Le Journal-Pie − journal contre-révolutionnaire de la fin de la monarchie en France

Abstract

„Journal-Pie” − kontrrewolucyjne pismo końca monarchii we Francji

Artykuł przedstawia historię i profil ideologiczny francuskiego pisma kontrewolucyjnego „Journal-Pie”, ukazującego się w Paryżu między styczniem a marcem 1792 roku. Periodyk ów nie był dotychczas przedmiotem szerszych zainteresowań krytyki, mimo że historia francuskiego piśmiennictwa okresu Rewolucji jest obecnie celem licznych badań naukowych. Pierwszym zadaniem, jakie stawia sobie niniejszy artykuł, jest próba określenia autorstwa „Journal-Pie”. Wbrew utartej i do tej pory nie potwierdzonej opinii można założyć, że gazeta nie była prowadzona przez Antoine'a de Rivarol, jednego z głównych przedstawicieli francuskiej myśli kontrewolucyjnej. Wydaje się, że Rivarol był co najwyżej autorem kilku krótkich artykułów, natomiast gazetą kierował prawdopodobnie jego brat, Claude-François. Z politycznego punktu widzenia „Journal-Pie”chce być reprezentantem „środka”, czyli balansując między entuzjastami Rewolucji a zwolennikami ancien regime'u, tkwi mocno zakorzeniony w oświeceniowym liberalizmie i, biorąc za wzór idee Monteskiusza, proponuje umiarkowany model przeobrażeń społecznych i politycznych Francji. W sposób bardzo wyraźny gazeta przeciwstawia się koncepcji liberalizmu arystokratycznego, który w imię wolności i przywilejów historycznej arystokracji francuskiej podważał mocną pozycję króla w państwie. „Journal-Pie” jest zdecydowanie gazetą o mocno zarysowanym profilu rojalistycznym, która w obliczu coraz większego zagrożenia monarchii francuskiej staje się rzecznikiem zdecydowanej i nieugiętej polityki kontrrewolucyjnej. Słabością gazety jest nie tylko, wbrew jej własnym deklaracjom programowym, widoczny brak neutralności politycznej wobec wydarzeń i ich autorów, zauważalny w stronniczych komentarzach czy złośliwych pamfletach. Ogromną wadą „Journal-Pie” jest przede wszystkim brak jakiegokolwiek programu działań bieżących, brak propozycji zmian i wizji na przyszłość w konkretnym kontekście politycznym. Wydaje się, że w owej bezradności gazety odbija się kryzys całej myśli kontrrewolucyjnej, bedącej w 1792 roku w niewątpliwie trudnej sytuacji politycznej, jeśli nie wręcz w sytuacji bez wyjścia.