Posthumous Memories in the 19th Century (a Genological and Biographical Perspective)
Abstract
The article discusses the genre of posthumous memories on the basis of texts from the 19th century. The author critically presents the state of research, showing that studies within cultural linguistics devoted to obituaries do not sufficiently account for the evolution of statements published in the press after the death of a given person. In the first half of the 19th century, the concepts of obituary and posthumous memories were considered to be synonymous.
The convention of posthumous memories was influenced by praise, and starting from the second half of that century, this convention additionally took on the characteristics of a genre of academic biography, which presented the life of a particular person as a fulfilment of the model of public and work service. Memories used to have the volume of a booklet or book and were literary portraits. The originally personal forms of remembrance about the deceased were replaced by the study of sources and documents. Private memories turned into professional biographies of public figures.
References
Biografistyka we współczesnych badaniach historycznych: teoria i praktyka, red. Jolanta Kolbuszewska, Rafał Stobiecki, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2017.
Budrewicz Tadeusz, „I w rzewne piosnki ustroję mogiłę”. Wierszowane nekrologi, [w:] tenże, Między rymem a Muzą, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego 2017, s. 155-188.
Budrewicz Tadeusz, Żartobliwe nagrobki pozytywistyczne, [w:] tenże, Wierszobranie (druga połowa XIX wieku), Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego 2016, s. 132-152.
Chmielowski Piotr, Stylistyka polska wraz z nauką kompozycji pisarskiej, Warszawa: Nakład Gebethnera i Wolffa 1903.
Galle Henryk, Stylistyka i teoria literatury: Wykład systematyczny oraz wypisy i ćwiczenia stylistyczne, wydanie czwarte, Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta 1912.
Gatunki mowy i ich ewolucja, t. I: Mowy piękno wielorakie, red. Danuta Ostaszewska, Katowice: Uniwersytet Śląski 2000.
Gatunki mowy i ich ewolucja, t. II: Tekst a gatunek, red. Danuta Ostaszewska, Katowice: Uniwersytet Śląski 2004.
Gatunki mowy i ich ewolucja, t. IV: Gatunek a komunikacja społeczna, red. Danuta Ostaszewska przy współudziale Joanny Przyklenk, Katowice: Uniwersytet Śląski 2011.
Gatunki mowy i ich ewolucja. t. V: Gatunek a granice, red. Danuta Ostaszewska i Joanna Przyklenk, Katowice: Uniwersytet Śląski 2015.
Grochowski Piotr, Oracje pogrzebowe na dawnej wsi polskiej (rekonesans badawczy), [w:] Problemy współczesnej tanatologii: medycyna – antropologia kultury – humanistyka, red. Jacek Kolbuszewski, t. VI, Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe 2002, s. 609-617.
Grysińska-Jarmuła Katarzyna, Tendencje rozwojowe polskiej biografistyki od końca XIX do początków XXI wieku, „Ukraińska Biografistyka” 13(2016), s. 51-74.
Grzmil-Tylutki Halina, Gatunek w świetle francuskiej teorii dyskursu, Kraków: Universitas 2007.
Kaptur Ewa, Językowy kształt współczesnych nekrologów prasowych (na materiale poznańskich dzienników z roku 2001), Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2008.
Kawka Maciej, Biogram jako gatunek tekstu, „Język Polski” 2001, nr 5, s. 325-330. Kolbuszewski Jacek, Z głębokim żalem… O współczesnej nekrologii, Wrocław: Wydawnictwo
Uniwersytetu Wrocławskiego 1997.
Kupisiński Zdzisław, Pamięć o zmarłych. Tradycja a współczesność, [w:] Problemy współczesnej tanatologii: medycyna – antropologia kultury – humanistyka, red. Jacek Kolbuszewski, t. XIII, Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe 2009, s. 29-34.
Lalak Danuta, Ostaszewska Aneta, Źródła do badań biograficznych: listy – dzienniki – pamiętniki
– blogi – materiały wizualne, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak” 2016.
Makuch Damian Włodzimierz, Zalety kulturowej teorii gatunku w pracy historyka literatury na przykładzie polskiej fantastyki naukowej drugiej połowy XIX wieku, [w:] Porozmawiajmy o gatunkach artystycznych i użytkowych, red. Ewa Bulisz, Maria Wojtak, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2015, s. 31-46.
McKinley Runyan William, Historie życia a psychobiografia: Badania teorii i metody, przetł. Jacek Kasprzewski,Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1992.
Mecherzyński Karol, Stylistyka czyli nauka obejmująca prawidła dobrego pisania do użytku młodzieży szkolnej, Kraków 1884.
Rogalska Marta, Kondolencje w polszczyźnie. Definicja – kontekst pragmatyczny – wzorzec gatunkowy, „Etnolingwistyka” 27(2015), s. 185-200.
Stan i perspektywy rozwoju biografistyki polskiej, red. Leszek Kuberski, Opole: Wydawnictwo UO 1998.
Turek Krystyna, Ludowe mowy pogrzebowe. Wybór materiałów źródłowych z komentarzem, [w:] Problemy współczesnej tanatologii: medycyna – antropologia kultury – humanistyka, red. Jacek Kolbuszewski, t. VIII, Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe 2004, s. 343-352.
Turek Krystyna, Tym, którzy odeszli. Współczesne pożegnania i wspomnienia żałobne, [w:] Problemy współczesnej tanatologii: medycyna – antropologia – humanistyka, red. Jacek Kolbuszewski,
t. VII, Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe 2003, s. 347-355.
Turek Krystyna, Świadectwa pamięci. Wspomnienia i pożegnania żałobne na łamach prasy, [w:] Problemy współczesnej tanatologii: medycyna – antropologia kultury – humanistyka, red. Jacek Kolbuszewski, t. VI, Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe 2002, s. 432-443.
Witosz Bożena, Dyskurs i stylistyka, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2009. Witosz Bożena, Genologia lingwistyczna. Zarys problematyki, Katowice: Wydawnictwo Uniwer-
sytetu Śląskiego 2005.
Wojtak Maria, Dylematy genologa, [w:] Porozmawiajmy o gatunkach artystycznych i użytkowych, red. Ewa Bulisz, Maria Wojtak, Lublin: Wydawnictwo UMCS 2015, s. 11-29.
Wojtak Maria, Genologia tekstów użytkowych, [w:] Polonistyka w przebudowie, t. I, red. Małgorzata Czermińska [i in.], Kraków: Universitas 2005, s. 132-148.
Wolińska Olga, Język XIX-wiecznych wiadomości prasowych, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 1987.
Wysoczański Włodzimierz, Post mortem – językowo-kulturowe zobrazowanie okoliczności pośmiertnych (II), [w:] Problemy współczesnej tanatologii: medycyna – antropologia kultury – humanistyka, red. Jacek Kolbuszewski, t. X, Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe 2006, s. 211-226.
Copyright (c) 2018 Roczniki Humanistyczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
