The concept of the polish-russian settlement and the problem of preserving the identity of the subjugated nation acording to Zygmunt Wielopolski (in the light of the discussion on the open letter to “Orędownik” in 1880)
Abstract
The article describes the attitude of Zygmunt Wielopolski, leader of the supporters of the Polish-Russian settlement, towards national traditions and identity. In 1880 Zygmunt Wielopolski sent an open letter to the journal “Orędownik” [The Advocate] published in Poznań. The author presented there his political credo and defended the Polish national interest constrained by intense Russification of the Kingdom of Poland following the failure of the January Uprising. Wielopolski appealed to compatriots and requested them to keep the Polish language and cling on to the Catholic religion of their fathers , perceiving these as the most important things during the partition of Poland.
Wielopolski’s open defense of the Polish identity was aimed at neutralising the common accusations of the national apostasy of the supporters of the Polish-Russian settlement. The letter to “Orędownik” was to break the isolation of Zygmunt Wielopolski after the fall of the January Uprising and contribute to gaining broader support from the bourgeois and intellectual circles.
References
Bazylow L., Działalność narodnictwa rosyjskiego w latach 1878-1881, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1960.
Borejsza J.W., Polityka francuska wobec Rosji a sprawy polskie 1871-1914, w: Naród i państwo. Prace ofiarowane Henrykowi Jabłońskiemu w 60 rocznicę urodzin, Warszawa: PWN 1969.
Czajka M., Kamler M., Sienkiewicz W., Leksykon historii Polski, Warszawa: Wiedza Powszechna 1995.
Dymek B., Z dziejów szlachty mazowieckiej (dziedzictwo kulturowe i stereotyp), Kielce: KTN 2005.
Galos A., W stulecie pierwszego rozbioru. Poglądy i postawy polskie z 1872 r. „Acta Universitatis Wratislaviensis” 60(1992), s. 6-8.
Gąsowski T., Jerzego Moszyńskiego poglądy na wieś, rolnictwo i zagadnienia gospodarcze, w: Dwór – wieś – plebania na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. Profesorowi Mieczysławowi B. Markowskiemu w trzydziestolecie pracy naukowej, Kielce: Wydawnictwo AŚ 2003.
Głębocki H., Polska w myśli politycznej Jurija Samarina, w: Polacy i Rosjanie, red. T. Epstein, Warszawa: „Neritonˮ 2000 s. 144.
Górski L., Andrzej Zamoyski, Warszawa: „Niwa” 1879.
Grzybowski K., Galicja 1848-1914. Historia ustroju politycznego na tle historii ustroju Austrii, Kraków: Wydawnictwo PAN 1959.
Ilustrowana Encyklopedia Trzaski, Everta i Michalskiego, t. IX, red. S. Lam, Warszawa: Księgarnia Trzaski, Everta, Michalskiego 1926.
Jakóbczyk W., Prasa w Wielkopolsce (1859-1918), w: Prasa polska w latach 1864-1918, Warszawa: PWN 1976, s. 164-185.
Jaśkiewicz L., Carat a kwestia polska na początku XX wieku, „Przegląd Historyczny” 86(1995), z. 1, s. 29-33.
Kieniewicz S., Powstanie styczniowe, Warszawa: PWN 1983.
Kita J., Tomasz Potocki (1821-1864). Ewolucja postawy ziemianina, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2007.
Koberdowa I., Warszawska Rada Miejska 1861-1863, „Rocznik Warszawski” 1961, nr 2, s. 123-129.
Król M., Konserwatyści a niepodległość. Studia nad polską myślą konserwatywną XIX wieku, Warszawa: PAX 1985.
Lisicki H., Aleksander Wielopolski 1803-1877, t. IV, Kraków: Drukarnia „Czasu” 1878-1879.
Ludwikowski R.R., Z rozważań nad modelem polskiego konserwatyzmu drugiej połowy XIX wieku, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 26(1976), z. 2, s. 177-185.
Markowski M.B., Obywatele ziemscy w województwie kieleckim 1918-1939, Kielce: KTN 1993.
Mich W., Myśl polityczna polskiego ruchu konserwatywnego, Lublin: Wydawnictwo UMCS 1994.
Polak T.. Dziedzictwo kulturowe źródłem tożsamości narodowej, w: V Kongres Krajoznawstwa Polskiego, Gniezno 2000, Warszawa: Wydawnictwo PTTK Kraj 2000.
Rusin J., Aleksander Wielopolski. Bohater trudnej legendy, Rzeszów: Wydawnictwo WSP 1997.
Siekierski S., Kultura szlachty polskiej w latach 1864-2001, Pułtusk: WSH 2003.
Stankiewicz Z., Dzieje wielkości i upadku Aleksandra Wielopolskiego, Warszawa: Wiedza Powszechna 1967.
Stankiewicz Z., Zygmunt Wielopolski w okresie popowstaniowym. Z dziejów ugody, „Kwartalnik Historyczny” 1974, nr 2, s. 272-274.
Szlachta B., Polscy konserwatyści wobec ustroju politycznego do 1939 roku, Kraków: Wydawnictwo UJ 2000.
Szwarc A., Od Wielopolskiego do Stronnictwa Polityki Realnej. Zwolennicy ugody z Rosją, ich poglądy i próby działalności politycznej (1864-1905), Warszawa: Wydawnictwo UW 1990.
Szwarc A., Czy pozytywiści warszawscy skłaniali się ku polityce ugody?, w: Losy Polaków w XIX-XX wieku. Studia ofiarowane prof. S. Kieniewiczowi w osiemdziesiątą rocznicę jego urodzin, red. B. Grochulska, J. Skowronek, Warszawa: PWN 1987, s. 256-260.
Szwarc A., Oceny powstania styczniowego formą sporu politycznego wśród konserwatystów Królestwa Polskiego i Galicji (1870-1900), w: Powstanie styczniowe 1863-1864. Walka i uczest-
nicy. Represje i wygnanie. Historiografia i tradycja, red. W. Caban, W. Śliwowska, Kielce: Wydawnictwo AŚ 2005.
Szwarc A., Sąd nad Aleksandrem Wielopolskim, w: Rok 1863, red. W. Caban, Kielce: Wydawnictwo WSP 1993 s. 43.
Szwarc A., Spór o przywództwo czy o koncepcje ugody? Rywalizacja Ludwika Górskiego i Zygmunta Wielopolskiego w wyborach do władz Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Królestwie Polskim w 1890 r., „Kwartalnik Historyczny” 85(1984), z. 2, s. 259-277.
Trzeciakowscy M. i L., W dziewiętnastowiecznym Poznaniu, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 1987.
Walicki A., Trzy patriotyzmy. Trzy tradycje polskiego patriotyzmu i ich znaczenie współczesne, Warszawa: „Res Publica” 1991.
Wrotnowski A., Porozbiorowe aspiracje narodu polskiego, Lwów: Wydawnictwo Gubrynowicz i Szmyt 1882.
Wrzesiński W., Wokół pojęć: lojalność-kolaboracja-irredenta, w: Między irredentą a kolaboracją. Postawy społeczeństwa polskiego wobec zaborców, red. S. Kalembka, N. Kasparek, Olsztyn: Wydawnictwo UWM 1999.
Zajewski W., Mit powstańczy czy antypowstańczy?, w: Między irredentą a kolaboracją. Postawy społeczeństwa polskiego wobec zaborców, red. S. Kalembka, N. Kasparek, Olsztyn: Wydawnictwo UWM 1999 s. 44.
Ziemiaństwo wielkopolskie. W kręgu arystokracji, red. A. Kwilecki, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2004.
Copyright (c) 2017 Roczniki Humanistyczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
