Prawo średniowiecznej Walii Cyfraith Hywel – prolegomena do Glosariusza walijsko-polskiej terminologii prawnej

Katarzyna Jaworska-Biskup

doi:10.18290/rh21696-4

Katarzyna Jaworska-Biskup Uniwersytet Szczeciński, Polska https://orcid.org/0000-0001-6696-3078

Słowa kluczowe: terminologia prawna, Walia, średniowiecze, komparatystyka walijsko-polska

Abstrakt

W artykule dokonano przeglądu wybranej terminologii prawa średniowiecznej Walii wraz z przekładem na język polski. Analizowane słownictwo podzielono na takie kategorie, jak urzędy dworskie, prawo rodzinne i małżeńskie, rzeczowe, zobowiązań, karne i postępowanie sądowe. Opracowanie stanowi przyczynek do walijsko-polskiego słownika średniowiecznej terminologii prawnej. Materiał badawczy zebrano na podstawie źródeł prawa, komentarzy i literatury przedmiotowej, zarówno polskiej, jak i obcej.

Bibliografia

Asmus, Sabine. „Changing Celtic concepts of the otherworld and afterlife”, www.academia.edu/31603072/Changing_Celtic_concepts_of_the_Otherworld_and_Afterlife. Dostęp 2.12.2020.

Bardach, Juliusz. Historia państwa i prawa Polski. Tom 1: Do połowy XV wieku, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965.

Bromwich, Rachel, ed. Trioedd Ynys Prydein: The Triads of the Island of Britain. University of Wales Press, 2014.

Bromwich, Rachel. „The Triads of the Horses”. The Horse in Celtic Culture: Medieval Welsh Perspectives, edited by Sioned Davies, Nerys Ann Jones, University of Wales Press, 1997, ss. 102-120.

Buczek-Zawiła, Anita. „Najwcześniejsza literatura walijska”. Wielka historia literatury anglojęzycznej. Tom I: Literatura wczesnośredniowieczna do roku 1066, red. Anastazja Oleśkiewicz, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 2012, ss. 361-386.

Carey, John. „Legendary History of the Celtic Peoples”. Celtic Culture: A Historical Encyclopedia. Volume III, edited by John T. Koch, ABC-CLIO, 2006, ss. 1130-1131.

Charles-Edwards, Thomas M. „Naw Kynywedi Teithiauc”. The Welsh Law of Women: Studies Presented to Professor Daniel A. Binchy on His Eightieth Birthday, edited by Dafydd Jenkins, Morfydd E. Owen, University of Wales Press, 1980, ss. 23-39.

Charles-Edwards, Thomas M. „Cynghawsedd: Counting and Pleading in Medieval Welsh Law”. Bulletin of the Board of Celtic Studies, nr 33, 1986, ss. 188-198.

Charles-Edwards, Thomas M, i Paul Russell, ed. Tair Colofn Cyfraith: The Three Columns of Law in Medieval Wales: Homicide, Theft and Fire. The Welsh Legal History Society, 2007.

Davies, Robert Rees. „The Status of Women and the Practice of Marriage in Late-medieval Wales”. The Welsh Law of Women: Studies Presented to Professor Daniel A. Binchy on His Eightieth Birthday, edited by Dafydd Jenkins, Morfydd E. Owen, University of Wales Press, 1980, ss. 93-114.

Davies, Robert Rees. „The Administration of Law in Medieval Wales: The Role of the Ynad Cwmwd (judex patrie)”. Lawyers and Laymen: Studies in the History of Law Presented to Professor Dafydd Jenkins on His Seventy-fifth Birthday, Gwyl Ddewi 1986, edited by Douglas Walters, Thomas M. Charles-Edwards, Morfydd E. Owen, University of Wales Press, 1986, ss. 258-273.

Davies, Wendy. „Adding Insult to Injury: Power, Property and Immunities in Early Medieval Wales”. Property and Power in the Early Middle Ages, edited by Wendy Davies, Paul Fouracre, Cambridge University Press, 1995, ss. 137-164.

Davies, Sioned. „Storytelling in Medieval Wales”. Oral Tradition, t. 7, nr 2, 1992, ss. 231-257.

Elias, Gwenno Angharad, i Owen Morfydd. „Lawmen and Lawbooks”. Canmlwyddiant, Cyfraith a Chymreictod: A Celebration of the Life and Work of Dafydd Jenkins 1911-2012, edited by Noel S.B. Cox, Thomas Glyn Watkin, The Welsh Legal History Society, 2013, ss. 106-150.

Ellis, Thomas Peter. Welsh Tribal Law and Custom in the Middle Ages. Vol. 2, Clarendon Press, 1926.

Gloger, Zygmunt. Encyklopedia staropolska. Wiedza Powszechna, 1958.

Góralski, Zbigniew. Urzędy i godności w dawnej Polsce. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1988.

Halberda, Jan. Historia zobowiązań quasi-kontraktowych w common law. Księgarnia Akademicka, 2012.

Heinz, Sabine. „Walisisch”. Variationstypologie. Variation Typology. Ein sprachtypologisches Handbuch der europäischen Sprachen in Geschichte und Gegenwart: A Typological Handbook of European Language Past and Present, edited by Thorsten Roelcke, Walter de Gruyter, 2003, ss. 277-307.

Heinz, Sabine. Welsh Dictionaries in the Twentieth Century: A Critical Analysis. Lincom Europa, 2003.

Heinz, Sabine. „Afterlife and Celtic Concepts of the Otherworld”. Thise Stories Beren Witnesse: The Landscape of the Afterlife in Medieval and Post-medieval Imagination, edited by Liliana Sikorska, Peter Lang, 2010, ss. 43-58.

Huws, Catrin Fflur. „Law, Literature, Language and the Construction of Welsh Identity”. The Carno Poisonings and Other Essays, edited by Thomas Glyn Watkin, The Welsh Legal History Society, 2013, ss. 99-120.

Huws, Daniel. „Peniarth 28: Illustrations from a Welsh Lawbook”, www.library.wales/discover/ digital-gallery/manuscripts/the-middle-ages/laws-of-hywel-dda/daniel-huws-article-peniarth-28-illustrations-from-a-welsh-lawbook. Dostęp 20.02.2020.

James, Christine. „Dafydd (Llwyd): Dosbarthwr: The Literary Culture of Some Cardiganshire Lawyers”. Canmlwyddiant, Cyfraith a Chymreictod: A Celebration of the Life and Work of Dafydd Jenkins, 1911-2012, edited by Noel Cox, Thomas Glyn Watkin, The Welsh Legal History Society, 2013, ss. 154-169.

Jaworska-Biskup, Katarzyna. „The Legal Status of a Woman as Reflected in Medieval Welsh Law”. Acta Philologica, nr 43, 2013, ss. 21-28.

Jaworska-Biskup, Katarzyna. „Małżeństwo i rozwód w średniowiecznym prawie Hywel Dda (Cyfraith Hywel)”. Czasopismo Prawno-Historyczne, t. 66, nr 2, 2014, ss. 241-253.

Jaworska-Biskup, Katarzyna. „Rozwój prawa średniowiecznej Walii do 1284 roku – perspektywa historyczna”. Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa, t. 11, nr 2, 2018, ss. 197-216.

Jaworska-Biskup, Katarzyna. Selected Medieval Literature from Wales, Scotland and England Reflecting Changes in Welsh and Scottish Law. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2018.

Jaworska-Biskup, Katarzyna. „Some Remarks on the Periodisation of Welsh Medieval Law”. Redefining the Fringes in Celtic Studies, edited by Aleksander Bednarski, Robert Looby, Peter Lang, 2019, ss. 51-65.

Jenkins, Dafydd. „Prolegomena to the Welsh Laws of Court”. The Welsh King and His Court, edited by Thomas M. Charles-Edwards, Morfydd Elizabeth Owen, Paul Russell, University of Wales Press, 2000, ss. 15-28.

Jenkins, Dafydd. „Bardd Teulu and Pencerdd”. The Welsh King and His Court, edited by Thomas M. Charles-Edwards, Morfydd Elizabeth Owen, Paul Russell, University of Wales Press, 2000, ss. 142-166.

Jenkins, Dafydd. „Kings, Lords, and Princes: The Nomenclature of Authority in Thirteenth-century Wales”. Bulletin of the Board of Celtic Studies, t. 26, 1974-1976, ss. 451-462.

Jenkins, Dafydd. „Towards the Jury in Medieval Wales”. The Dearest Birth Right of the People of England: The Jury in the History of the Common Law, edited by John Cairns, Grant McLeod, Hart Publishing, 2002, ss. 17-46.

Jenkins, Dafydd, i Morfydd E. Owen, eds. The Welsh Law of Women: Studies Presented to Professor Daniel A. Binchy on His Eightieth Birthday, University of Wales Press, 1980.

Johnson, Lizabeth. „Amobr and Amobrwyr: The Collection of Marriage Fees and Sexual Fines in Late Medieval Wales”. Transactions of the Honourable Society of the Cymmrodorion, t. 18, 2012, ss. 10-21.

Kelly, Fergus. „Thinking in Threes: The Triad in Early Irish Literature. Sir John Rhŷs Memorial Lecture”. Proceedings of the British Academy, t. 125, 2004, ss. 1-18.

Koch, John T. „Annwn/annwfn”. Celtic Culture: A Historical Encyclopedia. Vol. 1, edited by John T. Koch, ABC-CLIO, 2006, s. 75.

Koczerska, Maria. Rodzina szlachecka w Polsce późnego średniowiecza. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975.

Kutrzeba, Stanisław. Dawne polskie prawo sądowe w zarysie. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1927.

Linde, M. Samuel Bogumił. Słownik języka polskiego. Lwów 1854.

Lis, Artur. Family Law of the Piast Poland. Wydawnictwo KUL, 2017.

Lizisowa, Maria. Podstawowe terminy prawne w statutach staropolskich na tle słowiańskim. Studium semantyczne. Wydawnictwo Naukowe WSP, 1995.

Majewicz, Alfred, i Elżbieta Majewicz. „Literatura walijska”. Dzieje literatur europejskich. Tom III, cz. 2, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1991, ss. 728-749.

McAll, Christopher. „The Normal Paradigms of a Woman’s Life in the Irish and Welsh Law Texts”. The Welsh Law of Women. Studies Presented to Professor Daniel A. Binchy on His Eightieth Birthday, edited by Dafydd Jenkins, Morfydd E. Owen, University of Wales Press, 1980, ss. 7-22.

Monaghan, Patricia. „Annwn”. The Encyclopedia of Celtic Mythology and Folklore, Patricia Monaghan, Facts on File, 2004.

Owen, Morfydd E. „Medics and Medicine”. The Welsh King and His Court, edited by Thomas M. Charles-Edwards, Morfydd Elizabeth Owen, Paul Russell, University of Wales Press, 2000, ss. 116-141.

Pryce, Huw. Native Law and the Church in Medieval Wales. Oxford University Press, 1993.

Pryce, Huw. „The Household Priest (Offeiriad Teulu)”. The Welsh King and His Court, edited by Thomas M. Charles-Edwards, Morfydd Elizabeth Owen, Paul Russell, University of Wales Press, 2000, ss. 82-93.

Rafacz, Józef. Dawne prawo sądowe polskie w zarysie. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1936.

Rafacz, Józef. „Kradzież w prawie łęczyckiem XIV i XV wieku”. Przegląd Historyczny, t. 30, nr 1, 1932-1933, ss. 33-45.

Roberts, Sara Elin. „Plaints in Medieval Welsh Law”. The Journal of Celtic Studies, nr 4, 2004, ss. 219-261.

Roberts, Sara Elin. „Emerging from the Bushes: The Welsh Law of Women in the Legal Triads”. Literature and Society (CSANA Yearbook), edited by Sara Elin Roberts, Joseph F. Eska, 2008, ss. 58-76.

Roberts, Sara Elin. „The Iorwerth Triads”. Tome: Studies in Medieval Celtic History and Law in Honour of Thomas Charles-Edwards, edited by Fiona Edmonds, Paul Russell, Boydell Press, 2011, ss. 155-164.

Roberts, Sara Elin. „The Welsh Legal Triads”. The Welsh Legal Triads and Other Essays, edited by Thomas Glyn Watkin, The Welsh Legal History Society, 2012, ss. 1-22.

Roberts, Sara Elin. „More Plaints in Medieval Welsh Law”. Studia Celtica, t. 48, 2014, ss. 171-199.

Rosiak, Karolina. „Rola narodowego Eisteddfodu w kultywowaniu i rozwoju poezji walijskiej”. Litteraria Copernicana, nr 2, 2019, ss. 155-165.

Rozwadowski, Władysław. „Nasciturus”. Prawo rzymskie. Słownik encyklopedyczny, red. Witold Wołodkiewicz, Wiedza Powszechna, 1986, s. 104.

Seminar Cyfraith Hywel, cyfraith-hywel.org.uk. Dostęp 2.12.2020.

Smith, Jenkyn Beverley. „Ynad Llys, Brawdwr Llys, Iudex Curie”. The Welsh King and His Court, edited by Thomas M. Charles-Edwards, Morfydd Elizabeth Owen, Paul Russell, University of Wales Press, 2000, ss. 94-115.

Smith, Jenkyn Beverley. „Judgement under the Law of Wales”. Studia Celtica, t. 39, 2005, ss. 63-103.

Sokolski, Jacek. Staropolskie zaświaty. Obraz piekła, czyśćca i nieba w renesansowej i barokowej literaturze polskiej wobec tradycji średniowiecznej. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1994.

Stacey, Robin Chapman. „Learning to Plead in Medieval Welsh Law”. Studia Celtica, t. 38, 2004, ss. 107-124.

Stacey, Robin Chapman. Law and the Imagination in Medieval Wales. University of Pennsylvania Press, 2018.

Stacey, Robin Chapman. The Road to Judgment: From Custom to Court in Medieval Ireland and Wales. University of Pennsylvania Press, 1994.

Stacey, Robin Chapman. „The Archaic Core of Llyfr Iorwerth”. Lawyers and Laymen. Studies in the History of Law presented to Professor Dafydd Jenkins on His Seventy-fifth Birthday, Gwyl Ddewi 1986, edited by Douglas Walters, Thomas M. Charles-Edwards, Morfydd E. Owen, University of Wales Press, 1986, ss. 15-46.

Ślaski, Bolesław. Materjały do polskiego słownika prawniczego. Drukarnia Spółkowa w Kępnie, 1931.

Szczepanik, Paweł. Słowiańskie zaświaty. Wierzenia, wizje i mity. Triglav, 2018.

Watkin, Thomas Glyn. The Legal History of Wales. University of Wales Press, 2007.

Williams, Patricia, ed. Historical Texts from Medieval Wales. The Modern Humanities Research Association, 2012.

Wood, Juliette. „Welsh triads”. The Encyclopedia of Medieval Literature in Britain, ed. Sian Echard, Robert Rouse, Willey Blackwell, 2017, ss. 1896-1900.

Zajda, Aleksander. Nazwy urzędników staropolskich (do roku 1600). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1970.

Zajda, Aleksander. Staropolska terminologia prawnicza (do 1500 r.). Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1990.