Rusycystyka w Izraelu. Od kulturowej separacji do demarginalizacji kultury rosyjsko-żydowskiej

Agnieszka Lenart

doi:10.18290/rh21697-1

Agnieszka Lenart Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska https://orcid.org/0000-0002-7467-2788

Słowa kluczowe: rusycystyka w Izraelu, rosyjski w Izraelu, demarginalizacja kultury rosyjsko-żydowskiej, kulturowa separacja

Abstrakt

Celem badań jest omówienie kondycji izraelskiej rusycystyki. W tekście wskazuje się uwarunkowania społeczno-polityczne, które wpłynęły na wzrost rangi języka rosyjskiego, omawia się dynamikę spadku jego atrakcyjności, a także perspektywy zainteresowania kulturą rosyjską w Izraelu. Autorka artykułu wymienia nazwiska izraelskich rusycystów i slawistów, omawia ich preferencje badawcze i osiągnięcia w zakresie światowych badań slawistycznych. Badania izraelskich rusycystów dotyczą przede wszystkim literatury pierwszej fali emigracji rosyjskiej. W ostatnim czasie coraz częściej podejmowane są prace nad literaturą rosyjską w kontekście żydowskim i izraelskim. Z przeprowadzonej analizy wynika, że rusycystyka w Izraelu najbardziej intensywnie rozwijała się w latach 90. W XXI wieku zainteresowanie rusycystyką w Izraelu spada ze względu na słabszą znajomość języka i kultury rosyjskiej wśród młodszego pokolenia repatriantów. Wpływ na ten stan rzeczy mają także tendencje światowe i procesy globalizacyjne.

Bibliografia

Adamczyk-Garbowska, Monika. Odcienie tożsamości. Literatura żydowska jako zjawisko wielojęzyczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2004.

Almog, Oz. Wielokulturowy Izrael. Tłum. Agnieszka Olek, Aleksandra Rawska, Wojciech Tworek. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, 2011.

Aloe, Stefano. „Razvitiye slavyanovedeniya v yevropeyskikh imperiyakh. Materialy Mezhdunarodnoy konferentsii”. Slavyanovedeniye, nr 4, 2008, ss. 121-124 [Алоэ, Стефано. «Развитие славяноведения в европейских империях. Материалы Международной конференции Комиссии по Истории Славистики при МКС»., Славяноведение, № 4, 2008, сс. 121-124].

Bauman, Zygmunt. Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika. Tłum. Ewa Klekot. Państwowy Instytut Wydawniczy, 2000.

Chuprynin, Sergey. Russkaya literatura segodnya: Zarubezh’ye. Vremya, 2008. [Чупрынин Сергей. Русская литература сегодня: Зарубежье. Время, 2008].

Clifford, James. Kłopoty z kulturą: Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka. Tłum. Ewa Dżurak. Wydawnictwo KR, 2000.

Dąbrowski, Stanisław. „Pogardzana służba. O komentowaniu prac literaturoznawczych”, Teksty Drugie, nr 6, 1996, ss. 64-71.

Famulska-Ciesielska, Karolina, i Sławomir Jacek Żurek. Literatura Polska w Izraelu. Leksykon. Austeria, 2012.

Foucault, Michel. „Inne przestrzenie”. Tłum. Agnieszka Rejniak. Teksty Drugie, nr 6, 2005, ss. 117-125.

Grzymała-Kazłowska, Aleksandra, i Piekut Aneta. „Integracja migrantów w społeczeństwie przyjmującym”. 25 wykładów o migracjach, red. Magdalena Lesińska i Marek Okólski, Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2018, ss. 178-196.

Katsman, Roman, „Demarginalization of Contemporary Russophone Literature in Israel”, www.academia.edu/35544512/Demarginalization_of_Contemporary_Russophone_Literature_in_Israel. Dostęp 26.03.2020.

Lenart, Agnieszka. „Kultura literacka rosyjskojęzycznego Izraela. Spory wokół „narodowości” literatury”. Archiwum Emigracji, z. (1-2) 20-21, 2014, ss. 80-90.

Lenart, Agnieszka. „W poszukiwaniu tożsamości. „Polskie” i „rosyjskie” życie literackie w Izraelu”. Literatura polsko-żydowska. Studia i szkice, red. Eugenia Prokop-Janiec i Sławomir Jacek Żurek, Księgarnia Akademicka, 2011, ss. 245-252.

Michalska-Suchanek, Mirosława. „Najnowsza literatura rosyjsko-izraelska. Zarys zagadnienia”. Przegląd Rusycystyczny, nr 1(169), 2020, ss. 180-197.

Naydich, Larisa. „Novaya aliya sokhranyayet russkiy”. Otechestvennyye zapiski, nr 2(23), 2005, www.strana-oz.ru/2005/2/novaya-aliya-sohranyaet-russkiy. Dostęp 10.05.2020 [Найдич, Лариса. «Новая алия сохраняет русский». Отечественные записки, № 2(23), 2005, www.strana-oz.ru/2005/2/novaya-aliya-sohranyaet-russkiy].

Nycz, Ryszard. Literatura jako trop rzeczywistości. Poetyka epifanii w nowoczesnej literaturze polskie. Universitas, 2001.

Olshtain, Elite, i Bella Kotik. „The Development of Bilingualism in an Immigrant Community Language”. Identity and Immigration, red. Elite Olshtain, Gabriel Horenczyk. Magnes, 2000, ss. 212-215.

Przewrocka-Aderet, Karolina. Polanim. Z Polski do Izraela. Wydawnictwo Czarne, 2019.

Pucek, Zbigniew. „Tożsamość w przestrzeni wielokulturowej”. Państwo i Społeczeństwo nr 3, 2004, ss. 25-42.

Raźny, Anna. „Słowo wstępne”. Tożsamość, indywidualizm, wspólnotowość w kulturze rosyjskiej, red. Anna Raźny. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2014, ss. 7-9.

Ricoeur, Paul. O sobie samym jako innym. Tłum. Bogdan Chełstowski. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003.

Segal, Dimitriy. „Literatura kak vtorichnaya modeliruyushcha sistema”. Slavica Hierosolimytana, nr 4, 1979, ss. 1-35 [Сегал, Димитрий. «Литература как вторичная моделирующа система». Slavica Hierosolimytana, № 4, 1979, nr 4, сс. 1-35].

Semenchenko, Nina. „Status russkogo yazyka v Izraile”. Tezisy i doklady 7-oy nauchnoy mezhinstitutskoy konferentsii Rossiyskaya diaspora v stranakh Vostoka, red. Dar’ya Panarina, Institut vostokovedeniya RAN, 2016 [Семенченко, Нина, «Статус русского языка в Израиле». Тезисы и доклады 7-ой научной межинститутской конференции Российская диаспора в странах Востока, ред. Дарья Панарина, Институт востоковедения РАН, 2016].

Silayev, Aleksandr. „Mikhail Vayskopf: Romantik idet po zhizni kak lunatik po karnizu”. Vecherniy Krasnoyarsk, nr 39 (280), newslab.ru/article/33912. Dostęp 23.05.2020. [Силаев, Александр. «Михаил Вайскопф: Романтик идет по жизни как лунатик по карнизу». Вечерний Красноярск, № 39 (280)].

Timenchik, Roman. Chto vdrug. Stat’i o russkoy literature proshlogo veka. Mosty kul’tury, 2008 [Тименчик, Роман. Что вдруг. Статьи о русской литературе прошлого века. Мосты культуры, 2008].

Vayskopf, Mikhail. „Stena ili simbioz, muzey ili zhivoy bum?”. Booknik, 2006, booknik.ru/ today/all/stena-ili-simbioz-muzeyi-ili-jivoyi-bum/. Dostęp 10.05.2020 [Вайскопф, Михаил. «Стена или симбиоз, музей или живой бум?», Booknik, 2006, booknik.ru/today/ all/stena-ili-simbioz-muzeyi-ili-jivoyi-bum/].

Wołk, Marcin. „O literaturze żydowskiej w językach nieżydowskich – wprowadzenie”. Archiwum Emigracji, z. (1-2) 20-21, 2014, ss. 9-22.

Zil’berg, Narspi. „Russkiye yevrei v Iyerusalime: kul’turnyye kody i manifestatsiya etnichnosti”, Vremya iskat’, nr 6, 2002, ss. 141-162 [Зильберг, Нарспи. «Русские евреи в Иерусалиме: культурные коды и манифестация этничности». Время искать, № 6, 2002, сс. 141-162].