Vers les « mers heureuses » : l’espace métaphorique dans L’État de siège et La Peste d’Albert Camus

Abstract

[Abstrakt tylko w j. polskim / Abstract only in Polish]

W stronę „mórz szczęśliwych”: przestrzeń metaforyczna w Stanie oblężenia i Dżumie Alberta Camusa

W artykule podjęto próbę zanalizowania przestrzeni metaforycznej (zwanej również wewnętrzną lub poetycką) w sztuce teatralnej i w powieści, na przykładzie dwóch utworów Alberta Camusa: Stanu oblężenia i Dżumy. Autorka definiuje przestrzeń metaforyczną jako stanowiącą część przestrzeni wyobrażonej, która w odróżnieniu od przestrzeni przedstawionej nie stanowi bezpośredniego tła wydarzeń. Przestrzeń metaforyczna, będąc subiektywnym wytworem postaci i/lub narratora, a przez to odbiciem osobowości samego autora, skrywa bogactwo znaczeń, których właściwe odszyfrowanie może być kluczem do odkrywczej analizy tekstu.

Metaforyczne obrazy przestrzeni zostały pogrupowane według zaproponowanego przez Gastona Bachelarda podziału na cztery żywioły, tj. ziemię, wodę, powietrze i ogień. Ziemia jawi się jako hermetycznie zamknięte miasto-więzienie, ponura arena mrocznych wydarzeń, poczekalnia przed gabinetem śmierci. A jednak to Miasto właśnie osadza Camus w roli właściwego bohatera swoich utworów. Powietrze i ogień to żywioły, które poprzez niszczycielskie właściwości stają się sprzymierzeńcami epidemii. I tylko woda jest przestrzenią uprzywilejowaną, szczęśliwą, wolną, ale choć znajduje się w bezpośredniej bliskości Oranu i Kadyksu, dla mieszkańców tych miast pozostaje na długo niedosiężnym rajem utraconym.