The Painting of The Holy Family at the Table in the Sanctuary in Studzianna-Poświętne in the Light of the Iconographic Tradition, the Ideological Expression of the Graphic Prototype, and in the Coronation Homily by the Primate Stefan Wyszyński
Abstract
The painting of the Holy Family at the table in the sanctuary in Studzianna-Poświętne was created in 1629 on the basis of a graphic by Jacques Callot. Numerous reports of miraculous healings and graces received thanks to this painting made it popular with the faithful and numerous pilgrims visiting the sanctuary from the end of the 17th century. The culmination of these centuries-old devotional practices was the festive coronation of the painting of the Holy Family by Primate Stefan Wyszyński in August 18, 1968. The iconography of the painting is focused on the Holy Family gathered at the table during a meal. Saint Joseph, who is giving Jesus the chalice with wine, plays an important role in this scene.
The text of this paper is an attempt to more fully understand the sense of the iconography of the painting from Studzianna and its graphic prototype. Following the way in which the figure of St. Joseph is presented in the context of the Holy Family over a meal, attempts were made to indicate the complex ideological sense of this depiction. However, in the context of the history of the cult of the painting from Studzianna and the solemn coronation in 1968, the image of the Holy Family in the Primate’s homily was read according to the current context.
References
Ainsworth, Maryan W. Gerard David. Purity of Vision in an Age of Transition. Metropolitan Museum of Art, New York, 1998.
Apokryfy Nowego Testamentu. Ewangelie apokryficzne, cz. 1-2, red. Marek Starowieyski, WAM, 2006.
Apostolos-Cappadona, Diane. „Picturing Devotion: Rogier’s Saint Luke drawing the Virgin”. Carol J. Purtle. Rogier van der Weyden Saint Luke drawing the Virgin. Selected Essays in context. Brepols, 1997.
Banaszak, Marian, Historia Kościoła katolickiego, t. 3: Czasy nowożytne 1517-1758. ATK, 1989.
Barącz, Sadok. Cudowne obrazy Matki Najświętszej w Polsce. S. Bednarski, 1891. POLONA, polona.pl/item/cudowne-obrazy-matki-najswietszej-w-polsce,NTY2NTkx/133/#item. Dostęp 11.04.2021.
Baranowski, Andrzej Józef. Koronacje wizerunków maryjnych w czasach baroku: zjawisko kulturowe i artystyczne. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk: Zamek Królewski, 2003.
Barasch, Moshe. Giotto and the Language of Gesture. Cambridge Studies in the History of Art. Cambridge University Press, 1990.
Bartnik, Czesław Stanisław. Pedagogia narodowa Prymasa Stefana Wyszyńskiego. [s.n.], 2001.
Benad, Aurore. Pour le salut des âmes du peuple de ladite ville ”: municipalité et vie religieuse à Nancy, fin XVIe siècle-fin XVIIIe siècle. Université de Lorraine, 2019, ss. 73-74, 376-377. HAL archives-ouvertes, hal.univ-lorraine.fr/ tel-02503687/document. Dostęp 16.04.2021.
Cedrowski, Jerzy. „Kult Świętej Rodziny w sanktuarium w Studziannie”. Salvatoris Mater, t. 12, nr 4, 2010, ss. 166-181.
Cienie i światła. Cztery wieki malarstwa francuskiego. 18 marca – 19 czerwca 2005. Katalog Wystawy. Zamek Królewski w Warszawie, 2005.
Dijk van, Rudolf Theodor Maria. „Toward Imageless Contemplation Gerard Zerbolt Zutphen as Guide for Lectio Divina”. Spirituality renewed: studies on significant representatives of the Modern Devotion, red. Hein Blommestijn, Charles Caspers i Rijcklof Hofman, Peeters, 2003, ss. 3-28.
Dobrzeniecki, Tadeusz. „Św. Anna z Faras w Muzeum Narodowym w Warszawie. Symbolika gestu milczenia”. Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie, t. 32, 1988, ss. 95-196.
Drążkowska, Anna. Ozdoby i nakrycia głowy na ziemiach polskich od X do końca XVIII wieku. Wydawnictwo UMK, 2012.
Drewniak, Jan. „40-lecie koronacji Matki Bożej Świętorodzinnej”. Oratoriana nr 60, 2008, ss. 35-44.
Elbern, Viktor Heinrich. „Mahl, Gastmahl”. Lexikon der Christlichen Ikonographie, t. 3: Allgemeine Ikonographe, red. Engelbert Kirschbaum i Wolfgang Braunfels, Herder, 1990, szp. 128-133.
Eustachiewicz, Maria. „‘Liryka polskie’ Wespazjana Kochowskiego wobec tradycji literackiej”. Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej, t. 72, nr 3, 1981, ss. 279-307.
Falkenburg, Reindert L. The Fruit of Devotion. Mysticicsm and the Imagery of Love in Flemish Painting of the Virgin and Child 1450-1550. John Benjamins, 1994.
Feulner, Adolf. Kunstgeschichte des Möbels seit dem Altertum. Propyläen-Verlag, 1927.
Florarium christianum. Symbolika roślin chrześcijańska starożytność i średniowiecze, przeł. i oprac. Stanisław Kobielus, Wydawnictwo Benedyktynów, 2006.
Gebhard, Torsten. „Die Heilige Familie bei Tisch und das Tischgebet der Heiligen Familie”. Bayerisches Jahrbuch für Volkskunde, 1956, ss. 57-59.
Holl, Oskar [i in.]. „Kelch”. Lexikon der christlichen Ikonographie. Bd. 2, red. Wolfgang Braunfels, Herder-Verlag, 1970, kol. 496-497.
Jacques Callot: Das gesamte Werk. Druckgraphik, Einleitug Thomas Schröder, Verlag Rogner & Bernhard, 1971.
Jasiak, Grzegorz. „Obchody jubileuszu 150-lecia Diecezji Sandomierskiej w 1968 roku”. Studia Sandomierskie, t. 22, 2015, ss. 113-135.
Joos van Cleve. Leonardo des Nordens, Suremondt-Ludwig-Museum, Aachen, vom 17 März bis zum 26. Juni 2011), katalog wystawy, red. Peter van den Brink, Alice Taatgen, Heinrich Becker, München 2011.
Kaczmarek, Tomasz. „Św. Józef w nauczaniu Ojców Kościoła. Idee przewodnie”. Studia Włocławskie, nr 1, 1998, ss. 61-70.
Kalupa, Katarzyna. „Dzieje cudownego wizerunku Jezusa z Maryją i św. Józefem w sanktuarium Miedniewickim”, Mazowsze, nr 15, 2002, ss. 107-108.
Kaster, Gabriela. „Joseph von Nazareth”. Lexikon der christlichen Ikonographie. Bd. 7, red. Wolfgang Braunfels, Herder-Verlag, 1974, kol. 210-221.
Kliś, Zdzisław. Temat Bożego Narodzenia w polskiej sztuce średniowiecznej. BMR, 1994.
Knapiński, Ryszard. Titulus ecclesiae. Ikonografia wezwań współczesnych kościołów katedralnych w Polsce. Pax, 1999.
Kopeć, Jerzy Józef. „Geneza patronatu maryjnego nad narodem polskim”. Roczniki Humanistyczne, t. 34, z. 4, 1986, ss. 275-292.
Koster, Margaret L. Hugo van der Goes and the procedures of Art of Salvation. Brepols, 2008.
Krasny, Piotr. Figury obecności i nieobecności. Wprowadzenie do francuskiej dysputy o świętych obrazach i o roli sztuki w życiu Kościoła w epoce nowożytnej. Universitas, 2016.
Królowa Polski o wielu obliczach. Wizerunki Matki Bożej koronowane przez Prymasa Tysiąclecia Stefana kardynała Wyszyńskiego. Fundacja „Czas to Miłość”/Instytut Prymasa Wyszyńskiego, 2014.
Kwiatkowscy, Magdalena i Bogusław. Dzieje Sanktuarium Matki Bożej Świętorodzinnej w Miedniewicach. Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, 2017.
Levi d’Ancona, Mirell. The Garden of the Renaissance. Botanical Symbolism in Italian Painting. Olschki, 1977.
Lipiński, Michał. Mistagogiczna duchowość św. Wincentego a Paulo. Wydawnictwo InAltum, 2014.
Meiss, Millard, „‘Highlands’ in the Lowlands: Jan van Eyck, the Master of Flémalle and the Franco- Italian Tradition”. Gazette des Beaux-Arts, t. 57, 1961, s. 280.
Miazek, Jan. „Nowy obrzęd koronacji obrazu Matki Bożej”. Collectanea Theologica, t. 52, nr 3, 1982, ss. 71-81.
Michalczyk, Zbigniew. W lustrzanym obliczu. Grafika europejska a malarstwo w Rzeczypospolitej w czasach nowożytnych. Instytut Sztuki PAN, 2016
Mikuda-Hüttel, Barbara. Vom Hausmann zum Hausheiligen des Wiener Hofes. Zur Ikonographie des hl. Joseph im 17. Und 18. Jahrhundert. Verlag Herder-Institut, 1997.
Mróz, Franciszek, i Lukasz Mróz, „Koronacje papieskie wizerunków Najświętszej Maryi Panny w Polsce w latach 1990-2011”. Peregrinus Cracoviensis, z. 23, 2012, ss. 31-50.
Mundy, Edwin James. „Gerard David’s Rest on the flight into Egipt: further additions to grape symbolism”. Simiolus Netherlands Quarterly for the History of Art, t. 12, nr 4, 1981-1982, ss. 211-222.
Mundy, Edwin James. Gerard David Studies. Princeton University Press, 1980.
Nalewaj, Aleksandra. „Józef z Nazaretu, mąż Maryi, w świetle opisu Narodzenia Jezusa (Mt 1, 18-25)”. Św. Józef w wierze, kulcie, teologii i sztuce. Perspektywa regionalna i uniwersalna, red. Jacek Jezierski, Katarzyna Parzych-Blakiewicz i Paweł Rabczyński, Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2012, ss. 145-165.
Nastalska-Wiśnicka, Joanna. „Tradycje koronacji cudownych obrazów Matki Bożej na ziemiach polskich”. Kult Matki Bożej Ostrobramskiej w historii narodu polskiego, red. Waldemar Witold Żurek, Wydawnictwo KUL, 2019, ss. 43-91
Nater, Władysław, i Stanisław Stanik, Dzieje Sanktuarium Matki Boskiej Świętorodzinnej w Studziannie. [s.n.], 1992.
Paweł VI. „Encyklika o zasadach moralnych w dziedzinie przekazywania życia ludzkiego Humanae vitae”, Studia nad Rodziną, t. 6, nr 2(11), 2002, ss. 5-29, Parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy, www.nobla16.pl/uploads/Pliki/PoradniaMalzenska/Humanae_Vitae_ wyd_2002. pdf. Dostęp 23.04.2021.
Perier d’Ieteren, Catheline. „Virgin and Child with the Milk Soup after Gerard David: Series of Paintings on the Same Theme after Known Models”. Making Copies in European Art 1400-1600. Brill, 2018, ss. 261-286.
Pickvance, Chris. Towards a history of the origin and diffusion of a late renaissance chair design: the ‘caquetoire’ or ‘caqueteuse’ chair in France, Scotland and England. Furniture History, t. 55, 2019, ss. 1-26. ResearchGate, www.researchgate.net/publication/337227552_ Towards_a_history_of_the_origin_and_diffusion_of_a_late_renaissance_chair_design_the_ 'caquetoire'_or_'caqueteuse'_chair_in_France_Scotland_and_England. Dostęp 11.04.2021.
Pochat, Götz. Der Exotismus während des Mittelalters und der Renaissance. Voraussetzungen, Entwicklung und Wandel eines bildnerischen Vokabulars. Almqvist & Wiksell, 1970.
Reymont, Władysław St. Pierwsze utwory. Pisma, t. 1. Nakład Gebethnera i Wolffa, 1952, s. 340.
Sachs, Hans. „Familie, Heilige”. Lexikon der christlichen Ikonographie. Bd. 7, red. Wolfgang Braunfels, Herder-Verlag, 1970, kol. 7.
Siek, Wawrzyniec. Krótka wiadomość historyczna o cudownym obrazie i xx. Filipinach w Studzianny, Warszawa 1908. POLONA, polona.pl/item/krotka-wiadomosc-historyczna-o-cudownym-obrazie-i-x-x-filipinach-w-studzianny-z,ODk3Nzc4MTM/24/#info:metadata. Dostęp 19.07.2021)
Skrudlik, Mieczysław. „Obraz Świętej Rodziny ze Studzianny”. Kalendarz Królowej Korony Polskiej na Rok 1937, Wydawnictwo i druk Zakładu Wychowawczego Towarzystwa Św. Michała Archanioła, 1936, ss. 130-142. Podkarpacka Biblioteka Cyfrowa, www.pbc. rzeszow.pl/dlibra/publication/9460/edition/8738/content?ref=desc. Dostęp 22.07.2021,
Spica, Anne-Elisabeth. „L’Emblématique catolique de dévotion”.An Interregnum of the Sign. The emblematic Age in France. Essays in Honour of Daniel S. Russel, t. 6, red. David Graham, Glasgow Emblem Studies, Librairie Droz, 2001.
Staniek, Krzysztof. „Przegląd kazań wygłoszonych w czasie koronacji obrazów i figur Matki Bożej w Polsce w II połowie XX wieku”. Salvatoris Mater, t. 4, nr 2, 2003, ss. 247-316.
Staniek, Krzysztof. „Fenomen sanktuariów maryjnych z koronowanymi obrazami i figurami Matki Bożej w Polsce w II połowie XX wieku”. Salvatoris Mater, t. 5, nr 1, 2003, ss. 233-251.
Św. Józef w wierze, kulcie, teologii i sztuce. Perspektywa regionalna i uniwersalna, red. Jacek Jezierski, Katarzyna Parzych-Blakiewicz, Paweł Rabczyński, Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2012.
Van Eyck bis Dürer. Altniederländische Meister und die Malerei in Mittelaeuropa 1430-1530, katalog wystawy, Brugge Groeningemuseum 29 October 2010 – 30 Januar 2011, kurator Till-Holger Borchert, Stuttgart 2010.
Van Dijk, Rudolphus Theodorus Maria. „Toward Imageless Contemplation Gerard Zerbolt Zutphen as Guide for Lectio Divina”. Spirituality renewed: studies on significant representatives of the Modern Devotion, red. Hein Blommestijn, Charles Caspers, Rijcklof Hofman, Peeters Publishers, 2003, ss. 3-28.
Wacław z Sulgostowa [Edward Nowakowski]. O cudownych obrazach w Polsce Przenajświętszej Matki Bożej wiadomości historyczne, bibliograficzne i ikonograficzne. Nakładem Autora, 1902, www.wbc.poznan.pl/dlibra/ publication/50233/edition/66765/content. Dostęp 18. 07. 2021.
Walicki, Michał. „Ludowy refleks sztuki Callota”. Obrazy bliskie i dalekie. Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1972, ss. 252-264. Pierwodruk: Polska Sztuka Ludowa, nr 1, 1954.
Williams, Ann L. „Satirizing the Sacred: Humor in Saint Joseph’s Veneration in Early Modern Art”. Journal of Historians of Netherlandish Art, t. 10, nr 1, 2018), jhna.org/articles/ satirizing-sacred-humor-saint-josephs-veneration-early-modern-art/. Dostęp 22.04.2021.
Wiśniewski, Marcin. Święty Józef w tajemnicy Chrystusa. Opiekun, 2013.
Witkowska, Aleksandra, i Joanna Nastalska-Wiśnicka. Ku ozdobie i obronie Rzeczypospolitej. Maryjne miejsca święte w drukach staropolskich. Werset, 2013.
Wróbel, Stanisław. „Znaczenie pastoralno-teologiczne koronacji cudownego obrazu matki Bożej Tuchowskiej”. Studia Redemptorystowskie, nr 3, 2005, ss. 211-238.
Wyszyński, Stefan. Dzieła zebrane, t. 1- 20. Wydawnictwo im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego „Soli Deo”, 1991-2019.
Wyszyński, Stefan. Idzie nowych ludzi plemię: wybór przemówień i rozważań. Pallottinum, 1973.
Wyszyński, Stefan. Listy pasterskie Prymasa Polski 1946-1974. Editions du Dialogue, 1975.
Wyszyński, Stefan. Nauczanie społeczne 1946-1981. ODiSS, 1990.
Z dawna Polski Tyś Królową. Przewodnik po sanktuariach Maryjnych. Koronowane wizerunki Matki Bożej 1717-1983, red. Piotr Anzulewicz, Grażyna [Jordan] od Wszechpośrednictwa M.B. i Gizela [Gawlewicz] od Niepokalanego Serca Maryi, Siostry Niepokalanki, 1983.
Zawada, Marian. Potęga dyskretnej obecności. O świętym Józefie. Wydawnictwo Karmelitów, 2019.
Zbiór Dobroczynnosci y Łask ludowi chrześcianskiemu okazanych przy cudownym obrazie Jezusa Maryi y Jozefa Świetego, w kościele studziańskim dozorowi kongregacyi s. Filipa Naryusza powierzonym, łaskami y cudami nie tylko kraiowi naszemu, ale y cudzoziemskim narodom przyświecającym, zebrał. Kazimierz Przybylski, Łowicz 1776. Cyfrowa Biblioteka Diecezjalna w Sandomierzu, bc.bdsandomierz.pl/dlibra/doccontent?id=1800. Dostęp 20.07.2021.
Zwoliński, Piotr. „Kult obrazu Matki Bożej Studziańskiej w XVII-XIX wieku”. Łódzkie Studia Teologiczne, nr 5, 1996, ss. 243-288.
Zwoliński, Piotr. „Najstarsze dewocjonalia studziańskie jako wyraz kultu obrazu Matki Bożej Świętorodzinnej w Studziannie”. Łódzkie Studia Teologiczne, nr 8, 1999, ss. 407-410.
Copyright (c) 2021 Roczniki Humanistyczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
