The Romanesque Tympanum of the Parish Church in Wysocice: Another Opinion in the Debate
Abstract
This article challenges some of the previously-held opinions and is itself a supplement to earlier issues. The tympanum has been wrongly supposed to have been crudely wrought. It is incomplete, but there are some fragments which show the work of a skillful artist. It has actually been attributed to the oeuvre of a workshop operating in Strzelno (but not as an imitation) and has been inaccurately stated to have been influenced by the sculptures of Master Wiligelm and the Italian workshop operating in Heiligenkreuz. It is, rather, a work “parallel to” those examples from Alsace, the Rheinland and Saxony. The tympanum from Strzelno both commemorates and complements the foundation of the church by Bishop Odrowąż, and shows theological truths and the history of Salvation according to the “Prologue” of Saint John (Maiestas Domini and the Nativity), whilst simultaneously visualising the dogma of the hypostatic union of the two natures of Christ. This allows us to understand the whole of the tympanum from both the “dogmatic” and “historical” perspectives as being the history of Salvation (with the founder holding the Eucharistic chalice, reminding us of Christ’s presence in the sacrament of the Eucharist).
References
Arnheim, Rudolf. Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka. Tłum. Jolanta Mach, Słowo/obraz terytoria, 2004
Baschet, Jéȓome. „Inwencyjność i seryjność średniowiecznych przedstawień wizualnych. W kierunku poszerzonej metody badania ikonografii”. Polska Sztuka Ludowa. Konteksty. Antropologia kultury, etnografia, sztuka, t. 59, nr 3, 2005, ss. 49-70.
Berliner, Rudolf. „The Freedom of Medieval Art”. Gazette des Beaux-Arts, seria 6, nr 28, 1945, ss. 263-288.
Boerner, Bruno. Bildwirkungen. Die kommunikative Funktion mittelalterlichen Skulpturen. Reimer Verlag, 2008.
Bracha, Krzysztof. „Magia słowa. Świadectwa teologów i wierzenia popularne w XV w.” Kwartalnik Historyczny, t. 98, nr 3, 1991, ss. 17-32.
Chrzanowski, Tadeusz, i Marian Kornecki. Sztuka Ziemi Krakowskiej. Wydawnictwo Literackie, 1982
Dobrowolski, Tadeusz, „Posąg Matki Boskiej w Wysocicach, przyczynek do dziejów rzeźby romańskiej w Polsce”. Folia Historiae Artium, t. 10, 1974, ss. 37- 49.
Dobrowolski, Tadeusz. „Kościół św. Mikołaja w Wysocicach”. Sprawozdania z czynności i posiedzeń Polskiej Akademii Umiejętności, t. 28, 1923, ss. 8-11.
Dobrowolski, Tadeusz. „Kościół św. Mikołaja w Wysocicach”. Studia do Dziejów Sztuki w Polsce, t. 4, 1931, ss. 11- 46.
Dobrzeniecki, Tadeusz. „Maiestas Domini w zabytkach polskich i obcych z Polską związanych (cz. 3)”, Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie, t. 19, 1975, ss. 5-263.
Dobrzeniecki, Tadeusz. „Romański posążek Madonny z Dzieciątkiem w Muzeum Narodowym w Warszawie”. Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie, t. 10, 1966, ss. 109-164.
Evdokimov, Paul. Sztuka ikony. Teologia piękna. Tłum. Maria Żurowska, Wydawnictwo Księży Marianów PROMIC, 1999.
Furmankiewiczówna, Kazimiera, „Rzeźby romańskie z Goźlic”. Sprawozdania z posiedzeń Komisji Historji Sztuki za czas od 1 I. 1923 – do 31.XII 1925. Prace Komisji Historii Sztuki, t. 4, 1930, ss. 19-20.
Hewner, Katarzyna, „Próba identyfikacji wczesnośredniowiecznego warsztatu budowlanego ze Strzelna”. Nasza Przeszłość, t. 99, 1999, ss. 5-46.
Hewner, Katarzyna, „Tympanon w Wysocicach: próba interpretacji ikonologicznej”. Saeculum Christianum: pismo historyczno-społeczne, nr 15/2,2008, ss.109-125.
Hewner, Katarzyna. „Romański tympanon z Wysocic”. Teki Krakowskie, nr 12, 2000, ss. 105-114.
Kalinowski, Rafał. „Wysocice, nowe spojrzenie. Komunikat”. III Forum Architecturae Poloniae Medievalis, t. I, red. Klaudia Stala, Instytut Historii Architektury i Konserwacji Zabytków Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej, 2013, ss. 105-130.
Kemp, Wolfgang. Christliche Kunst. Ihre Anfänge. Ihre Strukturen. Schirmer/Mosel Verlag, 1994.
Klawek, Antoni. „Zmiany liturgiczne w świetle historii”. Ruch Biblijny i Liturgiczny, t. 5, 1965, ss. 273-279.
Kopera, Feliks. „Rzeźba do wieku XIII włącznie”. Polska, jej dzieje i kultura. t. 1, red. Stanisław Lam, Nakładem Trzaski, Everta, Michalskiego, 1927, ss. 414- 418.
Księga Psalmów. Wstęp – przekład z oryginału-komentarz-ekskursy, oprac. Stanisław Łach, Pallottinum, 1990.
Łuszczkiewicz, Władysław. Zabytki dawnego budownictwa w Krakowskiem [w obrębie zarządu c.k. Konserwatora krakowskiego]. nakł. P. Popiela, Kraków, 1868.
Michałowski, Roman. „Święta moc fundatora klasztoru (Niemcy XI-XII wieku)”. Kwartalnik Historyczny, t. 91, nr 1, 1984, ss. 3-24.
Mroczko, Teresa. Polska sztuka przedromańska i romańska. Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1978.
Mrozowski, Przemysław, „Polskie tablice erekcyjne z wieków XIV i XV”. Studia Źródłoznawcze, nr 32/33, 1990, ss. 77-112.
Mrozowski, Przemysław., „Gotyckie tablice erekcyjne i romańskie tympanony fundacyjne jako wyraz odmiennej sytuacji prawnej fundatorów”. Mecenas, kolekcjoner, odbiorca. Materiały Sesji SHS, Katowice 1981, red. Elżbieta Karwowska i Anna Marczak-Krupa, PWN 1984, ss. 55- 62.
Nowowiejski, Antoni J. Msza Święta. Cz. 1, Wydawnictwo Antyk Marcin Dybowski, 2001. (Płockie Wydawnictwo Diecezjalne 1993).
Quirini-Popławski, Rafał. Rzeźba przedromańska i romańska w Polsce wobec sztuki włoskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2006.
Ratkowska, Paulina. „‘Iluminatio a pura sapientia’. Uwagi o miniaturze Ms 197 w Bibliothèque Municipale w Valenciennes”. Biuletyn Historii Sztuki, t. 30, nr 3, 1968, ss. 337-345.
Schwarz, Mario. Die Baukunst des 13. Jahrhunderts in Österreich. Böhlau Verlag, 2013.
Sczaniecki, Paweł. „Sacramentum dedicationis”. Studia Kościelno-Historyczne, t. 3, 1979, ss. 1-137.
Soćko, Adam. „Strzelneński zespół klasztorny w perspektywie rodowych fundacji margrabiów von Wettin. Rzeźba-architektura-historia”. Nasza Przeszłość, t. 98, 2002, ss. 99-161.
Starzyński, Juliusz, i Michał Walicki. Dzieje sztuki Polskiej. M. Arct, 1934.
Świechowski, Zygmunt. „Studia nad rzeźbą w Strzelnie”. Rocznik Historii Sztuki, t. 8, 1970, ss. 71-116.
Świechowski, Zygmunt. „Znaczenie najnowszego odkrycia w Strzelnie”. Ochrona Zabytków, t. 7, 1954, ss. 273-276.
Świechowski, Zygmunt. Budownictwo romańskie w Polsce. Katalog zabytków. Ossolineum, 1963
Świechowski, Zygmunt. Katalog architektury romańskiej w Polsce. DiG, 2009
Thome, Marcus. Kirche und Klosteranlage der Zisterzienserabtei Heiligenkreuz. Die Bauteile des 12. und 13. Jahrhunderts. Imhof Verlag, 2007.
Walczak, Marek. Rzeźba architektoniczna w Małopolsce za czasów Kazimierza Wielkiego. Universitas, 2006.
Walicki, Michał. „Dekoracja architektury i jej wystrój artystyczny”. Sztuka polska przedromańska i romańska , red. Michał Walicki, PWN 1971, ss. 197-248.
Wirth, Jean. L’image médiévale. Naissance et développement (VIe-XVe siècles). Méridiens Klincksieck, 1989.
Worm, Andrea. „Das illuminierte Wort. Bilderprogramme und Erzählstrukturen historiesierten Initialen zur Genesis”. Mittelalterliche Weltdeutung in Text und Bild, hrsg. Susanne Ehrich i Julia Ricker, VDG Verlag und Datenbank für Geisteswissenschaften, 2008, ss. 99-132.
Copyright (c) 2021 Roczniki Humanistyczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
