On the Border between Liturgy and Ceremony. In Search of the Specifics of Musical Arrangement of the Hymn Te Deum in the Works of Józef Elsner
Abstract
Published in 1815 and dedicated to Tsar Alexander I, Te Deum by Józef Elsner illustrates the trend of religious texts, the function of which can be considered in the context of liturgical celebrations as well as secular ceremonies. On the one hand, this composition is part of the rich traditions of Silesian church music, which the composer was associated with by birth and education. On the other hand, it reflects the state of the development of the 19th century musical culture in Poland, which the greater part of his life was associated with. The compositions mentioned in the article, intended for solo voices, mixed choir and orchestra, consist of five contrasted parts, and are stylistically maintained in the trend of the religious creativity characteristic of Central Europe at the turn of the eighteenth and nineteenth centuries, which can also be seen in a number of other works by Elsner.
References
Aplin, John. „The Survival of Plainsong in Anglican Music: Some Early English Te-Deum Settings.” Journal of the American Musicological Society, vol. 32, 1979, ss. 247-253.
Elsner, Józef. Sumariusz moich utworów muzycznych z objaśnieniami o czynnościach i działaniach moich jako artysty muzycznego, red. Alina Nowak-Romanowicz, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1957.
Gamber, Klaus. „Das »Te Deum« und sein Autor.” Revue Bénédictine , vol. 74, 1964, ss. 318-321.
Gerhard, Albert. „Te Deum laudamus – die Marseillaise der Kirche? Ein christlicher Hymnus im Spannungsfeld von Liturgie und Politik.” Liturgisches Jahrbuch, Bd. 40, 1990, ss. 65-77.
Halamska, Paulina. „Wielogłosowe opracowania hymnu »Te Deum laudamus« w kościołach protestanckich siedemnastowiecznego Wrocławia. Przyczynek do historii gatunku w epoce baroku”. Muzyka, nr 3, 2011, ss. 51-81.
Harper, John. Formy i układ liturgii zachodniej od X do XVIII wieku. Tłum. Małgorzata Kowalska. Wydawnictwo Musica Iagellonica, 1997.
Kirsch, Winfried. Die Quellen der mehrstimmige Magnificat- und Te Deum Vertonungen bis zur Mitte des 16. Jahrhunderts. Hans Schneider Verlag, 1966.
Kirsch, Winfried. „Te Deum laudamus”. Lexikon für Theologie und Kirche, 2 Aufl., Bd. 9, Verlag Herder, 1964, s. 1336.
Kirsch, Winfried. „Te Deum. II. Mehrstimmige Kompositionen.” Die Musik in Geschichte und Gegenwart. Zweite, neubearbeitete Ausgabe. Sachteil, hrsg. von Ludwig Finscher, Bd. 9, Bärenreiter-Verlag, 1998, ss. 433-440.
Kirsch, Winfried. „Varianten und Fragmente des liturgischen Te Deum – Textes in den mehrstimmigen Kompositionen des 15. und 16. Jahrhunderts.” Kirchenmusikalisches Jahrbuch, Bd. 48, 1964, ss. 118-134.
Kirsch, Winfried. „Zur Kompositionstechnik der mehrstimmigen Alternatim – Te Deum im 15. und 16. Jahrhundert.” Anuario Musical, no. 22, 1967, ss. 19-63.
Liber usualis. Missae et Officii pro Dominicis et Festis cum canto gregoriano. Desclée & Socii, 1934.
Magne, Jean. „Carmina Christo. II. Le Te Deum.” Ephemerides Liturgicae, t. 100, 1986, ss. 113-137.
Mączyński, Ryszard. W kręgu kultury zakonnej Warszawy XVII-XIX wieku. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2018.
Muchenberg, Bohdan, i Paweł Podejko. „Nieznane rękopisy i druki kompozycji Józefa Elsnera.” Z Dziejów Muzyki Polskiej, t. 10, 1965, ss. 13-30.
Nadolski, Bogusław. Chwała Ojcu. Doksologie w liturgii. Wydawnictwo PALLOTINUM, 1999.
Nohl, Paul-Gerhard. Lateinische Kirchenmusiktexte, 2 Aufl., Bärenreiter-Verlag, 1998.
Nowak-Romanowicz, Alina. Józef Elsner. Monografia. Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1957.
Pauly, Reinhard. „The Reforms of Church Music under Joseph II.” Musical Quarterly, vol. 43, 1957, ss. 372-382.
Podejko, Paweł. Katalog tematyczny rękopisów i druków muzycznych kapeli wokalno-instrumentalnej na Jasnej Górze. Wydawnictwo OO. Paulinów, 1992.
Pośpiech, Remigiusz. „Breslau als Zentrum der Musikkultur Schlesiens im 17. Jahrhundert.” Schütz-Jahrbuch, t. 32, 2010, ss. 7-15.
Pośpiech, Remigiusz. „Die mehrstimmigen Bearbeitungen des Hymnus Te Deum in der Musikaliensammlung der St.-Peter-und-Paul-Kirche (Kreuzherrenkirche) in Neisse.” Musikgeschichte zwischen Ost- und Westeuropa. Kirchenmusik – geistliche Musik – religiöse Musik, hrsg. von Helmut Loos i Klaus-Peter Koch, Studio Verlag 2002, ss. 465-477.
Pośpiech, Remigiusz. „Dziękczynny hymn Te Deum w śląskiej tradycji muzycznej”. Ut mysterium paschale vivendo exprimatur. Księga pamiątkowa dedykowana księdzu profesorowi Helmutowi Janowi Sobeczce, red. Tadeusz Dola i Rudolf Pierskała, Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2000, ss. 115-133.
Pośpiech, Remigiusz. „Musica Nova Ecclesiastica Józefa Elsnera (1769-1854) na tle polskiej muzyki religijnej XIX stulecia”. Tradycje śląskiej kultury muzycznej. Tom XI, red. Anna Granat-Janki [i in.], Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu, 2008, ss. 107-120.
Pośpiech, Remigiusz. „Msze polskie Józefa Elsnera (1769-1854) ze zbiorów jasnogórskich”. Donum natalicum. Studia Thaddaeo Przybylski octogenario dedicata, red. Zofia Fabiańska [i in.], Wydawnictwo Musica Iagellonica, 2007, ss. 131-147.
Pośpiech, Remigiusz. Muzyka wielogłosowa w celebracji eucharystycznej na Śląsku w XVII i XVIII wieku. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2004.
Pośpiech, Remigiusz. „Nova et vetera w twórczości Józefa Elsnera (1769-1854)”. Ad Christianorum Unitatem Fovendam. Księga pamiątkowa dedykowana Księdzu Arcybiskupowi Alfonsowi Nossolowi Wielkiemu Kanclerzowi Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, red. Stanisław Rabiej, Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2007, ss. 353-367.
Pośpiech, Remigiusz. „Theatrum musicum w liturgii okresu baroku”. Liturgia w świecie widowisk, red. Helmut J. Sobeczko i Zbigniew W. Solski, Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, 2005, ss. 141-155.
Pośpiech, Remigiusz. „Wkład paulinów w rozwój kultury muzycznej Środkowej Europy”. Studia Claromontana, t. 27, 2009, ss. 671-686.
Riedel, Friedrich W. „Kirchenmusik als politische Repräsentation. Zur Vertonung des »Te Deum laudamus« im 18. und 19. Jahrhundert.” Festschrift für Winfried Kirsch zum 65. Geburtstag, hrsg. von Peter Ackermann [i in.], Hans Schneider Verlag, 1996, ss. 117-129.
Riedel, Friedrich W. Kirchenmusik am Hofe Karls VI. (1711-1740). Untersuchungen zum Verhältnis von Zeremoniell und musikalischen Stil im Barockzeialter. Musikverlag Emil Katzbichler, 1977.
Schumacher, Gerhard. „Te Deum.” Das Grosse Lexikon der Musik, hrsg. von Marc Honnegger i Günther Massenkeil, Bd. 8, Herder Verlag, 1982, ss. 103-104.
Sobeczko, Helmut Jan. Liturgia katedry wrocławskiej według przedtrydenckiego Liber Ordinarius z 1563 roku. Wydawnictwo Św. Krzyża, 1993.
Urban, Mariusz. Twórczość religijna Josepha Ignatza Schnabla w kontekście przemian stylistycznych muzyki przełomu XVIII i XIX wieku. Rozprawa doktorska, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań, 2019.
Zdrada, Jerzy. Historia Polski 1795-1914. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
Žak, Sabine. „Das Te Deum als Huldigungsgesang.” Historisches Jahrbuch, Bd. 102, 1982, ss. 1-32.
Copyright (c) 2020 Roczniki Humanistyczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
