The Icon of the German Orgelbewegung: The Jugendhof Hassitz Organ in Kłodzko-Jurandów (Goszyce)

Keywords: organ, Ver sacrum, Orgelbewegung, Kłodzko-Jurandów, Strzelce near Kutno

Abstract

One of the first instruments that was produced in Silesia in the spirit of the Orgelbewegung was the organ of the Youth Leisure and Training Centre in Kłodzko-Jurandów. This centre, founded on the initiative of Richard Poppe, became a source of renewal for the Singbewegung in Eastern Germany. The instrument, called Ver sacrum (Sacred Spring), was meant to commemorate and remind everyone of all those who had sacrificed themselves and given their lives for their Fatherland (in particular, the fallen soldiers of the First World War). The organ was built in 1929 by the Sauer company from Frankfurt/Oder (opus 1400). It had 27 stops (including 21 real stops), and pneumatic key and stop action with Taschenlade windchests. The organ disposition was designed by Christhard Mahrenholz, Ph.D., one of the leaders of the Orgelbewegung. Even though, musically, the instrument draws on the organ ideal from the Bach era, its mechanism perfectly reflects the achievements of organ construction of the twentieth century. In late 1945, the instrument was relocated to the Trinity parish church in Strzelce near Kutno.

References

Brylla, Wolfgang J. „Udokumentowane translokacje dolnośląskich organówˮ. Organy na Śląsku IV, red. Julian Gembalski, Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach, 2012, ss. 47-75.

Brylla, Wolfgang J. „Utracone – odnalezione. Organy Ver sacrumˮ. Sudety, nr 3, 2011, ss. 20-21.

Burgemeister, Ludwig. Der Orgelbau in Schlesien. Wyd. 2, Verlag Wolfgang Weidlich Frankfurt am Main, 1973.

Busch, Hermann J. „Orgelbewegung”. Lexikon der Orgel, red. Hermann J. Busch, Matthias Geuting, wyd. 3, Laaber-Verlag, 2011, ss. 533-536.

Członkowska-Naumiuk, Małgorzata. „Italska święta wojna”. Mówią wieki, nr 5, 2014, ss. 21-25.

Der Gebirgsbote, nr 274, 1929.

Falkenberg, Hans-Joachim. Die Orgelwerkstatt Wilhelm Sauer 1910-1995. Musikwissenschaftliche Verlagsgesellschaft Kleinblittersdorf, 1998.

Glezzer-Herbstein. „Orgelweihe im Jugendhof Hassitzˮ. Der Gebirgsbote, nr 279, 1929.

Habelschwerdter Anzeiger, nr 27, 1931.

Haufe, Fritz. „Die Orgel Ver Sacrum im Jugendhof Hassitzˮ. Deutsche Sängerschaft, nr 8, 1929, ss. 308-314.

Kraus, Eva. Das Deutsche Jugendherbergswerk 1909–1933. Programm – Personen – Gleichschaltung. Pro Business Verlag Berlin, 2013.

Lönnecker, Harald. „«Nicht Erz und Stein, Musik soll unser Denkmal sein!» Die Singbewegung und das nie gebaute Denkmal der Deutschen Sängerschaft (Weim. CC)”, www.burschenschaftsgeschichte.de/ pdf/loennecker_singbewegung.pdf. Dostęp 21.02.2021.

Menzel, Wilhelm, redaktor. Richard Poppe. Ein Leben für die Jugend, Heimat und Volk. Dortmund, 1966.

Preis, Paul. Musik- und Theaterleben von Stadt und Kreis Glatz, t. 1: Stadt Glatz. Lüdenscheid, 1967.

Preis, Paul. Musik- und Theaterleben von Stadt und Kreis Glatz, t. 2: Kreis Glatz. Lüdenscheid, 1969.

Ramin, Günther. „Die Orgel, Ver Sacrum im Jugendhof Hassitzˮ. Musik und Kirche, nr 1, 1930, ss. 34-37.

Słownik geografii turystycznej Sudetów, red. Marek Staffa, t. 15, Wydawnictwo I-BiS, 1994.

Staniszewski, Paweł. „Szczegóły parafii Świętej Trójcy w Strzelcach”, www.diecezja.lowicz.pl/ parafia/swietej-trojcy-w-strzelcach. Dostęp 9.02.2021.

Stępowski, Jarosław. „Zabytkowe organy Kłodzka. Wpływy czeskie”. Zeszyty Muzeum Ziemi Kłodzkiej, nr 10, 2009, ss. 125-151.

Walter, Rudolf. „Orgelbau in Schlesien zwischen den beiden Weltkriegenˮ. Der Orgelbau in Schlesien, red. Ludwig Burgemeister, wyd. 2, Verlag Wolfgang Weidlich Frankfurt am Main, 1973, ss. 95-115.

Walter, Rudolf. „Die Orgeln im Musiksaal der Universität Breslauˮ. Jahrbuch der Schlesischen Friedrich-Wilhelms-Universität zu Breslau, nr 21, 1980, ss. 261-279.

Woźniak, Piotr. „Kościół Trójcy Świętej”. Musicam Sacram, https://musicamsacram.pl/instrumenty/ opis/2375-Strzelce-Kosciol-Trojcy-Swietej. Dostęp 9.02.2021.

Zeitschrift für Instrumentenbau, nr 11, 1930, s. 398.

Published
2021-12-09
Section
Articles