Comparison of Latin Adverbs and their Multifuctionality
Abstract
This article presents a proposal to take into account the grammatical notion of comparison as a criterion that is instrumental in distinguishing linguistic functions of Latin lexemes derived from quality adjectives, traditionally named adverbs. The formal description of the morphological and syntactic features of the lexemes bene, male, plane, sane, longe and prope makes the author conclude that their linguistic use is not limited to that of gradable adverbs, employed as verbal modifiers. When these words are in their positive form in the sentence, they are capable of performing other functions. First of all, they can be used as exponents of gradability, marking the non-relative degrees of feature intensity. Additionally, the lexeme sane functions as an epistemic particle, deontic particle and as a so called contextual asyntagmatic lexeme.
References
Allen J. H., Greenough J. G.: New Latin Grammar for Schools and Colleges, Boston– London 1903.
Allen J. H., Greenough J. G.: New Latin Grammar, Mineola–New York 2006.
Bańko M.: Wykłady z polskiej fleksji, Warszawa 2002.
Dobaczewski A.: Cechy semantyczne i składniowe polskich dopowiedzeń potwierdzających, Warszawa 1998.
Encyklopedia języka polskiego, red. S. Urbańczyk, Wrocław 1994.
Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Wrocław 1993.
Grochowski M.: Polifunkcyjność jednostek a ich homonimia (z punktu widzenia współczesnej leksykografii), „Prace Filologiczne” 33(1986), s. 35-42.
Grochowski M.: Polskie partykuły. Składnia, semantyka, leksykografia, Wrocław 1986.
Grochowski M.: Wyrażenia funkcyjne. Studium leksykograficzne, Kraków 1997.
Grochowski M.: Założenia ogólne opisu tzw. wyrażeń funkcyjnych w Wielkim słowniku języka polskiego, w: Nowe studia leksykograficzne, t. II, red. P. Żmigrodzki, R. Przybylska, Kraków 2008, s. 11-22.
Grzegorczykowa R.: Funkcje semantyczne i składniowe polskich przysłówków, Wrocław 1975.
Grzegorczykowa R.: Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa 2002.
Górska M.: Dopowiedzenia w języku łacińskim, „Roczniki Humanistyczne” 58(2010), z. 6, s. 7-27.
Górska M.: Łacińskie „prope” – jaka to część mowy?, „Roczniki Humanistyczne” 57(2009), z. 3, s. 131–145.
Górska M.: Łaciński leksem „sane” jako tzw. wyrażenie funkcyjne, „Roczniki Humanistyczne” 57(2009), z. 6, s. 11-27.
Inny słownik języka polskiego, red. M. Bańko, Warszawa 2000.
Jodłowski S.: Studia nad częściami mowy, Warszawa 1971.
Klemensiewicz Z.: Podstawowe wiadomości z gramatyki języka polskiego, Warszawa 198311 (wyd. 1, Warszawa 1952).
Kroon C.: Discourse Particles in Latin: A Study of nam, enim, autem, vero and at, Amsterdam 1995.
Kühner R., Stegmann C.: Ausführliche Grammatik der lateinischen Sprache II. Satzlehre, Darmstadt 1962.
Laskowski R.: Podstawowe pojęcia morfologii, w: Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, cz. 1, red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, Warszawa 1984, s. 9-57.
Laskowski R.: Zagadnienia ogólne morfologii, w: Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, cz. 1, red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel, wyd. 2. zmienione, Warszawa 1998, s. 27-86.
Menge H.: Repetitorium der lateinischen Syntax und Stilistik, bearbeitet von A. Thierfelder, Leverkusen 195311.
Menge H.: Lehrbuch der lateinischen Syntax und Semantik, völlig neu bearbeitet von T. Burkard und M. Schauer, Darmstadt 2000.
Misz H.: Opis grup syntaktycznych dzisiejszej polszczyzny pisanej, Bydgoszcz 1967.
Otrębski J., Safarewicz J.: Gramatyka historyczna języka łacińskiego, cz. 1, Warszawa 1937.
Pinkster H.: On Latin Adverbs, Amsterdam 1972.
Słownik łacińsko-polski, t. I-V, red. M. Plezia, Warszawa 1959-1979.
Ricca D.: Adverbs, w: New Perspectives on Historical Latin Syntax, vol. II: Constituent Syntax: Adverbial Phrases, Adverbs, Mood, Tense, red. F. Baldi, P. Cuzzolin, Berlin–New York 2010, s. 109-192.
Risselada R.: The discourse function of sane: Latin marker of agreement, interaction and concession, „Journal of Pragmatics” 30(1998), s. 225-244.
Rosen H.: Coherence, sentence modification, and sentence-part modification – the contribution of particles, w: New Perspectives on Historical Latin Syntax, vol. II: Syntax of the Sentence, red. F. Baldi, P. Cuzzolin, Berlin–New York 2009, s. 317-442.
Schiffrin D.: Discourse markers, Cambridge 1987.
Słownik łacińsko-polski, t. I-V, red. M. Plezia, Warszawa 1998-1999 (reprint wyd. 1 z lat 1959-1979).
Ulitzka E.: Partykuły w różnych podziałach leksemów na części mowy, „Język Polski” 89(2009), nr 3, s. 169-178.
Ulitzka E.: Podziały leksemów na części mowy w teorii gramatyki (przegląd propozycji klasyfikacyjnych ostatniego stulecia), „Polonica” 29(2009), s. 45-79.
Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, Warszawa 2003.
Wajszczuk J.: O metatekście, Warszawa 2005.
Wikarjak J.: Gramatyka opisowa języka łacińskiego, Warszawa 1978.
Wiśniewski M.: Strukturalna charakterystyka polskich wypowiedzeń niezdaniowych, Toruń 1994.
Wróbel H.: Gramatyka języka polskiego, Kraków 2001.
Wróbel H.: Nowa propozycja klasyfikacji syntaktycznej polskich leksemów, w: Studia z leksykologii i gramatyki języków słowiańskich: IV polsko-szwedzka konferencja slawistyczna, Mogilany, 1-3 października 1995, Kraków 1996, s. 53-60.
Zaron Z.: Funkcjonalna klasyfikacja leksemów polskich (kolejna propozycja), w: Studia z gramatyki i leksykologii języka polskiego, red. M. Gębka-Wolak, I. Kaproń-Charzyńska, M. Urban, Toruń 2003, s. 179-188.
Zaron Z.: Wykładnikami lokalizacji – konstrukcje przysłówkowe czy przyimkowe?, w: Przysłówki i przyimki. Studia ze składni i semantyki języka polskiego, red. M. Grochowski, Toruń 2005, s. 45-55.
Copyright (c) 2011 Roczniki Humanistyczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
