Ubi defuit orbis… – wokół motta do Spartakusa
Abstrakt
Artykuł dotyczy źródeł łacińskiego cytatu ubi defuit orbis, które Cyprian Norwid uczynił mottem do wiersza Spartakus. Autorzy wskazują, że przywołana przez Norwida fraza jest częścią inskrypcji, którą francuski podróżnik i komediopisarz Jean-François Regnard wraz ze swoimi towarzyszami wyrył w skale podczas podróży po Laponii. Najprawdopodobniej dzięki Voyage de Laponie Regnarda epigramat ten stał się znany w kulturze europejskiej: cytował go Ignacy Krasicki w pracy O rymotwórstwie i rymotwórcach, następnie Victor Hugo przywołał frazę ubi defuit orbis w utworze Katedra Marii Panny w Paryżu. Wydaje się bardzo prawdopodobne, że Norwid zaczerpnął tę frazę właśnie z powieści Hugo. W artykule zostały omówione wskazane źródła, a także znaczenie motta ubi defuit orbis dla interpretacji wiersza Norwida.
Bibliografia
Abriszewska P., Norwidowskie pomniki literatury, „Colloquia Litteraria” 2016, nr 1, s. 209-227.
Declercq G., Regnard, [hasło w:] J.-P. de Beaumarchais, D. Couty, A. Rey, Dictionnaire des littératures de langue française, t. III, Paris 1984, s. 1883-1884.
Heistein J., Historia literatury francuskiej od początków do czasów najnowszych, Wrocław–Warszawa–Kraków 1997.
Hugo W., Katedra Marii Panny w Paryżu, przeł. H. Szumańska-Grossowa, Wrocław 2005.
Krasicki I., O rymotwórstwie i rymotwórcach, na podstawie autografu i pierwodruku z uzupełnieniami Franciszka Ksawerego Dmochowskiego, transkrypcja i opracowanie E. Zielaskowska, Poznań 2017.
Matwiejczuk M., Jean-François Regnard – podróżnik nieznany?, „Czasy nowożytne” 2015, nr 28, s. 73-93.
Ovid in six volumes, vol. III: Metamorphoses, with an English translation by F.J. Miller, books I-VIII.
Théâthre de Regnard suivi de ses Voyages en Laponie, en Pologne, etc. et de la Provençale, Paris 1871.
Weintraub W., Norwid – Puszkin. „Spartakus” i strofa „Oniegina”, [w:] tenże, Od Reja do Boya, Warszawa 1977, s. 356-371.
Zrębowicz R., Z teki pośmiertnej Cypryana Norwida, „Słowo Polskie” 12(1907), nr 309, s. nlb. 2.
Copyright (c) 2020 Studia Norwidiana
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
