Apotheosis of the heraldic emblem of Bishop Wojciech Skarszewski in the Latin armorial poems in the Chełm-Lublin and Lublin directorium
Abstract
A directorium plays an important role in the pastoral life of a diocese. In Poland such writings have been known since 16th century. They are made up of a liturgical calendar, which lists local holidays, pastoral directives, as well as institutions and clergymen serving in a diocese. A directorium is issued by the decision of the bishop. In the early centuries, it was an opportunity for the bishop to print his coat of arms and an appropriate Latin poem on the first page of a directorium. Wojciech Skarszewski, the last bishop of Chełm, and then the first bishop of Lublin, had 34 directoria issued, which displayed the Skarszewskis’ coat of arms, i.e. the Leszczyc coat of arms. The poems presented in the directoria sometimes repeated themselves. Altogether, 21 original poems were issued in the directoria in Chełm and Lublin. Their authors remain unknown. The poems are in the form of epigrams, which are short texts, usually of a 4- or 6-verse stanzas, written in the elegiac couplet, of a two-part structure, where the first part refers to a coat of arms, and the other one refers to its allegorical explanation. This article presents the poems translated into Polish. Their analysis and translation is a new phenomenon as there is a lack of scientific works dealing with poems issued in the directoria.
References
Buchwald-Pelcowa P.: Na pograniczu emblematów i stemmatów, w: A. Morawińska (red.), Słowo i obraz. Materiały sympozjum Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk, Nieborów, 29 września-1 października 1977, Warszawa: PWN 1982, s. 73-95.
Budzisz A.: Epigramat łaciński w Polsce w pierwszej połowie XVI wieku, Lublin: TN KUL 1988.
Deszczyńska M., Zielińska E.: Skarszewski Wojciech Józef (1742-1827), w: H. Markiewicz (red.), Polski słownik biograficzny, t. 38, Warszawa–Kraków: Instytut Historii PAN 1997-1998, s. 50-61.
Gajl T.: Polskie rody szlacheckie i ich herby, Białystok: Wydawnictwo Benkowski 1999.
Gąsiorowski A.: Skarszewski Stanisław (zm. 1449?), w: H. Markiewicz (red.), Polski słownik biograficzny, t. 38, red. H. Markiewicz, Warszawa–Kraków: Instytut Historii PAN 1997-1998, s. 45-46.
Konieczny M.: Rubrycela, w: Encyklopedia katolicka, t. 17, Lublin: TN KUL 2012, kol. 513-514.
Kozierowski S.: Leszczyce i ich plemiennik arcybiskup gnieźnieński św. Bogumił z Dobrowa, Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1926.
Kulikowski A.: Wielki herbarz rodów polskich, Warszawa: Świat Książki 2005.
Marczewski J.R.: Dzieje chełmskiej kapituły katedralnej obrządku łacińskiego, Lublin: Wydawnictwo KUL 2013.
Nagielski M.: Skarszewski Stanisław (1602-1685), w: H. Markiewicz (red.), Polski słownik biograficzny, t.38, Warszawa–Kraków: Instytut Historii PAN 1997-1998, s. 48-50.
Nykiel B., Skarszewski Jan (ok. 1590-1662), w: H. Markiewicz (red.), Polski słownik biograficzny, t. 38, Warszawa–Kraków: Instytut Historii PAN 1997-1998, s. 44-45.
Nykiel B., Skarszewski Stanisław (ok. 1554-1624), w: H. Markiewicz (red.), Polski słownik biograficzny, t. 38, Warszawa–Kraków: Instytut Historii PAN 1997-1998, s. 46-48.
Pelc J.: Obraz – Słowo – Znak. Studium o emblematach w literaturze staropolskiej, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1973.
Siomkajło A.: Ewolucje epigramatu (do początków Romantyzmu w Polsce), Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1983.
Weiss A.: Heraldyka kościelna, w: Encyklopedia katolicka, t. 6, Lublin: TN KUL 1993, kol. 729-736.
Copyright (c) 2015 Roczniki Humanistyczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.