The Metropolitan Affiliation of the Diocese of Lutsk in the Modern Period

Keywords: early modern history, Church history, historical geography, Łuck diocese

Abstract

The article is a voice in a discussion among historians on the issue of the administrative affiliation of the Diocese of Łuck in the Modern Era. Drawing on the primary sources from the late Middle Ages and the modern period, we can find the roots of the complex formal-legal situation of the Lutsk diocese. Equally crucial are the various sources on the authority of the archbishops of Gniezno over the diocese of Lutsk. Since the 15th c. when the office of a Primate was established, the archbishops of Gniezno had also ruled over the Lviv ecclesiastical province (Pol. Metropolia) and since then it had been difficult to clearly state what powers the archbishop of Gniezno held over Lviv suffragan dioceses, particularly, which rights stemmed from the role of a Primate and which from the affiliation to the ecclesiastical province. Combining the two legal roles is best illustrated by the fact that the Gniezno Provincial Synods were tantamount with Primate and Country Synods, the decrees of which were implemented in both Gniezno and Lviv ecclesiastical provinces. Also, the court procedures since the beginning of the 16th c., granted the Primate a right to rule over the suffragan dioceses in the first instance. The author stands on a position that due to lack of Papal document granting the jurisdiction over Łuck diocese to Gniezno ecclesiastical province, it remained a Lviv’s suffragan diocese throughout the entire Modern Era.

References

Abraham, Władysław. Powstanie organizacyi Kościoła łacińskiego na Rusi. Towarzystwo dla Popierania Nauki Polskiej, 1904.

Abraham, Władysław. Jakób Strepa, arcybiskup halicki 1391-1409. Akademia Umiejętności, 1908.

Abraham, Władysław. „Sprawozdanie z poszukiwań w archiwach i bibljotekach rzymskich do dziejów Polski w wiekach średnich za lata 1899-1913”. Archiwum Komisji Historycznej, nr 2/1, 1923, ss. 1-65.

Abraham, Władysław. „Andrzej, łaciński biskup łucki”. Polski słownik biograficzny, t. 1, red. Władysław Konopczyński, Polska Akademia Umiejętności, 1935, s. 106.

Abraham, Władysław. „Buczkowski (de Butzkow) Grzegorz”. Polski słownik biograficzny, t. 3, red. Władysław Konopczyński, Polska Akademia Umiejętności, 1937, ss. 86-87.

Abraham, Władysław. „Z dziejów dawnego biskupstwa łacińskiego w Łucku”. Kwartalnik Historyczny, nr 51, 1937, ss. 141-147.

Eubel, Conrad. Hierarchia catholica medii aevi. Vol. 1, Libraria Regensbergiana, 1898.

Gams, Pius Bonifacius. Series episcoporum Ecclesiae catholicae. Karl W. Hiersemann, 1931.

Gomółka, Marcin. „Biskupstwo łukowskie – powstanie, obsada, upadek (1254-1257)”. Історія релігій в Україні: Науковий щорічник, [Istoriyare­lihiy v Ukrayini: Naukovyy shchorichnyk], nr 27, 2017, ss. 3-12.

Graff, Tomasz. „Świętosław”. Polski słownik biograficzny, red. Andrzej Romanowski. T. 51, Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Societas Vistulana, 2017, ss. 547-549.

Graff, Tomasz. “A usurper with a crosier? The winding paths of the ecclesiastical career of Bohemian Carmelite Świętosław, the first Catholic Bishop of Łuck (1404-ca. 1410)”. Historia Slavorum Occidentis, t. 24, nr 1, 2020, ss. 11-34.

Jemielity, Witold. „Metropolie łacińskie w Polsce (1000-2008)”. Prawo Kanoniczne, t. 51, nr 3-4, 2008, ss. 331-351.

Krętosz, Józef. Organizacja archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego od XV wieku do 1772 roku. Towarzystwo Naukowe KUL, 1986.

Królik, Ludwik. Organizacja diecezji łuckiej i brzeskiej od XVI do XVIII wieku. Redakcja Wydawnictw KUL, 1983.

Kumor, Bolesław. Granice metropolii i diecezji polskich 966-1939. [s.n.], 1972.

Likowski, Henryk. „Powstanie godności prymasowskiej arcybiskupów gnieźnieńskich. Ustęp z dziejów hierarchii kościoła polskiego”. Przegląd Historyczny, t. 19, nr 3, 1915, ss. 249-274.

Likowski, Henryk. „Synod prowincjonalny kaliski z r. 1406”. Przegląd Teologiczny, nr 6, 1925, ss. 377-390.

Litak, Stanisław. Kościół łaciński w Rzeczypospolitej około 1772 roku: Struktury administracyjne. Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, 1996.

Litak, Stanisław. Atlas Kościoła łacińskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII wieku. Towarzystwo Naukowe, 2006.

Müller, Wiesław. „Diecezje w okresie potrydenckim”. Kościół w Polsce, red. Jerzy Kłoczowski, t. 2, Znak, 1970, ss. 55-258.

Nowacki, Józef. O godności i uprawnieniach prymasowskich arcybiskupa gnieźnieńskiego. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, 2008.

Ochmański, Jerzy. Vitoldiana: Codex privilegiorum Vitoldi magni ducis Lithuaniae 1386-1430. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986.

Olszowski, Andrzej. De archiepiscopatu Gnesnensi. [s.n.], [1673].

Pietrzykowski, Jan. „Organizacja Kościoła łacińskiego na terenach wschodnich Rzeczypospolitej w początkach unii brzeskiej”. Rola Kościoła w dziejach Polski: Kościoły w Rzeczypospolitej, red. Jacek Krochmal, Archiwum Główne Akt Dawnych, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, 2017, ss. 121-137.

Prokop, Krzysztof Rafał. Sylwetki biskupów łuckich. Ośrodek „Wołanie z Wołynia”, 2001.

Subera, Ignacy Leonard. Synody prowincjonalne arcybiskupów gnieźnieńskich. Akademia Teologii Katolickiej, 1971.

Szady, Bogumił. „Granice jednostek administracji Kościoła łacińskiego”. Województwo podlaskie w drugiej połowie XVI w., red. Michał Gochna, Bogumił Szady, Wydawnictwo Instytutu Historii PAN, 2021, ss. 51-74.

Szymański, Józef. „Biskupstwa polskie w wiekach średnich. Organizacja i funkcje”. Kościół w Polsce, red. Jerzy Kłoczowski, t. 1, Znak, 1966, ss. 125-233.

Trajdos, Tadeusz M. Kościół Katolicki na ziemiach ruskich Korony i Litwy za panowania Władysława II Jagiełły (1386-1434). Ossolineum, 1983.

Wyczawski, Hieronim Eugeniusz. Przygotowanie do studiów w archiwach kościelnych. Wydawnictwo Calvarianum, 2013.

Wysokiński, Ireneusz. „Kościół łaciński na ziemiach ruskich Korony i Litwy w początkach panowania Jagiellonów: (w związku z książką Tadeusza M. Trajdosa, Kościół katolicki na ziemiach ruskich Korony i Litwy za panowania Władysława II Jagiełły (1386-1434) t. I, Wrocław 1983)”. Przegląd Historyczny, t. 76, nr 3, 1985, ss. 547-561.

Zygner, Leszek. „Działalność synodalna Mikołaja Kurowskiego”. Roczniki Historyczne, nr 78, 2012, ss. 107-125.

Published
2022-04-01
Section
Articles