Some Remarks on Stylistics and Vocabulary: “Potop” (“The Deluge”) by Henryk Sienkiewicz and the Slovenian Translation by Rudolf Molè
Abstract
The aim of this study is to show the ways in which some stylistic marked components were translated in the 1970 Slovenian translation of Henryk Sienkiewicz’s novel “Potop” (“The Deluge”) by Rudolf Molè. The data comprise Latin words, expressive and analytical forms, and names of realia. Choosing the equivalent may result in the loss of stylistic markedness: fatigatus wielce Vol. 1, p. 166. — zelo utrujen Vol. 1, p. 18; — Ni pary z gęby! Vol. 1, p. 40. — Niti besede več!... Vol. 1, p. 44; synalka Vol. 1, p. 365 — sina Vol. 1, p. 394; Daj no waćpan pyska! Vol. 1, p. 203 — Daj, da te objamem! Vol. 1, p. 220. However, many equivalents confirm such stylistic markedness: psubratom Vol. 2, p. 442 — pasjim bratom Vol. 2, p. 476; psiajuchy Vol. 2, p. 442 — pasje duše Vol. 2, p. 476. The translations of historical names demonstrate generalisation, e.g. rajtar vs jezdec, or approximation, e.g. rapier vs meč. The analysis confirms these differences and resemblances between the original and the translation. The general aim of this article is to indicate the stylistic and semantic differences in the translated text.
References
Biały, Paulina. Polish and English Diminutives in Literary Translation: Pragmatic and Cross-cultural Perspectives. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2017.
Bogucki, Łukasz, i in. Słownik polskiej terminologii przekładoznawczej. Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, 2019.
Cybulski, Marek. „Elementy polskiej etykiety językowej w Trylogii Sienkiewicza”. Rozprawy Komisji Językowej ŁTN, t. 42, 1997, ss. 43-132.
Dąmbska-Prokop, Urszula. Nowa encyklopedia przekładoznawstwa. Wyższa Szkoła Umiejętności im. Stanisława Staszica w Kielcach, 2010.
Glazer, Janko. „Miklavec, Peter (1859-1918)”. Slovenska biografija, www.slovenska-biografija.si/ oseba/sbi366703/. Dostęp 10 kwietnia 2021.
Gloger, Zygmunt. Encyklopedia staropolska, t. 1-4. Wiedza Powszechna, 1989 (reprint wydania 1900-1903).
Karaś, Halina. „Archaizmy jako wykładniki stylizacji w Potopie Henryka Sienkiewicza”. Poradnik Językowy, z. 9, 2004, ss. 19-37.
Karaś, Halina. „...okrutnieś mi do serca przypadła” – O pewnym wyrazie modnym w Potopie Henryka Sienkiewicza”. Zamknięte w języku. Studia językoznawcze, red. Halina Karaś, Wydawnictwo Wydziału Polonistyki UW, 2004, ss. 49-57.
Karaś, Halina. „Latynizmy wyrazowe w Potopie Henryka Sienkiewicza”. Słowa w różnych kontekstach, red. Stanisław Dubisz, Dom Wydawniczy ELIPSA, 1998, ss. 89-132.
Kielar, Barbara. Tłumaczenie i koncepcje translatoryczne. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988.
Kurkowska, Halina, i Stanisław Skorupka. Stylistyka polska. Zarys. Wyd. 5 z uzupeł., Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001.
Lewicki, Roman. Zagadnienia lingwistyki przekładu. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej, 2017.
Mariak, Leonarda. Leksykalno-stylistyczne zjawiska w Trylogii i Krzyżakach Henryka Sienkiewicza. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2019.
Muszyńska-Vizintin, Anna. „O destereotypizacji odczytań tekstu oryginału w przekładzie. Rozważania o słoweńskim tłumaczeniu kulinariów w Panu Tadeuszu”. Przekłady Literatur Słowiańskich, t. 4, cz. 1: Stereotypy w przekładzie artystycznym, red. Bożena Tokarz, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2013, ss. 37-60.
Ostromęcka-Frączak, Bożena, i Tone Pretnar, Slovensko-poljski slovar. Słownik słoweńsko-polski, Državna Založba Slovenije, 1996.
Pietrzak, Magdalena. Językowe środki kreowania postaci w twórczości historycznej Henryka Sienkiewicza. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2004.
Rzepka, Wojciech Ryszard, i Bogdan Walczak. „Socjolekt szlachecki XVII wieku”. Barok w polskiej kulturze, literaturze i języku, red. Marian Stępień, Stanisław Urbańczyk, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992, s. 179-199.
Slovar slovenskega knjižnega jezika, Založba ZRC, 2000, fran.si/iskanje?FilteredDictionaryIds= 130&View=1&Query=%2A. Dostęp 21 maja 2020.
Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz, PWN, 2003, wersja CD.
Walczak, Bogdan. „Archaizacja językowa w Trylogii a zróżnicowanie socjalne polszczyzny XVII wieku”. Trylogia – Sobieski – Victoria wiedeńska, cz. I: Trylogia. W stulecie dzieła, red. Lech Ludorowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1985, ss. 241-262.
Wilkoń, Aleksander. O języku i stylu „Ogniem i mieczem” Henryka Sienkiewicza. Wyd. 2 popr., Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2019.
Wtorkowska, Maria. „Kot w polskich i słoweńskich związkach wyrazowych”, Acta Universatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, t. 17, 2010, ss. 195-204.
Zarębski, Rafał. Rzeczownikowe prefiksy obcego pochodzenia w historii języka polskiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2012.
Zatorska, Agnieszka. „Z lingwistycznych zagadnień słoweńskiego przekładu Pana Wołodyjowskiego Henryka Sienkiewicza”. Henryk Sienkiewicz. Język – Semantyka, red. Magdalena Pietrzak, Agata Zalewska, DiG, 2019, ss. 315-338.
Copyright (c) 2021 Roczniki Humanistyczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
