Traces of the Literary Works of Juliusz Słowacki in the Early Plays of Karol Wojtyła (Job, Jeremiah)

Keywords: Karol Wojtyła, Job, Jeremiah, Juliusz Słowacki, Father Marek, mystery, Romantic historiosophy, nation, Poland’s mission

Abstract

The article concerns two juvenilia plays by Karol Wojtyła, Job and Jeremiah, that were written in 1940. Those works were influenced by the difficult reality of war. The first and primary inspiration for those two dramas was the Bible, as the titles themselves indicate. However, the model of Polish Romanticism also heavily influenced the shape of the poetic world of those works. This article attempts to indicate in Job, as well as in Jeremiah, those thoughts that are close to the Romantic and Messianic historiosophies. It describes, in a synthetic manner, the main noticeable points from Wojtyła’s works that coincide with the motives present in Juliusz Słowacki’s work, especially in the play Father Marek, which started the mystical and genesian period of the Romantic’s literary work. Attention is paid to,

e.g. the genre characteristics of the mystery (which is close to the genre form of the late Baroque mystery, as represented by the works of Calderon). Among those features the following items are mentioned: the composition of the works, the structure of time and space, the creation of images, the rule of the “theatre in the theatre,” and visionariness. In addition, a presentation of the main ideas and creation of the title characters (Job, Jeremiah and Father Marek) is also given in outline.

References

Ceglińska, Anetta. „Stylizacja biblijna w dramacie Jeremiasz Karola Wojtyły”. Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, nr 42, 1996, ss. 5–32.

Ciechowicz, Jan. „Światopogląd teatralny Karola Wojtyły”. Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych. Antologia, red. Krzysztof Dybciak, Państwowy Instytut Wydawniczy, 2019, ss. 424–435.

Dzikowski, M. „Wartości, wybory, parafrazy – Jeremiasz Karola Wojtyły”. Słowo – myśl – ethos w twórczości Jana Pawła II, red. Zbigniew Trzaskowski, Jedność, 2005, ss. 15–28.

Jarosz, Agnieszka. W stronę teatru mistyczno-genezyjskiego. „Ksiądz Marek” Juliusza Słowackiego.

Wydawnictwo KUL, 2019.

Kaczmarek, Wojciech. „Przeniknąć człowieka. Osoba i słowo w dramaturgii Karola Wojtyły”. Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych. Antologia, oprac. Krzysztof Dybciak, Państwowy Instytut Wydawniczy, 2019, ss. 482–493.

Korespondencja Juliusza Słowackiego, oprac. Eugeniusz Sawrymowicz, t. 2, Ossolineum, 1962–1963.

Maciejewski, Jarosław. „Karol Wojtyła i Jan Paweł II wobec literatury”. Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych. Antologia, red. Krzysztof Dybciak, Państwowy Instytut Wydawniczy, 2019, ss. 116–146.

Okoń, Jan. „Życiowy profil poety (o drodze twórczej Karola Wojtyły)”. Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych. Antologia, red. Krzysztof Dybciak, Państwowy Instytut Wydawniczy, 2019, ss. 86–110.

Olszewska, Maria. „Wojtyła – dramaturg: filologiczna przeszłość Karola Wojtyły”. Teologia Polityczna 15.10.2018, https://teologiapolityczna.pl/prof-maria-jolanta-olszewska-wojtyla-%E2%80%93dramaturg-filologiczna-przeszlosc-jana-pawla-ii. Dostęp 25.05.2020.

Ołdakowska-Kuflowa, Mirosława. Blask Słowa. Inspiracja biblijna w twórczości literackiej Jana Pawła II. Instytut Teologii Biblijnej Verbum, 2004.

Piwińska, Marta. „Wstęp”. Juliusz Słowacki, Ksiądz Marek, oprac. Marta Piwińska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1991, wyd. III, ss. III–CXXXII.

Sawicki, Stefan. „Trylogia dramatyczna Karola Wojtyły”. Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych. Antologia, red. Krzysztof Dybciak, Państwowy Instytut Wydawniczy, 2019, ss. 443–454.

Słowacki, Juliusz. „Ksiądz Marek”. Dzieła wszystkie, red. Juliusz Kleiner, t. 6. Wyd. 2, Zakład im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1955, ss. 27–130.

Sokulski, Michał. „Echa mesjanizmów: sarmackiego i romantycznego w wizji polskich dziejów Karola Wojtyły (Jeremiasz) – Jana Pawła II (homilie z pielgrzymek do ojczyzny)”. Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych. Antologia, red. Krzysztof Dybciak, Państwowy Instytut Wydawniczy, 2019, ss. 720–744.

Taborski, Bolesław. „Karol Wojtyła – poeta dramaturg”. Pisarstwo Karola Wojtyły – Jana Pawła II w oczach krytyków i uczonych. Antologia, red. Krzysztof Dybciak, Państwowy Instytut Wydawniczy, 2019, ss. 397–402.

Trzaskowski, Zbigniew. „Amnezja – aktualizacja – antycypacja. Biblijne oblicze Hioba Karola Wojtyły”. Idee i wartości. Humaniora Jana Pawła II, red. Marzena Marczewska, Zbigniew Trzaskowski, Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach, 2005, ss. 49–69.

Wojtyła, Karol. „Hiob”. Poezje, dramaty, szkice. Jan Paweł II. Tryptyk rzymski. Wstęp Marek Skwarnicki, Znak, 2004, ss. 179–245.

Wojtyła, Karol. „Jeremiasz”. Poezje, dramaty, szkice. Jan Paweł II. Tryptyk rzymski. Wstęp Marek Skwarnicki, Znak, 2004, ss. 246–313.

Zarębianka, Zofia. „Medytacja znaczeń – o specyfice dykcji poetyckiej Karola Wojtyły”. Przestrzeń słowa. Twórczość literacka Karola Wojtyły – Jana Pawła II, red. Zofia Zarębianka i Jan Machniak, Wydawnictwo św. Stanisława BM, 2006, ss. 99–105.

Published
2020-12-28