Body and Carnality in the Scene of „Genesis”. An Analysis of Selected Medieval Works of Art
Abstract
The Medieval imagery in the representations of the Genesis are profusely analysed in the literature of the subject. This is owing to the fact that the images in question cumulate a large number of interrelated religious motifs and ideas. The paramount motif is that of the Creator, whose presence was usually represented graphically by the figure of Christ with the crossnimbus. Other figures were also used as substitutes of God the Father. Figures of angels taking part in the consequent stages of creation are a frequent iconographic element, too. Irrespective of the above, the bodies and the carnality of Adam and Eve has been discussed only marginally, or completely ignored in the research on the Medieval imagery of the Genesis. Despite the common belief that Medieval art had no intense interest in the human body, the scenes depicting the creation of the human being reveal the artists' attempts to take up the theological discourse on the nature of carnality, bearing “God's image.” This paper points at a selection of patristic texts and those written by other authors who interpreted carnality in the context of the mystery of the human soul, intellect, human senses as well as the conditions relating to the sexual divide. The analysis is based on the most outstanding Medieval miniatures and reliefs that represent the relationship between the human being and the Creator in the moment of creating, first, Adam and then Eve. Special emphasis is placed on the artists' efforts to carefully represent the gestures of the Creator, which are to tell the spectator about the dignity of the human body as created by God. Also discussed are images that pinpoint the difference in the artistic positioning of the representation of God in relation to Adam and Eve. Some of the images show closeness and affinity, when God leans down towards the world in the act of creating man. In others, God sits on a globe, creating man by means of a divine gesture, but staying in a distance to His creation. A vital element in the way in which the first parents' bodies were painted was how a given artist emphasised or understated the anatomical features of Adam and Eve. Some artists even presented them as children, in an apparent need to give their own interpretation of their age. Yet another significant aspect in the analysis of how the human body was depicted is that of surroundings. The representations of the garden of Eden present nature, with special exposition of the ground on which the newly-created Adam is lying, a rock as well the trees and rivers in paradise.
References
Ambroży, św., Hexaemeron. Pisma starochrześcijańskich pisarzy, t. IV, tłum. O. W. Szołdrski, Warszawa: ATK 1969, passim.
Beckwith J., Early medieval Art: Carolingian, Ottonian, Romanesque, London: Praeger 1964.
Belting H., Probleme der Kunstgeschichte Italiens im Frühmittelalter, [w:] Frühmittelalterliche Studien. Jahrbuch des Instituts für Frühmittelalterforschung der Universität Münster, t. I, hrsg. K.Hauck, Berlin 1967.
Bertelli C., Traccia allo studio delle fondazioni medievali dell arte italiana. Dal Medioevo al Quattrocento, [w:] Storia dell arte italiana parte seconda Dal Medioevo al Novecento, a cura di F. Zeri, Torino: Giulio Einaudi ed. 1983.
Bunim M., Space in Medieval Painting and the Forerunners of Perspective, New York 1940, rozdz. II.
Clausberg K., Die Wiener Genesis. Eine kunstwissenschaftliche Bilderbuchgeschichte, Frankfurt am Main: Verlag GmbH 1984.
Creatio Mundi. Darstellungen der Welt der sechs Schopfungstage und naturwissenschaftliches Weltbild im Mittelalter. Stuttgarter Beitrage zur Geschichte und Politik, Bd. XIII, Klett–Cotta 1979.
Cultrera P., Erbario Biblico, a cura di C. Valenziano, Citta del Vaticano 2000, passim.
Dąb-Kalinowska B., Ziemia Piekło Raj. Jak czytać obrazy religijne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1994.
Dekert T., Teoria rekapitulacji Ireneusza z Lyonu w świetle starożytnych koncepcji na temat Adama, Kraków: WAM 2007.
Delumeau J., Historia raju. Ogród rozkoszy, przeł. E. Bąkowska, Warszawa: PIW 1992, rozdz. 1-II.
Die Wiener Genesis im Rahmen der antiken Buchmalerei. Ikonographie, Darstellung, Illustrationsverfahren und Aussageintention, Wiesbaden: Reichert Verlag 2003.
Erffa H. M., Ikonologie der Genesis. Die christliche Bildthemen aus dem Alten Testament und ihre Quellen, Berlin 1978.
Garrison E. B., Studies in the History of Medieval Italian Painting, vol. IV, Rome 1960-1961.
Gotz U., Die Bildprogramme der Kirchenturen des 11. und 12. Jahrhunderts, Tubingen 1971.
Hager F. P., Natur, [w:] Historisches Wörterbuch der Philosophie, t. VI, hrsg. J.Ritter, K. Grunder, Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgeselschaft.
Homerski J., Pieśń o stworzeniu świata. Refleksje egzegetyczno-teologiczne nad tekstem Rdz 1, 26-28 i 2, 7.15.18.21-23, [w:] Początek świata – Biblia anauka, red. M. Heller, M. Dróżdż, Tarnów: Biblos 1998.
Kijewska A., Neoplatonizm Jana Szkota Eriugeny. Podmiotowe warunki doświadczenia mistycznego w tradycji neoplatońskiej, Lublin: RW KUL 1994.
Kijewska A., Księga Pisma i Księga Natury. Heksaemeron Eriugeny i Teodoryka z Chartres, Lublin: RW KUL 1999.
Kobielus S., Człowiek i Ogród rajski w kulturze religijnej średniowiecza, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 1997.
Koehler W., Die karolingischen Miniaturen. I Die Schule von Tours, Berlin 1930-1933.
Kowalewska M., Bóg − Kosmos − Człowiek w twórczości Hildegardy z Bingen, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2007.
Kowalski A., Adam i Ewa jako dzieci w egzegezie syryjskiej, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 30(1983), z. 1.
Matthiae G., Le Porte bronzee bizantine in Italia, Rome 1971.
Mazal O., Der Baum. Symbol des Lebens in der Buchmalerei, Graz 1988.
Mazurczak M., Das Sechstagewerk in der Ikonographie des Mittelalters. Forschungsstand und Forschungsperspektiven, [w:] Acta Mediaevalia, t. VIII, Lublin: Redakcja Wydawnictw 1995.
Mazurczak U., Aniołowie w obrazie pierwszego dnia stworzenia świata w„Biblii Czerwińskiej”. Z kręgu ikonografii „Genesis” w sztuce średniowiecznej, [w:] Acta Mediaevalia, t. XIII, Lublin: Redakcja Wydawnictw 2000.
Mazurczak U., Patrystyczna geneza treści mozaik „Genesis” w narteksie kościoła San Marco w Wenecji, [w:] Fructus Spiritus est Caritas. Księga Jubileuszowa ofiarowana Księdzu Franciszkowi Drączkowskiemu, Lublin 2011.
Mende U., Die Bronzeturen des Mittelalters 800-1200, München 1983.
Naumowicz J., Szaty ze skór, „Vox Patrum” 30(2010), t. 55: Antyk Chrześcijański. Księga Jubileuszowa Księdza Profesora Edwarda Stańka, s. 463-475.
Ohly H., Vom geistigen Sinn des Wortes im Mittelalter, „Zeitschrift für deutsches Altertum und Deutsche Literatur”, 89(1958/1959).
Ohly H., Schriften zur mittelalterlichen Bedeutungsforschung. Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1977.
Panofsky E., Die Renaissancen der europäischen Kunst, Frankfurt am Main 1979.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie Benedyktynów Tynieckich, Warszawa 1971.
Porcher J., Die Bilderhandschriften, [w:] J. Hubert, J. Porcher, W.F.Volbach, Die Kunst der Karolinger von Karl dem Grossen bis zum Ausgang des 9 Jahrhundert, München 1969.
Schade H., Hinweise zur fruhmittelalterliche Ikonographie. Adams grosses Gesicht. Das Münster. Zeitschrift für christliche Kunst und Kunstwissenschaft, 11/12(1958).
Schade H., Paradies und Imago Dei, [w:] Probleme der Kunstwiessenschaft, t.II, Berlin 1966.
Schade H., Adam und Eva, [w:] Lexikon der christlichen Ikonographie, t. I: Allgemeine Ikonographie, red. E. Kirchbaum, G. Bandmann, Rom−Freiburg−Basel−Wien: Herder 1968.
Skubiszewski P., Malarstwo karolińskie i przedromańskie, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Auriga 1973, passim.
Strzelczyk J., Gerwazy z Tilbury. Studium z dziejów uczoności geograficznej wśredniowieczu, Wrocław−Warszawa−Kraków 1970.
Szram M., Ciało zmartwychwstałe w myśli patrystycznej przełomu II i III wieku, Lublin: Wydawnictwo KUL 2010, s. 7-30, Wstęp, passim.
Tschan F. J., Saint Bernward of Hildesheim, t. I-III, Indiana: Indiana University of Notre Dame 1951, t. I: His Life and Times.
Weitzmann K., Spätantike und frühchristliche Buchmalerei, München 1977.
Wesenberg R., Bernwardine Plastik. Zur ottonischen Kunst unter Bischop Bernward von Hildesheim, Berlin 1955.
Widomski J., Ontologia liczby. Wybrane zagadnienia z ontologii liczby wstarożytności i średniowieczu, Kraków 1996.
Wulff O., Altchristliche und byzantinische Kunst, Berlin 1914-1918.
Copyright (c) 2011 Roczniki Humanistyczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
