Współczesne polskie nazwiska patronimiczne (z sufiksami -icz, -owicz/-ewicz) pochodzenia ormiańskiego

Łukasz Trzeciak

doi:10.18290/rh21696-9

Łukasz Trzeciak Akademia Pomorska w Słupsku, Polska https://orcid.org/0000-0003-1999-5004

Słowa kluczowe: antroponimia, nazwiska, nazwiska polskie, Ormianie w Polsce, język ormiański, nazwiska ormiańskie

Abstrakt

Przedmiotem artykułu są współczesne polskie nazwiska patronimiczne (z formantami -icz, -owicz/ -ewicz), które zawdzięczają pochodzenie (lub też mogą zawdzięczać) leksemom ormiańskim (zaliczam do nich również zarmenizowane antroponimy genetycznie obce). Pierwsi Ormianie – posługujący się językiem kipczackim – przybyli na ziemie polskie w XIV wieku. W XVIII wieku na Kresach Południowo-Wschodnich pojawiła się kolejna ormiańska fala migracyjna, przybysze posługiwali się dialektem należącym do grupy zachodnioormiańskiej. Otoczenie słowiańskie (polskie i ruskie – ukraińskie) wpływało na stopniową slawizację ormiańskich antroponimów: kipczackie leksemy czy ormiańskie sufiksy patronimiczne zastępowano słowiańskimi sufiksami patronimicznymi. W opracowaniu zawarto 57 antroponimów (ujętych w 25 hasłach słownikowych), które pochodzą (lub mogą pochodzić) od ormiańskich onimów.

Bibliografia

Avetisyan, Tigran. Hayoc‘ azganunneri baṙaran. Hełinakayin hratarakut‘yun, 2010.

Barącz, Sadok. Rys dziejów ormiańskich. Tarnopol 1869.

Barącz, Sadok. Żywoty sławnych Ormian w Polsce. Lwów 1856.

Buczyński, Mieczysław. „Patronimika ormiańskie w XVII-wiecznym Zamościu”. Wpływy obce w nazewnictwie Polski, red. Maria Kamińska, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 1993, ss. 23-30.

Bystroń, Jan. Nazwiska polskie. Książnica – Atlas, 1936.

Cieślikowa, Aleksandra, i in., red. Antroponimia Polski od XVI do końca XVIII wieku, t. 1-6, Wydawnictwo Lexis (t. 1-3), Instytut Języka Polskiego PAN (t. 4-6), 2007-2016.

Hanusz, Jan. „Einige slavische Namen armenischer und türkischer Herkunft”. Archiv für slavische Philologie, Band 9, 1886, pp. 472-477.

Hanusz, Jan. „O nazwiskach Ormian polskich”. Muzeum, z. 10, 1886, ss. 565-573.

Kaleta, Zofia. Ewolucja nazwisk słowiańskich. Studium teoretyczno-porównawcze. Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, 1991.

Kaleta, Zofia. „Teoria nazw własnych”. Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. Ewa Rzetelska- Feleszko, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 2005, ss. 15-36.

Machul-Telus, Beata, red. Ormianie. Wydawnictwo Sejmowe, 2014.

Magda-Czekaj, Małgorzata. Wybrane typy słowotwórcze nazwisk (-icz, -owicz, -ewicz i z podstawowym -k-) okresu średniopolskiego w ujęciu historyczno-społecznym. Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 2011.

Malec, Maria, oprac. Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych, cz. 2: Nazwy osobowe pochodzenia chrześcijańskiego. Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, 1995.

Pisowicz, Andrzej, oprac. „Nazwy osobowe Ormian. Próba objaśnienia”. Słownik etymologiczno- motywacyjny staropolskich nazw osobowych, cz. 7: Suplement. Rozwiązanie licznych zagadek staropolskiej antroponimii, red. Aleksandra Cieślikowa, Wydawnictwo Naukowe DWN, 2002, ss. 31-41.

Rymut, Kazimierz. „Nazwiska”. Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. Ewa Rzetelska-Feleszko, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 2005, ss. 143-160.

Rymut, Kazimierz. Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, t. 1-2, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN (t. 1), Wydawnictwo Naukowe DWN (t. 2), 1999-2001.

Rymut, Kazimierz. Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych, t. 1-10, Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, 1992-1994.

Słuszkiewicz, Eugeniusz. „Orm. Minasowicz || Minasiewicz itp.” Język Polski, nr 1, 1956, ss. 42-44.

Stopka, Krzysztof. Ormianie w Polsce dawnej i dzisiejszej. Księgarnia Akademicka, 2000.

Stopka, Krzysztof, i Andrzej Zięba. Ormiańska Polska = Hayoc‘ Lehastanə = Armenian Poland. Fundacja Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich, Ormiańskie Towarzystwo Kulturalne, 2018.

Taszycki, Witold, i in., red. Słownik staropolskich nazw osobowych, t. 1-7. Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1965-1987.

Vardanân, Liliâ, et al. ed. Armâne. Nauka, 2012.

Wasyl, Franciszek. Ormianie w przedautonomicznej Galicji. Studium demograficzno-historyczne. Księgarnia Akademicka, 2015.

Wolnicz-Pawłowska, Ewa, i Wanda Szulowska. Antroponimia polska na Kresach południowo- wschodnich XV-XIX wiek. Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998.

Zakrzewska-Dubasowa, Mirosława. Ormianie w dawnej Polsce. Wydawnictwo Lubelskie, 1982.