Kształtowanie kompetencji w nauce języka obcego a profesjonalizacja, czyli co łączy ucznia i profesjonalistę

Abstract

Zasadniczym celem nauki języka obcego jest przygotowanie uczącego się do aktywnego posługiwania się językiem na potrzeby komunikacji i działania poza szkołą. Niniejsze stwierdzenie nie jest odkrywcze, szczególnie jeśli mamy do czynienia z nauką języka pod kątem wykonywanego zawodu czy zajmowanego stanowiska. Nawet jeśli aktywne formy nauki były stosowane od dawna w nauczaniu/uczeniu się języków obcych dla potrzeb zawodowych (w formie symulacji, projektów, analizy przypadków), obecnie zdobywają coraz większą popularność w kontekście glottodydaktyki ogólnej za sprawą Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego (ESOKJ) i rekomendowanego przezeń podejścia zadaniowego. To ostatnie zakłada poddanie uczącego się identycznym typom działań, jakie wykonuje on w swoim codziennym życiu w domu, w szkole, w pracy. W myśl tego należy sobie zadać pytanie, w jaki sposób można przełożyć założenia ESOKJ na konkretne działania uczącego się tak, aby miał on świadomość zależności procesów, które są jego udziałem: wykonując konkretne działania, uczy się, a ucząc się, nie może się od tychże działań powstrzymać. Niniejsza refleksja nad procesem uczenia się poprzez wykonywanie zadań dokonuje się jednak nie na podstawie treści nauczania, ale aktywności uczącego się i jego wkładu we własny proces uczenia się. Dzięki temu możliwe jest dowodzenie, że wiele operacji wykonywanych na potrzeby codziennych działań (choćby operacje planowania) można wykorzystać w sytuacjach uczenia się języka obcego, a później również w sytuacjach życia społeczno-zawodowego.

Le développement des compétences en langue étrangère et la professionnalisation : en quoi l’apprenant ressemble-t-il au professionnel ?

L’actuelle préoccupation de la didactique des langues-cultures (et surtout de la perspective actionnelle) consiste à préparer l’apprenant à une utilisation active de la langue pour communiquer et agir hors de l’école. Il n’y a rien de nouveau dans cette formulation des objectifs, surtout si l’on envisage l’enseignement des langues à des fins professionnelles. Même si les formes actives d’enseignement/apprentissage sont, depuis longtemps, utilisées avec les publics spécialisés (sous forme de simulations, de projets, d’études de cas), il est possible d’appliquer les principes du travail par tâches (ce dernier selon la définition du CECR) à l’apprentissage des langues de spécialité ce qui demeure notre objectif pour le présent article. Nous laisserons pourtant de côté le problème des contenus d’apprentissage au profit des interrogations sur l’activité de l’apprenant qui s’opère quand celui-ci est soumis à une telle forme de travail. Nous espérons démontrer que les opérations de planification de l’activité (qu’elles soient visibles ou non) de l’apprenant mises en route tout au long de la tâche peuvent aisément se transformer en règles de programmation de la démarche professionnelle dans la réalité après école.