Godzinki moskalofilskie by Telesfor Chełchowski – Remarks on Structure and Style

Keywords: prayer, canonical hours, genre studies, text-type, stylistic

Abstract

Subject to analysis in this article is T. Chełchowski’s Godzinki moskalofilskie. 300 dni łaski carskiej za każdorazowe odmówienie tych godzinek z pokorą i skruszonym sercem [Moscophile Hours: 300 Days of Grace for Each Saying of the Hours with Humility and Contrite Heart]. The Hours is a text that fits the general poetics of the political disputes typical of the Polish émigré milieus at the turn of the 20th century. At the same time, the text retains a lot from the Polish literary tradition. Taking into account the fact that the text exploits a prayer as a textual genre (Canonical Hours), and acknowledging the roots of the genre, the Hours can be classified as a travesty (trawestacja in Nycz’s approach) or as an idiosyncratic token (okaz in Wojtak’s terms) of the prayer genre. The generic linkage is realized by constructing the text of the Hours in seven parts (Matins, Prime, Terce, Sext, Nones, Vespers and Compline) with its introduction, hymn, verses, responsories and prayers; by consecutive use of metre in invocations and hymns; by an apostrophic opening of the hymns; by positioning verses and responsories after hymns or prayers; as well as by stylistic and semantic references (invocations addressed to the Tsar and hymn protagonists, modelled on apostrophes to God and Mary; paraphrases of biblical and prayer collocations). Departures from the canonical text-type include: the reduced form of the final antiphon, lack of prayer and an introduction that is modified per each hour.

References

Breza, Edward. „Epitety i wyrażenia dotyczące Matki Bożej z Godzinek o Niepokalanym Poczęciu NMPanny”. Językoznawstwo: współczesne badania, problemy i analizy językoznawcze, nr 9, 2015, ss. 13-29.

Brückner, Aleksander. Słowianie a wojna. Uwagi na czasie. Nakładem Centralnego Biura Wydawnictw N.K.N, 1918.

Choroszy, Jan A. „Między teologią a antropologią słowa. O użytkach płynących z Modlitwy Pańskiej”, Napis, XVI, 2010, ss. 43-58.

Chwalba, Andrzej. „Obrzędowość i symbolika religijna w działalności partii socjalistycznych zaboru rosyjskiego (do roku 1905)”. Przegląd Historyczny, 74/1, 1983, ss. 29-47.

Jankowski, Edmund, red. Słownik pseudonimów pisarzy polskich, t. 4. Nazwiska, Ossolineum, 1996.

Karpluk, Maria. „W Maryjnym skarbcu polskiego kościoła: Godzinki”. Ruch Biblijny i Liturgiczny, 47, nr 1, 1994, ss. 17-32.

Karpluk, Maria. „Ze studiów nad językiem modlitw staropolskich: Godzinki”. O języku religijnym. Zagadnienia wybrane, red. Maria Karpluk, Jadwiga Sambor, Wydawnictwo KUL, 1988, ss. 103-132.

Kopeć, Jerzy Józef. „Małe oficja i godzinki staropolskie”. Ruch Biblijny i Liturgiczny, 43, nr 1-2, 1990, ss. 42-56.

Nycz, Ryszard. Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, t. 2. Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, 1993.

Pieczyński, Maciej. „Pokusy czasu oblężenia. O trawestacjach literatury religijnej w staropolskim piśmiennictwie politycznym”. Teksty Drugie, nr 1, 2015, ss. 311-336.

Pietrzyk, Paweł. „Chleba naszego powszedniego zbawiłeś nas za panowania swego... – o parodiach tekstów religijnych w literaturze XVII i XVIII stulecia”. Napis, seria XIV, 2008, ss. 57-69.

Potocki, Andrzej. „Katecheza maryjna w spotkaniu z tradycjami polskiej pobożności ludowej”. Colloquia Theologica Ottoniana, nr 2, 2018, ss. 145-166.

Sędziak, Henryka. „Cechy językowe Godzinek o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Marii Panny”, Język – Szkoła – Religia, nr 6, 2012, ss. 365-372.

Sulikowski, Andrzej. „Godzinki o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny: glosy, hipotezy, interpretacje”. Tematy i Konteksty, nr 6 (11), 2016, ss. 254-301.

Szczepański, Janusz. „Polonia amerykańska w walce o niepodległość Polski”. Niepodległość i Pamięć, 18/3-4 (35-36), 2011, ss. 43-60.

Ustawy Komitetu obrony narodowej na wychodźtwie polskim w Stanach Zjednoczonych Północnej Ameryki. Drukiem Dziennika Ludowego, 1917.

Wojtak, Maria. „Genologiczna analiza tekstu”. Prace Językoznawcze, nr 16/3, 2014, ss. 63-71.

Published
2020-09-15
Section
Articles