Herbert’s Postcolonial Antiquity and Defensive Nationalism
Abstract
This article proposes a postcolonial reading of antiquity motifs from Zbigniew Herbert’s poems. References to ancient history, mythology, and biblical allusions are interpreted as allegories of the political culture in the Polish People’s Republic. While Herbert depicts communism as an attempt at colonization, in his poems the focus lies mainly on the internal effects for the colonized mind. The article rounds off with connecting Herbert’s attitude with defensive nationalism and proposing recent right-wing tendencies in the Polish appropriation of postcolonial theory as a heuristic model for understanding Herbert’s civil position during communism.
References
Adamiec M., „Pomnik trochę niezupełny…”. Rzecz o apokryfach i poezji Zbigniewa Herberta, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego 1996.
Artwińska A., Kompleks polski. Krytyka postkolonialna a PRL, [w:] Opowiedzieć PRL, red. K. Chmielewska, G. Wołowiec, Warszawa: IBN 2011, s. 33-48.
Ashcroft B., Griffiths G., Tiffin H., The Empire Writes Back: Theory and Practice in Post-Colonial Literatures, Londyn: Routledge 1989.
Bainczyk-Crescentini M., Mythos und Gegenwart. Die „Ilias” im lyrischen Werk Zbigniew Herberts, [w:] Slavische Identitäten. Paradigmen, Poetiken, Perspektiven, red. G. Howanitz, C. Kampkötter, H. Kirschbaum, Monachium–Berlin–Washington, D.C.: Sagner 2014, s. 113-125.
Barańczak S., Uciekinier z utopii. O poezji Zbigniewa Herberta, Londyn: Polonia 1984.
Bigaj J., Za przesłaniem Herberta nie pójdę, [w:] Herbert. Poetyka, wartości i konteksty, red. E. Czaplejewicz, W. Sadowski, Warszawa: DiG 2002, s. 165-172.
Buchowski M., The Specter of Orientalism in Europe: From Exotic Other to Stigmatized Brother, „Anthropological Quarterly” 79(2006), nr 3, s. 463-482.
Domańska E., Obrazy PRL w perspektywie postkolonialnej. Studium przypadku, [w:] Obrazy PRL. O konceptualizacji realnego socjalizmu w Polsce, red. K. Brzechczyn, Poznań: IPN 2008, s. 167-187.
van Dommelen P.A.R., On Colonial Grounds: A Comparative Study of Colonialism and Rural Settlement in First Millennium BC West Central Sardinia, Leiden: University of Leiden 1998.
Etkind A., Internal Colonization: Russia’s Imperial Experience, Cambridge: Polity 2011.
Fik M., Kultura polska po Jałcie. Kronika lat 1944-1981, Londyn: Polonia Book Fund 1989.
Habermas J., Theorie des kommunikativen Handelns, t. II, Zur Kritik der funktionalistischen Vernunft, Frankfurt nad Menem: Suhrkamp 1995.
Hechter M., Internal Colonialism: The Celtic Fringe in British National Development, 1536-1966, Londyn: Routledge & Kegan Paul 1975.
Herbert Z., Wiersze zebrane, red. R. Krynicki, Kraków: Wydawnictwo A5 2008.
Herlth J., Wer sind Herberts Barbaren?, [w:] Herr Cogito im Garten. Zbigniew Herbert (1924-1998) – Dichter und Intellektueller, red. A. Lawaty, M. Zybura, Wiesbaden: Harrassowitz 2018 (w druku).
Hingley R., Post-Colonial and Global Rome: The Genealogy of Empire, [w:] Globalisation and the Roman World: World History, Connectivity and Material Culture, red. M. Pitts, M.J. Versluys, Cambridge: Cambridge University Press 2015, s. 32-46.
Jakobson R., Poezija grammatiki i grammatika poezii, [w:] Selected Writings, t. III, Den Haag–Paryż: De Gruyter 1980, s. 63-86.
Jakobson R., Poetry of Grammar and Grammar of Poetry, [w:] Selected Writings, t. III, Den Haag, Paryż: De Gruyter 1980, s. 87-97.
Janion M., Niesamowita słowiańszczyzna, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2007.
Kaliszewski A., Gry Pana Cogito, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie 1990.
Kornhauser J., Herbert: z odległej prowincji, [w:] J. Kornhauser, A. Zagajewski, Świat nie przedstawiony, Kraków: Wydawnictwo Literackie 1974, s. 100-109.
Kowalczyk A., Złote runo nicości, „Tygodnik Powszechny” 11(1983), s. 4.
Kwiatkowski J., Polski archetyp oblężenia. Historia – Sienkiewicz – Mrożek – Herbert, [w:] Magia poezji (O poetach polskich XX wieku), Kraków: Wydawnictwo Literackie 1995, s. 391-405.
Lachmann P., Wywołane z pamięci, Olsztyn: Borussia 1999.
Łukasiewicz J., Poezja Zbigniewa Herberta, Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne 1995.
Mattingly D.J., Imperialism, Power, and Identity: Experiencing the Roman Empire, Princeton (NJ)–Oxford: Princeton University Press 2011.
Michnik A., Potęga smaku, [w:] Z dziejów honoru w Polsce, Paryż: Institut Littéraire 1985, s. 199-280.
Mikołajczak M., Między mimikrą a rebelią. Pejzaż (post)kolonialny regionalnej literatury, „Teksty Drugie” 2015, nr 5, s. 283-305.
Prokop J., Raport z oblężonego Miasta po dwudziestu latach, [w:] Herbert i znaki czasu. Colloquia Herbertiana (I), red. E. Feliksiak, M. Leś, E. Sidoruk, Białystok: Tow. Literackie im. A. Mickiewicza Oddział Białostocki 2001, s. 191-200.
Przybylski R., Między cierpieniem a formą, [w:] To jest klasycyzm, Warszawa: Czytelnik 1978, s. 124-175.
Schmid U., Nach dem Kommunismus. Herberts politische Interventionen in der Dritten Republik, [w:] Herr Cogito im Garten. Zbigniew Herbert (1924-1998) – Dichter und Intellektueller, red. A. Lawaty, M. Zybura, Wiesbaden: Harrassowitz 2018 (w druku).
Skórczewski D., Teoria – literatura – dyskurs. Pejzaż postkolonialny, Lublin: Wydawnictwo KUL 2013.
Terrenato N., The Deceptive Archetype: Roman Colonialism in Italy and Postcolonial Thought, [w:] Ancient Colonizations: Analogy, Similarity and Difference, red. H. Hurst, S. Owen, Londyn: Duckworth 2005, s. 59-72.
Thompson E., Nationalism, Imperialism, Identity: Second Thoughts, „Modern Age” 40 (1998), nr 3, s. 250-261.
Thompson E., A jednak kolonializm. Uwagi epistemologiczne, „Teksty Drugie” 2011, nr 6, s. 289-301.
Trocha B., Mythopoeiczne aspekty liryki Zbigniewa Herberta, [w:] Pojęcia kiełkujące z rzeczy. Filozoficzne inspiracje twórczości Zbigniewa Herberta, red. J.M. Ruszar, Kraków: Wydawnictwo Platan 2010, s. 101-137.
Uffelmann D., Autobiografizm i antropologia. „Ecce homo” F. Nietzschego i „Pan Cogito” Z. Herberta, [w:] Postać literacka, red. E. Kasperski, B. Pawłowska-Jądrzyk, Warszawa: Uniwersytet Warszawski 1998, s. 53-75.
Uffelmann D., Podwodnye kamni wnutriennej (de)kolonizacji Rossii, [w:] Tam, wnutri. Praktiki wnutriennej kolonizacii v kul’turnoj istorii Rossii, red. A. Etkind, D. Uffelmann, I. Kukulin, Moskwa: NLO 2012, s. 53-104.
Uffelmann D., Postcolonial Theory as Post-Colonial Nationalism, [w:] Postcolonialism and its New Discontents: Envisioning New Relations to the Colonial Past and Postcolonial Future, red. M. Albrecht, Londyn: Routledge 2018 (w druku).
Roman Imperialism: Post-Colonial Perspectives. Proceedings of a Symposium Held at Leicester University in November 1994, red. J. Webster, N.J. Cooper, Leicester: School of Archaeological Studies, University of Leicester 1996.
Zarycki T., Polska i jej regiony a debata postkolonialna, [w:] Oblicze polityczne regionów Polski, red. M. Dajnowicz, Białystok: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania 2008, s. 31-48.
Copyright (c) 2017 Roczniki Humanistyczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
