Lexical Determinants of Cultural-Social Differences in Zygmunt Kałużyński’s Film Reviews

Keywords: lexical analysis, criticism, culture, film review

Abstract

The material basis of this article is the selection of Zygmunt Kałużyński’s film reviews titled Kanon królewski. Jego 50 ulubionych filmów (‘Royal Cannon. His 50 Favourite Movies’) (2005), previously published in the weekly magazine Polityka. Thanks to this critical analysis of media works, this film journalist-cum-reviewer plays the role of a re-constructor of cultural awareness and a guide through world cinematography, acting as an intermediary in the reception of films.

The principal notion used for ordering and describing the sample material in this article is the difference in the usage of the lexeme culture, based on the definition by Jadwiga Puzyna, namely: 1) the specific dominant aspects of spiritual and cultural life for a whole society in a given era; 2) acts in the semiotic space; 3) the behaviours of certain social groups and the norms that determine them.

The cultural us–them opposition is, in Zygmunt Kałużyński’s texts, specified by using syntactic expressions that imply the belonging to a social and/or national group, especially when the differences explained by the critic present native cultural delays in comparison to the West. In the case of presenting the specifics and the contribution of Polish culture to world cinematography, lexemes that directly identify nationality are used.

References

Altman, Rick. Gatunki filmowe. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.

Anusiewicz, Janusz. Lingwistyka kulturowa. Zarys problematyki. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1995.

Filip, Grażyna. Mistrzowie gry na argumenty – Kałużyński, Treugutt, Bieńkowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2013.

Kamińska-Szmaj, Irena. „Język polityki na tle przemian kulturowych”. Język a Kultura, tom 20, Tom jubileuszowy, red. A. Dąbrowska. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2008, s. 253-265.

Kamińska-Szmaj, Irena. Słowa na wolności. Wydawnictwo Europa, 2001.

Labocha, Janina, i Kinga Tutak. Podstawy analizy składniowej wypowiedzeń. Księgarnia Akademicka, 2005.

Nęcki, Zbigniew. Komunikacja międzyludzka. Oficyna Wydawnicza: Drukarnia Antykwa, 2000.

Pietrasik, Zdzisław. „Widzieć jasno w ciemnościach”. Zygmunt Kałużyński. Kanon królewski. Jego 50 ulubionych filmów. Wydawnictwo Latarnik. Polityka, 2005, s. 11-17.

Pinker, Steven. Tabula rasa. Spory o naturę ludzką. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2005. Wersja elektroniczna.

Dereń, Ewa, i Edward Polański, Wielki słownik języka polskiego. Krakowskie Wydawnictwo Naukowe, 2012.

Puzynina, Jadwiga. Słowo – wartość – kultura. Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1997.

Skowronek, Bogusław. Mediolingwistyka. Wprowadzenie. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, 2013.

Stöckl, Hartmut. „Czytanie tekstów językowo-obrazowych? Elementy kompetencji podstawowej”. Lingwistyka mediów. Antologia tłumaczeń, red. Roman Opiłowski, Józef Jarosz, Przemysław Staniewski. ATUT/Neisse Verlag. 2015, s. 113-37.

Słownik języka polskiego. Red. Mieczysław Szymczak, t. 1, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1978.

Słownik języka polskiego. Red. Mieczysław Szymczak, t. 2, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979.

Słownik języka polskiego. Red. Mieczysław Szymczak, t. 3, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981.

Waniowski, Paweł, Dariusz Sobotkiewicz, i Magdalena Daszkiewicz. Marketing. Teoria i przykłady. Agencja Wydawnicza Placet, 2010.

Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN. Red. Andrzej Markowski. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004.

Published
2021-06-29
Section
Articles