The instruments of contemporary linguistics towards changes in Polish of past century

  • Artur Rejter University of Silesia in Katowice
Keywords: history of Polish; linguistics; linguistics methods; methodology

Abstract

The work considers the chosen methods of linguistics research which can be used in analysis of changes in Polish of past century, which is a significant period of history of Polish language and culture. One can observe the advantages of both: traditional and modern instruments. The author took into consideration structuralism, cognitive and anthropological linguistics, text linguistics, discourse theory and media linguistics to present their abilities to describe the language changes in Polish during the last century.  

References

Ajdukiewicz K.: Metodologiczne typy nauk, w: tenże, Język i poznanie, t. 1, Warszawa: PWN 1985, s. 287-313.

Bajerowa I.: Kształtowanie się systemu polskiego języka literackiego w XVIII wieku, (seria: Prace językoznawcze (seria: Polska Akademia Nauk. Komitet Językoznawstwa, 38) Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1964.

Bajerowa I.: Strukturalna interpretacja historii języka, „Język Polski” 49 (1969), s. 81-103.

Bajerowa I.: O zaniku samogłosek pochylonych (pokłosie dyskusji), Katowice: Wydawnictwo śląśk 1978.

Bajerowa I.: Polski język ogólny XIX wieku. Stan i ewolucja, t. 1: Ortografia, fonologia z fonetyką, morfonologia, Katowice: Uniwersytet Śląski 1986.

Bajerowa I.: Polski język ogólny XIX wieku. Stan i ewolucja, t. 2: Fleksja, Katowice: Uniwersytet Śląski 1992.

Bajerowa I.: Język ogólnopolski XX wieku, w: Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, red. J. Bartmiński, t. 2: Współczesny język polski, Wrocław: Uniwersytet Śląski 1993, s. 27-52.

Bajerowa I.: Polski język ogólny XIX wieku. Stan i ewolucja, t. 3: Składnia. Synteza, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2000.

Bajerowa I.: Tendencja do normalizacji jako główny czynnik rozwojowy polskiego języka ogólnego, w: Studia historycznojęzykowe III: Rozwój polskiego systemu językowego, red. K. Rymut, (seria: Studia historycznojęzykowe, 3), Kraków: Instytut Języka Polskiego 2000, s. 9-14.

Bajerowa I.: Zarys historii języka polskiego 1939-2000, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2003.

Bartmiński J.: Jak zmienia się stereotyp Niemca w Polsce?, „Przegląd Humanistyczny” 1994, nr 5, s. 81-101.

Bartmiński J.: Podstawy lingwistycznych badań nad stereotypem – na przykładzie stereotypu matki, w: Język a Kultura, t. 12: Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne, red. J. Anusiewicz, J. Bartmiński, Wrocław: Wiedza o Kulturze 1998, s. 63-83.

Burzywoda U., Ostaszewska D., Rejter A., Siuciak M.: Polszczyzna XVII wieku. Stan i przeobrażenia, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2002.

Dąbrowska E.: Pejzaż stylowy nowej literatury polskiej. Artystyczne języki, formy, gatunki, Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 2012.

Dąbrowska E.: Styl artystyczny – kondycja ponowoczesna, w: Style współczesnej polszczyzny – przewodnik po stylistyce polskiej, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Kraków: Universitas 2013, s. 141-177.

Dyskurs jako struktura i proces, red. A. Dijk van Teun, przeł. G. Grochowski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2001.

Dubisz S.: Strukturalna interpretacja ewolucji systemu gramatycznego polszczyzny, w: Staropolszczyzna piękna i interesująca, red. S. Cygan, t. 1, Kielce: Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej 2006, s. 31-41.

Dubisz S.: Rozwój słownictwa polszczyzny ogólnej w jej najnowszych dziejach, w: 70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska – procesy – tendencje. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Mazurowi, red. A. Dunin-Dudkowska, A. Małyska, (seria: Język, Kultura, Społeczeństwo), Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2013, s. 109-130.

Duszak A.: Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1998.

Grzmil-Tylutki H.: Gatunek w świetle francuskiej teorii dyskursu, Kraków: Universitas 2007.

Kamińska-Szmaj I.: Komunikacja polityczna – język, styl, dyskurs, w: Style współczesnej polszczyzny – przewodnik po stylistyce polskiej, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek- Bednarczuk, Kraków: Universitas 2013, s. 407-465.

Kleszczowa K.: Grząski grunt źródeł i faktów historycznojęzykowych, w: taż, Tajemnice dynamiki języka. Księga jubileuszowa, red. A. Janowska, M. Pastuchowa, (seria: Prace naukowe Uniwersytetu Śla̜skiego w Katowicach, nr 2901), Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śla̜skiego 2012, s. 47-56.

Kowalska A.: Ewolucja analitycznych form z imiesłowem na ł w języku polskim, (seria: Prace naukowe Uniwersytetu Śla̜skiego w Katowicach, t. 123), Katowice: Uniwersytet Śląski 1976.

Krzyżanowski P.: Zmiany we fleksji współczesnej polszczyzny, w: 70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska – procesy – tendencje. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Mazurowi, red. A. Dunin-Dudkowska, A. Małyska, (seria: Język, Kultura, Społeczeństwo), Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2013, s. 239–249.

Labocha J.: Tekst, wypowiedź, dyskurs w procesie komunikacji językowej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2008.

Loewe I.: Styl reklamy komercyjnej, w: Style współczesnej polszczyzny – przewodnik po stylistyce polskiej, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Kraków: Universitas 2013, s. 381-405.

Makuchowska M.: Styl religijny, w: Style współczesnej polszczyzny – przewodnik po stylistyce polskiej, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Kraków: Universitas 2013, s. 487-528.

Małyska A.: Zjawisko neosemantyzacji we współczesnym języku polskim, w: 70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska – procesy – tendencje. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Mazurowi, red. A. Dunin-Dudkowska, A. Małyska, (seria: Język, Kultura, Społeczeństwo), Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2013, s. 165-189.

Markowski A.: Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN2006.

Panasiuk J.: O zmienności stereotypów, w: Język a Kultura, t. 12: Stereotyp jako przedmiot lingwistyki. Teoria, metodologia, analizy empiryczne, red. J. Anusiewicz, J. Bartmiński, Wrocław: Wiedza o Kulturze 1998, s. 84-98.

Perlin J.: Metodologia językoznawstwa diachronicznego, Warszawa: Wydawnictwo DIALOG 2004.

Rejter A.: Płeć – język – kultura, (Prace naukowe Uniwersytetu Śla̜skiego w Katowicach, nr 3008), Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śla̜skiego 2013.

Rejter A. Nazwy własne w kon/tekstach kultury, Katowice (w druku).

Siuciak M.: Strukturalistyczna koncepcja rozwoju języka wobec przemian współczesnej polszczyzny, w: Leksyka języków słowiańskich w badaniach synchronicznych i diachronicznych, red. M. Gębka-Wolak, J. Kamper-Warejko, A. Moroz, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2014, s. 265–276.

Skowronek B.: Mediolingwistyka. Wprowadzenie, (seria: Prace monograficzne, 654), Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego 2013.

Smółkowa T.: Nowe słownictwo polskie, w: Współczesny język polski, red. Bartmiński, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2001, s. 397-410.

Steciąg M.: Dyskurs ekologiczny w debacie publicznej, Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski 2012.

Szczepankowska I.: Integracyjny wymiar współczesnej analizy dyskursu w świetle prac językoznawczej szkoły francuskiej, „Stylistyka” 2014, nr 23: Dyskurs i styl, s. 31-47.

Tokarski R.: Słownictwo jako interpretacja świata, w: Współczesny język polski, red. Bartmiński, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2001, s. 343–370.

Witosz B., Wojtak M., Sławkowa E., Skudrzykowa A.: Style literatury (po roku 1956), (seria: Prace naukowe Uniwersytetu Śląskiego, nr 2129), Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śla̜skiego 2003.

Witosz B.: Dyskurs i stylistyka, (seria: Prace naukowe Uniwersytetu Śla̜skiego w Katowicach, nr 2748), Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śla̜skiego 2009.

Witosz B., Gatunek tekstu wobec „porządku dyskursu”, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” 65 (2009), s. 99-110.

Witosz B.: Czy potrzebne nam typologie dyskursu?, w: Dyskurs i jego odmiany, red. B. Witosz, K. Sujkowska–Sobisz, E. Ficek, (seria: Prace naukowe Uniwersytetu Śla̜skiego w Katowicach, nr 3460), Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śla̜skiego 2016, s. 22-30.

Wojtak M.: O relacjach dyskursu, stylu, gatunku i tekstu, „Tekst i Dyskurs – Text und Diskurs” 2011, nr 4, s. 69-78.

Wojtak M.: Tekst i jego gatunki w ostatnim siedemdziesięcioleciu, w: 70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska – procesy – tendencje. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Janowi Mazurowi, red. A. Dunin-Dudkowska, A. Małyska, (seria: Język, Kultura, Społeczeństwo), Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2013, s. 85-107.

Żydek-Bednarczuk U.: Wprowadzenie do lingwistycznej analizy tekstu, Kraków: Universitas 2005.

Żydek-Bednarczuk U.: Dyskurs internetowy, w: Style współczesnej polszczyzny – przewodnik po stylistyce polskiej, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Kraków: Universitas 2013, s. 347-379.

Żydek-Bednarczuk U., Dyskurs medialny, w: Style współczesnej polszczyzny – przewodnik po stylistyce polskiej, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Kraków: Universitas 2013, s. 179-197.

Published
2019-10-24
Section
Articles