The Syntactic Schemas of Nomina Groups in Latin

  • Małgorzata Górska Faculty of Humanities, Catholic University of Lublin
Keywords: syntactic connotation; connotation of Latin nominal lexems; nominal group; Latin nominal groups; syntactic schemes of Latin nominal groups

Abstract

The paper seeks to present a tentative list of syntactic schemes, according to which a certain type of nominal groups in Latin is constructed. These are groups with constitutive elements in the form of nominal lexems, having connotative properties. Connotation here is understood as a systematic property of lexems which consists in the fact that they open “empty places” (positions) to be filled in the text by definite (subordinate to them) elements called supplements. Like in other languages, the connotative properties in Latin is depicted by three types of nominal lexems. These are nouns derived from verbs, i.e. above all nomina actionis (e.g. reading – what?, by whom?) and nomina agentis (e.g. reader – of what?) and nouns derived from adjectives, i.e. first of all nomina essendi (e.g. lenght – of what?). The third type is composed of some nouns derivationally non-motivated. We find here among other things “relational” names of persons (e.g. son – whose?) or names of the parts of a certain whole (e.g. shore – of what?). The nominal lexems mentioned here may open one, two, three, or even four “empty places.” In the text they are filled with supplements in the form of nouns in the dependent cases, propositional phrases, constructions accusativus cum infinitivo, or even the whole sentences. The list contains ten syntactic schemes which are a symbolical inscription of the types of syntactic structures carried out in the texts by the Latin nominal groups. Such kind of schemes may be supplemented by a description of nominal groups in Latin, as the connotation of nominal lexems as a mechanism of making groups has not been, as it seems, taken into consideration up to now.

References

Abramov B. A. (1971): Zur Paradigmatik und Syntagmatik der syntaktischen Potenzen, [w:] Beiträge zur Valenztheorie, The Hague: Niemeyer VEB, s. 51-66.

Buttler D. (1976): Innowacje składniowe współczesnej polszczyzny. Walencja wyrazów, Warszawa: PWN.

Buttler D. (1985): Wpływ czasownika na łączliwość syntaktyczną rzeczowników typu „przebieg”, [w:] Badania nad czasownikiem w językach słowiańskich. Budowa, semantyka i funkcjonowanie, red. A. Bartoszewicz, A. Szyrokowa, Warszawa: Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, s. 143-153.

Bühler K. (1934, 2004): Sprachtheorie. Die Darstellungsfunktion der Sprache, Jena: Verlag von Gustav Fischer. Pol.: Teoria języka. O językowej funkcji przedstawiania, przeł. J. Koźbiał, Kraków: Universitas 2004.

Drechsel U. (1981): Walencja a konotacja, „Prace Filologiczne” 30, s. 279-286.

Encyklopedia… (1993): Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Wrocław: Ossolineum.

Erben J. (19669): Abriß der deutschen Grammatik, Berlin: Akademie-Verlag.

Gołąb Z. (1967): Próba klasyfikacji syntaktycznej czasowników polskich (na zasadzie konotacji), „Biuletyn PTJ” 25, s. 1-43.

Gramatyka… (1984): Gramatyka współczesnego języka polskiego. Składnia, red. Z. Topolińska, Warszawa: PWN.

Górska M. (1999): Gramatyka zależności a nauczanie składni łacińskiej, „Roczniki Humanistyczne” 47, z. 3, s. 105-122.

Górska M. (2004): Walencja łacińskich rzeczowników odczasownikowych i odprzymiotnikowych na podstawie „Mów” Cycerona. Wraz ze Słownikiem walencyjnym, Lublin: Wyd. KUL.

Grzegorczykowa R. (1996): Wykłady z polskiej składni, Warszawa: PWN.

Happ H. (1976): Grundfragen einer Dependenzgrammatik des Lateinischen, Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.

Jodłowski S. (1976): Podstawy składni polskiej, Warszawa: PWN.

Kaczmarkowski M. (1979): [Rec.:] Happ H., Grundfragen einer Dependenzgrammatik des Lateinischen, Göttingen 1976, „Roczniki Humanistyczne” 27, z. 6, s. 55-68.

Kaczmarkowski M. (1985): Nominalne grupy syntaktyczne łaciny okresu klasycznego, Lublin RW KUL.

Majer-Baranowska U. (1988): Z historii użycia terminu konotacja, [w:] Konotacja. Praca zbiorowa pod red. J. Bartmińskiego, Lublin: Wyd. UMCS, s. 185-199.

Milewski T. (1965): Językoznawstwo, Warszawa: PWN.

Morciniec N., Cirko L., Ziobro R. (1995): Słownik walencyjny czasowników niemieckich i polskich / Wörterbuch zur Valenz deutscher und polnischer Verben, Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego.

Niemczuk E. (1985): Walencja rzeczowników odczasownikowych o formantach -nie, -enie, -cie a ich związki semantyczne z czasownikiem, [w:] Badania nad czasownikiem w językach słowiańskich. Budowa, semantyka i funkcjonowanie, red. A. Bartoszewicz, A. Szyrokowa, Warszawa: Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, s. 155-169.

Niemczuk-Weiss E. (1992): Rzeczowniki niemotywowane o własnościach walencyjnych (próba podziału), [w:] Opisać słowa, red. A. Markowski, Warszawa: Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, s. 106-117.

Plezia M. (red.): Słownik łacińsko-polski, t. 1-5, Warszawa: PWN 1959-1979.

Polański K. (1966): Główne typy struktur zdaniowych w języku polskim, „Zeszyty Naukowe WSP w Katowicach”. Prace Językoznawcze III, s. 83-99.

Polański K. (red.) (1980-1992): Słownik syntaktyczno-generatywny czasowników polskich, t. 1-5, Wrocław: Ossolineum.

Puzynina J. (1969): Nazwy czynności we współczesnym języku polskim. Słowotwórstwo, semantyka, składnia, Warszawa: PWN.

Saloni Z., Świdziński M. (19984): Składnia współczesnego języka polskiego, Warszawa: PWN.

Szpakowicz S., Świdziński M. (1982): Zarys klasyfikacji schematów zdaniowych we współczesnej polszczyźnie pisanej, „Polonica” 7, s. 5-35.

Świdziński M. (1992): Gramatyka formalna języka polskiego, Warszawa: PWN.

Tesnière L. (1959): Éléments de syntaxe structurale, Paris: Klincksieck (i następne wydania).

Topolińska Z. (1981): Remarks on the Slavic Noun Phrase, Wrocław: Ossolineum.

Zarębina M. (1976): Elipsa a konotacja, „Biuletyn PTJ” 25, s. 111-121.

Zaron Z. (1988): Niektóre problemy z konotacją syntaktyczną, [w:] Konotacja. Praca zbiorowa pod red. J. Bartmińskiego, Lublin: Wyd. UMCS, s. 113-119.

Published
2019-10-02
Section
Articles