„Rzecz czarnoleska” w recepcji trzeciego pokolenia romantyzmu. Na przykładzie Norwida i Lenartowicza
Abstrakt
Artykuł podejmuje próbę syntetycznego ujęcia recepcji twórczości Jana Kochanowskiego w poezji poetów trzeciego pokolenia romantyzmu – Cypriana Norwida i Teofila Lenartowicza. Namysł nad poezją wymienionych twórców dowodzi, że Czarnolas stanowił nieoceniony wzorzec bytowania wspólnotowego w XIX wieku. Doskonale wpisywał się w romantyczną refleksję nad sensem wolności i wielkością narodu polskiego, pozostającego wówczas w niewoli. Fenomen twórczości i osoby Jana Kochanowskiego, odkryty na nowo w dziewiętnastym stuleciu, pozwalał na restytucję mitu epoki staropolskiej, na powrót do korzeni języka polskiego, na dyskusję wokół pierwszorzędnych problemów epoki. To wszystko wybrzmiewa w poezji Norwida i Lenartowicza, którzy na różne sposoby aktualizując toposy czarnoleskiej lutni, przyznawali Kochanowskiemu laur poety narodowego.
Bibliografia
Burkot S., Lenartowicz w Krakowie, Kraków 1972.
Bujnowska A., Życie codzienne pogrobowców romantyzmu (Teofil Lenartowicz i jego korespondenci), Pułtusk 2006.
Bursztyńska H., Sądy Józefa Ignacego Kraszewskiego o Janie Kochanowskim, [w:] Jan Kochanowski. Twórczość i recepcja, t. II, red. Z.J. Nowak, Katowice 1985.
Chachulski T., Opóźnione pokolenie. O recepcji „głębokiej” Jana Kochanowskiego w poezji polskiej XVIII wieku, Warszawa 2006.
Dąbrowska D., Wykłady bolońskie Teofila Lenartowicza, „Ruch Literacki” 2000, z. 3(240).
Dokurno Z., Kompozycje utworów lirycznych C.K. Norwida (do 1852 roku), Toruń 1965.
Dopart B., Kultura polska lat 1796-1918, [w:] Historie Polski w XIX wieku, red. A. Nowak, Warszawa 2013.
Faleński F., Przez Felicyana „Treny” Jana Kochanowskiego studyami i przypisami objaśnione, Warszawa 1867.
Janion M., Gorączka romantyczna. Prace wybrane, t. I, Kraków 2000.
Lenartowicz T., O charakterze poezji polsko-słowiańskiej, wstęp i oprac. J. Nowakowski, Warszawa 1978.
Lenartowicz T., Poezje. Wybór, wybór i oprac. J. Nowakowski, Warszawa 1968.
Lenartowicz T., Wybór poezji, oprac. J. Nowakowski, Wrocław–Warszawa–Kraków 1972.
Norwid C., Dzieła wszystkie, IV: Poematy 2, oprac. S. Sawicki, P. Chlebowski, Lublin 2011.
Norwid C., Pisma wszystkie, t. I-XI, zebrał, tekst ustalił, wstępem i uwagami krytycznymi opatrzył J.W. Gomulicki, Warszawa 1971-1976.
Nowak A., Historia w wychowaniu współczesnych Polaków, [w:] Po co nam historia?, red. E. Kizik, Gdańsk 2013.
Nowak Z.J., Jan Kochanowski w sądach Kazimierza Brodzińskiego, [w:] Jan Kochanowski. Twórczość i recepcja, t. II, red. Z.J. Nowak, Katowice 1985.
Nowakowski J., Pod urokiem Czarnolasu. Jan Kochanowski Teofila Lenartowicza, [w:] Janowi Kochanowskiemu ziemia rodzinna. Księga referatów radomsko-kielecko-czarnoleskiej sesji naukowej 450-lecia urodzin poety (w dniach 29-31 maja 1980 r.), red. J. Pacławski, T. Ulewicz, Warszawa–Kraków 1981.
Nowakowski J., Teofil Lenartowicz, [w:] Literatura krajowa w okresie romantyzmu 1831-1863, t. II, red. M. Janion, M. Dernałowicz, M. Maciejewski, Kraków 1988.
Nowe studia o Norwidzie, red. J.W. Gomulicki, J.J. Jakubowski, Warszawa 1961.
Nowicka E., Dramat staropolski w krytyce międzypowstaniowej. Kartka z dziejów zapomnianej dyskusji, [w:] taż, Omamienie – cudowność – afekt. Dramat w kręgu dziewiętnastowiecznych wyobrażeń i pojęć, Poznań 2003.
Pigoń S., Jan Kochanowski w sądach romantyków, [w:] tenże, Studia literackie, Kraków 1951.
Piwińska M., Czy Mickiewicz zamordował Kochanowskiego? Interpretacja romantycznej interpretacji, [w:] Nasze pojedynki o romantyzm, red. D. Siwicka, M. Bieńczyk, Warszawa 1995.
Piwińska M., Wolny myśliwy. Osiem prób czytania Mickiewicza, Gdańsk 2003.
Rozjaśnianie ciemności. Studia i szkice o Norwidzie, red. B. Stelmaszczyk, J. Brzozowski, Kraków 2002.
Szmydtowa Z., Program i dyskusja literacka we wczesnych utworach Norwida, [w:] taż, Studia i portrety, Warszawa 1869.
Teofil Lenartowicz – rzeźbiarz, oprac. A. Król, Kraków 1993.
Trojanowiczowa Z., „Moje piosnki”. Próba nowej lektury, [w:] Romantyzm. Od polemiki do polityki. Interpretacje i materiały, wybór i oprac. A. Artwińska, J. Borowczyk, P. Śniedziewski, Kraków 2010.
Trojanowiczowa Z., Rzecz o młodości Norwida, Poznań 1968.
Ujejski K., Wybór poezji i prozy, oprac. K. Poklewska, Wrocław–Warszawa–Kraków 1992.
Walecki W., Jan Kochanowski w literaturze i kulturze polskiej doby oświecenia, Wrocław 1979.
Wyka K., Pokolenia literackie, Kraków 1977.
Ziejka F., Złota legenda chłopów polskich, Warszawa 1984.
Ziołowicz A., Poszukiwanie wspólnoty. Estetyka dramatyczności a więź międzyludzka w literaturze polskiego romantyzmu (preliminaria), Kraków 2011.
Copyright (c) 2016 Studia Norwidiana
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
