Before Lublin Entered the Great Industry: The Economic History of the City in the Inter-Uprising Era (1831-1863). Synthetic Study
Abstract
This article, conceived as a two-part text, aims to familiarize the Lublin's economic history in the period for the Kingdom of Poland unique: after the fall of the November Uprising, during the period of Paskiewicz's oppression (1832-1856) and a few years preceding the outbreak of the January insurrection. The contemporary development of the city and the condition of its industry, trade and commerce, in comparison with the economic boom of Lublin in the next fifty years were undoubtedly modest and not very effective. For these reasons, the role of this era in discussions about the economic rise of Lublin is being sometimes diminished. Wrongly. In the inter-uprising era the city grew moderately dynamically, but even then there were important urban transformations, innovators and interesting but not always fortunate industrial initiatives as well. It is also worth to mention.
References
Bałaban Majer, Żydowskie miasto w Lublinie, Lublin: Wydawnictwo FIS 1991.
Bednarski Waldemar Wojciech, Straty wojenne Lubelszczyzny i Podlasia w powstaniu listopadowym, w: W kręgu zainteresowań naukowych profesora Tadeusza Mencla, red. A. Koprukowniak, Lublin: Wydawnictwo UMCS 1999.
Bednarski Waldemar Wojciech, Z dziejów klęsk elementarnych na Podlasiu w latach 1815-1831, „Radzyński Rocznik Humanistyczny” 1 (2001).
Bender Ryszard, Powstanie czy samorząd? Rady miejskie i powiatowe w Lubelskiem 1961-1863, Lublin: Lubelskie Towarzystwo Naukowe 1998.
Bownik Zygmunt, Kupiectwo lubelskie 1317-1959, Lublin: Wojewódzkie Zrzeszenie Prywatnego Handlu i Usług 1960.
Buczyński Mieczysław, Nazwy dzielnic i przedmieść Lublina, „Rocznik Lubelski” 5 (1962).
Chojnacki Jerzy, Lubelskie Towarzystwo Dobroczynności w latach 1852-1860, „Region Lubelski” 3 (5) (1988).
Czerepińska Jadwiga, Michalska Grażyna, Studziński Jacek, Zespół kościoła Świętej Trójcy w Lublinie, w: Parafia ewangelicko-augsburska w Lublinie. Historia – tradycja – współczesność, red. Dariusz Chwastek, Lublin: Lemon Studio 2007.
Czerepińska Jadwiga, Michalska Grażyna, Uljasz Adrian, Ewangelicy lubelscy, w: Parafia ewangelicko-augsburska w Lublinie. Historia – tradycja – współczesność, red. Dariusz Chwastek, Lublin: Lemon Studio 2007.
Ćwik Władysław, Miasta rządowe małopolskiej części Królestwa Polskiego 1815-1866 (stan gospodarczo-społeczny”, „Rocznik Lubelski” 10 (1967).
Ćwik Władysław, Z dziejów Lubartowa w latach 1796-1866, w: Lubartów. Z dziejów miasta i regionu, red. Stanisław Tworek, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1977.
Ćwik Władysław, Reder Jerzy, Lubelszczyzna. Dzieje rozwoju terytorialnego, podziałów administracyjnych i ustroju władz, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1977.
Danczowska Halina, Dziesiąta. Dzieje dzielnicy Lublina, Lublin: Wydawnictwo – Drukarnia Liber Duo Wanda i Józef Rumińscy 2007.
Dobrzański Jan, Życie umysłowe, szkolnictwo i oświata w I połowie XIX wieku, w: Dzieje Lublina. Próba syntezy, t. I, red. Jan Dobrzański, Jerzy Kłoczowski, Józef Mazurkiewicz, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1965.
Domański Cezary Wojciech, Bieczyński Feliks Tomasz, w: Słownik Biograficzny Miasta Lublina, t. I, red. Tadeusz Radzik, Jan Skarbek, Adam A[ndrzej] Witusik, Lublin: Wydawnictwo UMCS 1993.
Dubrowska Małgorzata, Od „Jerozolimy Królestwa Polskiego” do miejsca pamięci – żydowski Lublin, „Studia Europaea Gnesnensia” 1-2 (2010).
Figiel Grzegorz, Miasto między powstaniami i w czasie styczniowej insurekcji, w: Lublin. 700 lat dziejów miasta, red. Grzegorz Figiel, Ryszard Szczygieł, Wiesław Śladkowski, Lublin: Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego 2017.
Gawarecka Maria, Prezydenci miasta Lublina w latach 1830-1880, „Życie Lubelskie” 1949, nr 25.
Gawarecki Henryk, O dawnym Lublinie. Szkice z przeszłości miasta, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1974.
Gawarecki Henryk, Porównawczy opis Lublina z lat 1822 i 1899 Seweryna Liniewskiego, „Studia i Materiały Lubelskie”. Historia Sztuki 1-2 (1963).
Gawarecki Henryk, Stanisław Krzesiński: „Dwa wrażenia…, czyli Lublin jakim był w roku 1827 i jakim jest w roku 1877”, „Rocznik Lubelski” 1 (1958).
Gawarecki Henryk, Gawdzik Czesław, Lublin, Warszawa: Wydawnictwo „Arkady” 1959.
Gmiter Małgorzata, Kotowski Bogdan, Kucharska Krystyna, Laskowska Bibianna, Popek Leon, Cmentarz rzymskokatolicki przy ul. Lipowej w Lublinie, Lublin: Krajowa Agencja Wydawnicza 1990.
Gmiterek Henryk, Lublin jurydyk i Trybunału Koronnego, w: Lublin. 700 lat dziejów miasta, red. Grzegorz Figiel, Ryszard Szczygieł, Wiesław Śladkowski, Lublin: Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego 2017.
Historia Lublina w liczbach, oprac. Andrzej Jakubowski, Urszula Bronisz, Elżbieta Łoś, Lublin: Urząd Statystyczny 2018.
Historia Polski w liczbach. Ludność. Terytorium, red. Andrzej Jezierski, Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych 1994.
Janczak Julian Karol, Statystyka ludności Królestwa Polskiego (1830-1844), „Przeszłość Demograficzna Polski” 16 (1985).
Jelonek Adam, Ludność miast i osiedli typu miejskiego na ziemiach polskich od 1810 do 1960 r., Warszawa: IGiPZ PAN 1967.
Kaczyńska Elżbieta, Drewniak Dariusz, Ochrana. Carska policja polityczna, Warszawa: Wydawnictwo „Bellona” 1993.
Kaproń Andrzej, Francuzi w dziewiętnastowiecznym Lublinie, Lublin: Wydawnictwo „Polihymnia” 2003.
Kaproń Andrzej, Szwajcarzy na Lubelszczyźnie w latach 1815-1914, Szczecin: Wydawnictwo „My Book” 2009.
Katalog Zasobów Kulturowych Miasta Lublina, oprac. Marek Stasiak, Lublin: Urząd Miejski w Lublinie 1999.
Kępski Czesław, Lubelskie Towarzystwo Dobroczynności 1815-1852, Lublin: Wydawnictwo UMCS 1990.
Kierek Aleksander, Przemiany gospodarcze w Lublinie w latach 1795-1864, w: Dzieje Lublina. Próba syntezy, t. I, red. Jan Dobrzański, Jerzy Kłoczowski, Józef Mazurkiewicz, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1965.
Kierek Aleksander, Rozwój Lublina w latach 1864-1914, w: Dzieje Lublina. Próba syntezy, t. I, red. Jan Dobrzański, Jerzy Kłoczowski, Józef Mazurkiewicz, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1965.
Kierek Aleksander, Rozwój przestrzenny i stan urządzeń komunalnych m. Lublina w latach 1870-1915, „Rocznik Lubelski” 14 (1971).
Kirszrot Jakub, Prawa Żydów w Królestwie Polskim. Zarys historyczny, Warszawa: Zarząd Warszawskiej Gminy Starozakonnych 1917.
Kociuba Dagmara, Rozwój przestrzenny Lublina od średniowiecza do współczesności, w: Lublin. Historia, społeczeństwo, gospodarka, red. Wojciech Janicki, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2018.
Kołodziński Bolesław, Geografia Królestwa Polskiego podług najnowszych źródeł skreślona, Warszawa: Aleksander Lewiński 1863.
Koprukowniak Albin, Obraz miasteczek Lubelskich 1795-1918, w: Miejskie społeczności lokalne w Lubelskiem 1795-1918, red. Albin Koprukowniak, Lublin: Lubelskie Towarzystwo Naukowe 2000.
Kuwałek Robert, Lubelskie synagogi, w: Robert Kuwałek, Wiesław Wysok, Jerozolima Królestwa Polskiego, Lublin: Stowarzyszenie „Dialog i Współpraca” 2001.
Kuwałek Robert, Społeczność żydowska na Wieniawie w XIX i XX wieku, w: Żydzi w Lublinie. Materiały do dziejów społeczności żydowskiej w Lublinie, t. II, red. Tadeusz Radzik, Lublin: Wydawnictwo UMCS 1998.
Kuwałek Robert, Społeczność żydowska w XIX i XX wieku, w: Robert Kuwałek, Wiesław Wysok, Jerozolima Królestwa Polskiego, Lublin: Stowarzyszenie „Dialog i Współpraca” 2001.
Lubowiecki Ignacy, Statystyka województwa lubelskiego, Lublin: [b.w.] 1824.
Łopaciński Hieronim, Podziały administracyjne teraźniejszej guberni lubelskiej w różnych czasach, „Pamiętnik Lubelski. Kalendarz Ilustrowany” na rok 1904, Lublin 1904.
Łoziński Ryszard, Zemborzyce. Szkice z dziejów wsi i dzielnicy miasta, Lublin: Petit i Rada Osiedla Zemborzyce 2005.
M.A.R. [Ronikierowa Maria Antonina], Ilustrowany przewodnik po Lublinie, Warszawa: Nakładem autora 1901.
Mazurkiewicz Józef, Własność i zmiany w stosunkach własnościowych w Lublinie w latach sześćdziesiątych XIX stulecia, „Rocznik Lubelski” 6 (1963).
Mencel Tadeusz, Działalność władz cywilnych województwa lubelskiego w okresie powstania listopadowego, „Rocznik Lubelski” 5 (1962).
Mencel Tadeusz, Kajetan Morozewicz (1792-1869) prezes „Narodowej” Komisji Województwa Lubelskiego w powstaniu listopadowym, „Rocznik Lubelski” 20 (1980).
Mencel Tadeusz, Lublin przedkapitalistyczny, w: Dzieje Lublina. Próba syntezy, t. I, red. Jan Dobrzański, Jerzy Kłoczowski, Józef Mazurkiewicz, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1965.
Mencel Tadeusz, Lublin w okresie walk narodowowyzwoleńczych 1795-1864, w: Lublin 1317-1967, red. Henryk Zins, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1967.
Mencel Tadeusz, Między powstaniami (1831-1864), w: Dzieje Lubelszczyzny, t. I, red. Tadeusz Mencel, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1974.
Mencel Tdeusz, Organizacja i działalność administracji miejskiej w Lublinie w latach 1809-1866, „Rocznik Lubelski” 4 (1961).
Mencel Tadeusz, Powstanie listopadowe na Lubelszczyźnie w świetle raportu Komisji Województwa Lubelskiego z 9 czerwca 1834 r., „Rocznik Lubelski” 22 (1980).
Mencel Tadeus, Wieś pańszczyźniana w Królestwie Polskim w połowie XIX wieku, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1988.
Mikulec Bronisław, Aktywność gospodarcza i filantropijna ewangelików w Lublinie w XIX wieku, w: Ku Niepodległej. Ścieżki polskie i francuskie 1795-1918, red. Małgorzata Willaume, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2005.
Mikulec Bronisław, Aktywność gospodarcza ludności żydowskiej Lublina w latach 1815-1864, w: Żydzi w Lublinie. Materiały do dziejów społeczności żydowskiej w Lublinie, t. II, red. Tadeusz Radzik, Lublin: Wydawnictwo UMCS 1995.
Mikulec Bronisław, Kośmiński Michał, w: Słownik Biograficzny Miasta Lublina, t. III, red. Tadeusz Radzik, Adam A[ndrzej] Witusik, Jan Ziółek, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2009.
Mikulec Bronisław, Mackiewicz Stanisław, w: Słownik Biograficzny Miasta Lublina, t. II, red. Tadeusz Radzik, Adam A[ndrzej] Witusik, Jan Ziółek, Lublin: Wydawnictwo UMCS 1996.
Mikulec Bronisław, Wśród pionierów polskiego przemysłu, w: Lublin w dziejach i kulturze Polski, red. Tadeusz Radzik i Adam A[ndrzej] Witusik, Lublin: Krajowa Agencja Wydawnicza i Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Lublinie 1997.
Miłkowski Stanisław, Opis Królestwa Polskiego pod względem geografii, statystyki i historii, Warszawa: [b.w.] 1861.
Palimąka Anita, Zmiany w sytuacji prawnej Żydów na ziemiach zaboru rosyjskiego w pierwszej połowie XIX wieku (do 1862 r.), „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 2 (2009), z. 1.
Pamiętniki Fryderyka hrabiego Skarbka, Poznań: J[an] K[onstanty] Żupański 1878.
Pamiętnik Ignacego Baranowskiego (1840-1862), wyd. Adam Wrzosek, Poznań: Gebethner i Wolf 1923.
Pamiętnik zjazdu byłych wychowańców Szkół Lubelskich, Lublin: Komisja Zjazdu 1926.
Piątkowski Sebastian, Modernizator czy ciemiężca? Generał Teodor Rüdigier jako donatariusz lubelski, w: Studia nad ziemiaństwem w XIX i XX wieku, red. Albin Koprukowniak i Zofia Gołębiowska, Lublin: Lubelskie Towarzystwo Naukowe 2008.
Piwowarska Magdalena, Kawiarnie i cukiernie lubelskie 1836-1939, „Studia i Materiały Lubelskie” 15 (2008).
Przegaliński Andrzej, W źródłach zapisane. Dzieje Dąbrowicy i Płouszowic w pierwszej połowie XIX wieku w świetle dokumentów hipotecznych i notarialnych, w: Z dziejów Jastkowa i okolic. Studia i materiały, t. V, red. Cezary Taracha, Lublin: Wydawnictwo „Werset” 2017.
Przesmycka Natalia, Lublin. Przeobrażenia urbanistyczne 1815-1939, Lublin: Politechnika Lubelska 2012.
Przesmycka Natalia, Przeobrażenia przestrzeni wypoczynku i rekreacji w Lublinie w XIX i na początku XX wieku, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej”. Seria Architektura 2006, z. 44.
Radzik Tadeusz, Żyli z nami, w: Lublin w dziejach i kulturze Polski, red. Tadeusz Radzik i Adam A[ndrzej] Witusik, Lublin: Krajowa Agencja Wydawnicza i Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Lublinie 1997.
Rostworowski Stanisław Jan, Monografia rodziny Rostworowskich. Lata 1386-2012, t. II, Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm” 2013.
Sadurski Irenusz, Regulaminy i wymogi obowiązujące uczniów Gimnazjum Lubelskiego w dobie międzypowstaniowej, „Rocznik Lubelski” 43 (2017).
Sierpiński Seweryn Zenon, Obraz miasta Lublina, Warszawa: [b.w.] 1839.
Skarbek Jan, Województwo lubelskie w powstaniu listopadowym 1830-1831, cz. 2, Lublin: Wydawnictwo KUL 2013.
Skarbek Jan, Żydzi Lublina podczas powstania listopadowego 1830-1831, w: Żydzi w Lublinie. Materiały do dziejów społeczności żydowskiej w Lublinie, t. II, red. Tadeusz Radzik, Lublin: Wydawnictwo UMCS 1998.
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. V, red. Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Warszawa: Nakładem Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego 1884.
Stankiewicz Zbigniew, Spór o Rury Brygidkowskie. Przyczynek do dziejów rozwoju terytorialnego Lublina w XIX wieku, „Rocznik Lubelski” 13 (1970).
Studziński Jacek, Dzielnice przyległe do Śródmieścia, w: Lublin. Przewodnik, red. Piotr Kawałko, Zbigniew Nestorowicz i in., Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium” 2012.
Szmyt Andrzej, Krzemieńczanin Karol Kaczkowski – naczelny lekarz armii powstańczej, w: Powstanie listopadowe 1830-1831. Dzieje – historiografia – pamięć, red. Tadeusz Skoczek, Warszawa: Muzeum Niepodległości w Warszawie 2015.
Szpoper Dariusz, Reforma samorządowa w Królestwie Polskim w latach 1861-1862, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 66 (2014), z. 1.
Szuchta Robert, 1000 lat historii Żydów polskich. Podróż przez wieki, Warszawa: Muzeum Historii Żydów Polskich Polin 2015.
Śladkowski W., Lublin powstańczy, w: Lublin w dziejach i kulturze Polski, red. Tadeusz Radzik i Adam Andrzej Witusik, Lublin: KAW i Polskie Towarzystwo Historyczne 1997.
Śladkowski Wiesław, Rozwój przestrzenny Lublina w XIX i XX stuleciu, w: Stare i nowe struktury społeczne w Polsce, t. IX: Przestrzeń antropogeniczna miasta Lublina. Waloryzacja, Wytwarzanie. Użytkowanie, red. Józef Styk, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2009.
Śladkowski Wiesław, Sprawozdanie gubernatora lubelskiego za rok 1863, „Rocznik Lubelski” 6 (1963).
Śladkowski Wiesław, W epoce zaborów, w: Tadeusz Radzik, Wiesław Śladkowski, Grzegorz Wójcikowski, Włodzimierz Wójcikowski, Lublin. Dzieje miasta, t. II: XIX-XX wiek, Lublin: Towarzystwo Miłośników Lublina 2000.
Śladkowski Wiesław, W Księstwie Warszawskim i w Królestwie Polskim 1809-1830, w: Lublin. 700 lat dziejów miasta, red. Grzegorz Figiel, Ryszard Szczygieł, Wiesław Śladkowski, Lublin: Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego 2017.
Śladkowski Wiesław, Zamość pod znakiem Marsa, w: Czterysta lat Zamościa, red. Jerzy Kowalczyk, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1983.
Świetlicki Lucjan, Dwory nad Giełczwią, Lublin: Wydawnictwo „Norbertinum” 1999.
Taźbirek Dariusz, Lublin w czasie powstania listopadowego, Lublin: Lubelskie Towarzystwo Naukowe i Wydawnictwo „Olech” 2009.
Tomczyk Józef, Lublin w okresie powstania styczniowego, „Rocznik Lubelski” 4 (1961).
Wiech Stanisław, Żandarmeria rosyjska i jej raporty, w: Sytuacja polityczna Królestwa Polskiego w świetle tajnych raportów naczelników Warszawskiego Okręgu Żandarmerii z lat 1867-1872 i 1878, oprac. Stanisław Wiech i Wiesław Caban, Kielce: Wydawnictwo WSP im. J. Kochanowskiego 1999.
Wiercieński Henryk, Opis statystyczny guberni lubelskiej, Warszawa: [b.w.] 1901.
Wiercieński Henryk, Pamiętniki, oprac. Andrzej Zajączkowski, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1973.
Willaume Juliusz, Początki Ogrodu Miejskiego w Lublinie, „Kalendarz Lubelski” na rok 1961, Lublin 1961.
Willaume Juliusz, Z dziejów wsi lubelskiej przed uwłaszczeniem, „Annales UMCS”. Sec. F, vol. X, 1955.
Wiśniewski Stanisław, Pod rządami zaborców 1795-1918, w: Dzieje Końskowoli, red. Ryszard Szczygieł, Lublin: Końskowolskie Towarzystwo Regionalne 1988.
Witkowski Wojciech, Podlubelska Wieniawa, „Rocznik Lubelski” 14 (1971).
Wolski Ludwik, Materiały do statystyki Królestwa Polskiego, „Biblioteka Warszawska” t. II, 1850.
Zajewski Władysław, Powstanie listopadowe 1830-1831, w: Stefan Kieniewicz, Andrzej Zahorski, Władysław Zajewski, Trzy powstania narodowe: kościuszkowskie, listopadowe, styczniowe, Warszawa: Spółdzielnia Wydawniczo-Handlowa „Książka i Wiedza” 2000.
Zieliński Władysław Kornel, Monografia Lublina, Lublin: Drukarnia J. Herszenhorna i M. Sznajdermessera 1878.
Zieliński Władysław Kornel, Opis Lublina jako przewodnik dla zwiedzających miasto i jego okolice, Lublin 1876.
Z przeszłości kulturowej Lubelszczyzny. Inwentarz topograficzno-rzeczowy zabytków województwa lubelskiego, oprac. Irena Rolska-Boruch, Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium” 2002.
Copyright (c) 2020 Roczniki Humanistyczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
