Symbolika urbanistyczna w Jeruzalem mieście Króla Wielkiego Stefana Kucharskiego

Magdalena Burek

doi:10.18290/rh.2015.63.1-17

Magdalena Burek Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Nauk Humanistycznych

DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2015.63.1-17

Słowa kluczowe: Stefan Kucharski; barok; literatura religijna; piśmiennictwo karmelitańskie; metafora

Abstrakt

Jeruzalem miasto Króla Wielkiego to jeden z tekstów Stefana (właśc. Hieronima) Kucharskiego (1595-1653). Dzieło zachowało się co najmniej w dwóch wersjach, znajduje się w tzw. kopiariuszu lubelskim (Archiwum Polskiej Prowincji Karmelitów Bosych w Krakowie, rkps nr 246, s. 287-302) oraz zbiorze pt. Różne ćwiczenia lubo nauki duchowne i wykłady przez Wielebnego Ojca Stefana od świętej Teresy […], napisane (Archiwum Biblioteki Sióstr Karmelitanek Bosych w Krakowie, rkps nr 62, karty 44r-47v).

Ów „wykład” skierowany był najpewniej do sióstr karmelitanek bosych. Podejmuje zagadnienia natury mistycznej, traktuje o sposobach zamieszkiwania Boga w człowieku. W tekście Kucharskiego metafora jest chyba najważniejszym i najczęściej używanym środkiem literackiego przekazu. Nacechowana symbolicznie miejska przestrzeń posłużyła autorowi jako swoista alegoria, wyrażająca poglądy antropologiczne i teologiczne.

Bibliografia

Arystoteles, Retoryka. Retoryka dla Aleksandra. Poetyka, przekł., wstęp i komentarz H. Podbielski, Warszawa 2001.

Bouyer L., Wprowadzenie do życia duchowego. Zarys teologii ascetycznej i mistycznej, przeł. L. Rutowska, Warszawa 2014.

Dobrzyńska T., „Mówiąc przenośnie…”. Studia o metaforze, Warszawa 1994.

Graczyk W., Księgozbiór klasztoru-eremu karmelitów bosych w Czernej od XVII do końca XIX wieku, Kraków 2011.

Grześkowiak R., Szatan, świat i ciało – trzej metafizyczni nieprzyjaciele duszy w poezji polskiej przełomu XVI i XVII wieku, [w:] Od liryki do retoryki. W kręgu słowa, literatury i kultury. Prace ofiarowane profesorom Jadwidze i Edmundowi Kotarskim, red. I. Kadulska, R. Grześkowiak, Gdańsk 2004.

Jaroszewicz F., Matka świętych Polska albo żywoty świętych, błogosławionych, wielebnych, świątobliwych Polaków i Polek [...], Kraków 1767.

Klauza K., Wprowadzenie, [w:] S. Papczyński, Mistyczna świątynia Boga, przeł. W. Makoś, Warszawa 2007.

Kostof S., The City Shaped: Urban Patterns and Meanings Throug History, London 1992.

Kucharski S., Dzieła, t. I-II, oprac. A. Sopart, Kraków 2012.

Łukarska B., Symbolika maryjna w wybranych tekstach polskiego średniowiecza i baroku, „Świat i Słowo” 2010, nr 2(15).

Mumford L., The City in History, London 1961.

Niebelska-Rajca B., Cudowność, paralogizm i koncept, [w:] Koncept w kulturze staropolskiej, red. L. Ślęk, A. Karpiński, W. Pawlak, Lublin 2005.

Niebelska-Rajca B., Maraviglia, novitá, difficoltá. Problemy wczesnonowożytnej estetyki niezwykłości, [w:] Curiositá – zjawiska osobliwe w sztuce, literaturze i obyczaju, red. A. Czyż, J. Nowiński, Warszawa 2013.

Osmolski O., Żywot ojca Stefana od świętej Teresy, Polaka, [w:] Konterfekt życia przykładnego z ozdoby Karmelu zakonnego kopiowany, Kraków [1747].

Pawlak W., Koncept w polskich kazaniach barokowych, Lublin 2005.

Ryken L., Wilhoit J., Longman T. III, Słownik symboliki biblijnej, tłum Z. Kościuk, Warszawa 2003.

Smagacz A., Karmelici bosi w Lublinie w latach 1610-1864, Lublin 2012.

Studia o metaforze I, red. E. Sarnowska-Temeriusz, Wrocław 1980.

Św. Katarzyna ze Sieny, Miasto duszy. Listy o Bogu i polityce, przeł. i oprac. L. Grygiel, Poznań 2001.

Św. Teresa od Jezusa, Księga mojego życia, tłum. D. Wandzioch, wprowadzenie U. Dobhan, Poznań 2007.

Św. Teresa od Jezusa, Zamek wewnętrzny, Poznań 2010.

Wider D., Modlitwa wewnętrzna w ujęciu o. Stefana Kucharskiego (1595-1653), [w:] tenże, Wezwani do życia, Kraków 1980.