There I, Hymen, (...) Come to the Party. The Wedding World in the Folklore of Southern and Eastern Poland and in Szymon Zimorowic’s Roksolanki
Abstract
The paper focuses on the co-existence between literature and folklore by way of transporting the folk formulas (in the broad sense of the word) to poetic texts. It is from this point of view that one of the obligatory component of the wedding rite – the former master of ceremonies – has been analysed. The sources are the nineteenth- and twentieth-century ethnographic studies from the territories of southern and eastern Poland and Szymon Zimorowic’s Roksolanki.
On the basis of the sources and folkloristic studies, additionally confronated with lexicographic data, a vocabulary of names of the figure in interest has been constructed. The names have been classified according to two criteria: 1) obligations and tasks that he has to take, 2) traits he should have. We have also discussed the psychophysical predisposition and obligations of the master of ceremonies dependent on the stage of the rite: matching couples, preparing for the wedding, and the wedding itself.
Zimorowic’s wedding corresponds to the construction of the vivid wedding performance. It is instanced in his tract “Dziewosłąb” with its literary picture of the functional figure. It turns out that the Roksolanki are realised according to some elements of the pattern, others are modified in line with the poetics of the epoch, yet others – redundant or inessential from the point of view of the content – have been omitted.
References
Adamowski J., 2003: Wschodnie pogranicze kulturowe w świetle danych z zakresu folkloru i obrzędowości, w: Treści i mechanizmy przenikania kultur na pograniczu polsko-ukraińskim, red. H. Bednarski, F. Czyżewski, J. Ślusarski, t. II, Ryki, s. 77-85.
Bańkowski A., 2000: Etymologiczny słownik języka polskiego, t. I, Warszawa.
Baranowski B., 1975: Kultura ludowa XVII i XVIII wieku na ziemiach Polski środkowej, Warszawa.
Boryś W., 2005: Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków.
Brückner A., 1924: Wstęp do: Sz. Zimorowic, Roksolanki, Kraków, s. III-XVII.
Brückner A., 1993: Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa.
Burzyński T., 2001: Zwyczaje, wierzenia i obrzędy weselne wsi z okolic Dynowa, w: Wesele. Materiały z konferencji „Obrzędowość weselna w Rzeszowskiem – tradycja i współczesność”. Rzeszów 22 XI 1999, red. K. Ruszel, Rzeszów, s. 113-168.
Bystroń J. S., 1976: Dzieje obyczajów w dawnej Polsce. Wiek XVI-XVIII, t. II, Warszawa.
Daszykowska-Ruszel W., 2001: Weselny prolog, w: Wesele. Materiały z konferencji, s. 31-50.
FES – Фacмep M., 1986-1987: Этимoлoгичecкий cлoвapь pyccкoгo языкa, Мocквa.
Gloger Z., 1869: Obchody weselne, Kraków.
Gołębiowski Ł., 1830: Lud Polski. Jego zwyczaje, zabobony, Warszawa.
Kolberg O., 1976: Dzieła wszystkie, t. LVI, Ruś Czerwona, cz. 1, Warszawa.
Kopaliński W., 2007: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem, cz. 1, Warszawa.
Krzewińska A., 1979: Sielanka staropolska. Jej początki, tradycje i główne kierunki rozwoju, Warszawa.
MSK – Mały słownik kultury dawnych Słowian, red. L. Leciejewicz, Warszawa 1988.
MSZP – Mały słownik zaginionej polszczyzny, red. F. Wysocka, Kraków 2003.
Mroczek K., 1989: Epitalamium staropolskie między tradycją literacką a obrzędem weselnym, Wrocław.
Ogrodowska B., 2001: Zwyczaje, obrzędy i tradycje w Polsce. Mały słownik, Warszawa.
Pauli Ż., 1973: Pieśni ludu polskiego w Galicji, red. H. Kapełuś, Wrocław.
Radyszewśkyj R., 1996: Polskojęzyczna poezja ukraińska od końca XVI do początku XVIII wieku, cz. 1: Monografia, Kraków.
Ruszel K., 2001: Zwyczaje i obrzędy weselne we wsiach rzeszowskich, w: Wesele. Materiały z konferencji, s. 9-30.
SJPD – Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, wersja elektroniczna.
Sławski F., 1952: Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków.
SUM – Словарь української мови. Упоp. Б. Грiнченко, т. 4, Київ 1997 (wydanie fototypiczne pierwodruku z 1909 r.).
SXVI – Słownik polszczyzny XVI wieku, red. M. R. Mayenowa, Wrocław 1966-
Ślękowa L., 1991: Muza domowa. Okolicznościowa poezja rodzinna czasów renesansu i baroku, Wrocław.
Trojanowska K., 2001: Wesele jako widowisko sceniczne, w: Wesele. Materiały z konferencji, s. 225-245.
Воропай O., 2005: Звичаї нашого народу, Київ.
Zimorowic Sz., 1999: Roksolanki, to jest ruskie panny, oprac. R. Grześkowiak, Warszawa.
Copyright (c) 2008 Roczniki Humanistyczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
