0000-0002-8763-2187

DOI: https://doi.org/10.18290/rh216910-8

Słowa kluczowe: leksykografia, artykuł hasłowy, kolokacje, słownik przekładowy, słownik dwujęzyczny

Abstrakt

Celem artykułu jest rozwinięcie problematyki semantycznej struktury artykułu hasłowego w słowniku przekładowym (dwujęzycznym) w kontekście glottodydaktycznym. Zasadniczym przedmiotem badań są kolokacje, stanowiące zarówno ilustrację dla jednostek hasłowych, jak i będące elementem dwustopniowej weryfikacji semantycznej i uzualnej dla użytkownika słownika. Odpowiednio dobrane zestawy połączeń wyrazowych przedstawiają wartość dydaktyczną i są postulowane zarówno przez badaczy przekładowych słowników dydaktycznych, jak i przekładowych słowników ogólnych. W związku z tym w artykule prezentowany jest model artykułu hasłowego spełniający oczekiwania zarówno leksykografii dydaktycznej, jak i ogólnej. Dobór poszczególnych kolokacji oparty jest na badaniu korpusowym (Narodowy Korpus Języka Rosyjskiego). Analiza zaproponowana w artykule pokazuje, że możliwe jest również ustalenie czytelnych schematów łączliwości, które mogą pomóc w poszukiwaniu optymalnego zestawienia kolokacji na potrzeby leksykograficzne.

Bibliografia

Atkins, Sue. „Bilingual dictionaries: Past, Present and Future”. Euralex ’96 Proceedings I, red. Martin Gellerstam et al., Göteborg University, 1996, ss. 515-546.

Bańko, Mirosław. „Za mało czy dość? Dylemat leksykografa w dobie rewolucji informacyjnej (na przykładzie słowników frazeologicznych)”. Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Między teorią a praktyką frazeograficzną, red. Gabriela Dziamska-Lenart, Jarosław Liberek, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2013, ss. 9-16.

Grochowski, Maciej. Zarys leksykologii i leksykografii. Zagadnienia synchroniczne. Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 1982.

Labocha, Maciej. „Myśl – słowo – użycie, czyli o strukturze semantycznej artykułu hasłowego w słowniku przekładowym polsko-rosyjskim na przykładzie polskiego leksemu przeżyć oraz jego rosyjskich odpowiedników”. Słowiański krąg. Słowo – myśl – obraz w tradycji i współczesności, red. Aneta Banaszek-Szapowałowa, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Śląskiego, 2019, ss. 283-292.

Piegzik, Wioletta. „Intuicja w uczeniu się języka obcego”. Neofilolog. Czasopismo Polskiego Towarzystwa Neofilologicznego, nr 50 (1), 2018, ss. 143-157.

Piotrowski, Tadeusz. „Ekwiwalencja w słownikach dwujęzycznych”. Na tropach translatów. W poszukiwaniu odpowiedników przekładowych, red. Wojciech Chlebda, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2011, ss. 45-69.

Przybylska, Renata, Piotr Żmigrodzki i Katarzyna Węgrzynek. „Zasady opisu związków frazeologicznych w Wielkim słowniku języka polskiego PAN”. Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Między teorią a praktyką frazeograficzną, red. Gabriela Dziamska-Lenart i Jarosław Liberek, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2013, ss. 17-27.

Rokicka, Teresa. „Status kolokacji w Wielkim słowniku języka polskiego”. Nowe studia leksykograficzne, red. Piotr Żmigrodzki i Renata Przybylska, Wydawnictwo Lexis, 2007, ss. 79-86.

Spitzer, Manfred. Jak uczy się mózg?. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.

Targońska, Joanna. „Innowacje metodologiczne – zastosowanie innowacyjnych technik elicytacji w badaniu kompetencji kolokacyjnej”. Neofilolog. Czasopismo Polskiego Towarzystwa Neofilologicznego, nr 50 (1), 2018, ss. 109-125.

Vlavatskaya, M.V. „«Users needs» kak trebovaniya k sostavleniyu anglo-russkogo uchebnogo kombinatornogo slovarya.” Voprosy leksikografii, nr 2 (4), 2013, ss. 32-40. [Влавацкая, М.В. „«Users needs» как требования к составлению англо-русского учебного комбинаторного словаря.” Вопросы лексикографии, nr 2 (4), 2013, ss. 32-40.]

Żmigrodzki, Piotr. Słownik – słowo – rzeczywistość. Z problemów leksykografii i metaleksykografii. Wydawnictwo Lexis, 2008.