Dialog religii a dialog kultur

Krystian Kałuża

doi:10.18290/rt.2019.66.9-5

Krystian Kałuża Wydział Teologii, Uniwersytet Opolski

DOI: https://doi.org/10.18290/rt.2019.66.9-5

Słowa kluczowe: religia; kultura; dialog międzyreligijny; dialog międzykulturowy; monoteizm; prawda; przemoc

Abstrakt

W artykule podjęto zagadnienie relacji między dialogiem kultur a dialogiem religii. Analiza pojęcia religii i pojęcia kultury pokazała, że ich treści są ze sobą ściśle powiązane. Nie ma religii bez kultury ani kultury bez religii. Dlatego pojawiający się czasem postulat zastąpienia dialogu międzyreligijnego dialogiem międzykulturowym jest bezpodstawny. Dialog kultur bez dialogu religii jest niemożliwy. Aby dialog mógł zaistnieć, muszą być spełnione odpowiednie warunki. Jednym z nich jest dążenie do prawdy. Prawda ma jednak charakter inkluzywny, a nie ekskluzywny. Dlatego w religii nie ma miejsca na przemoc w imię prawdy. Dla chrześcijan prawda ma charakter osobowy. Jest nią Jezus Chrystus – Zbawiciel „polifoniczny” (Klemens Aleksandryjski).

Bibliografia

Allen Jr., John L., Interreligious dialogue impossible, pope says, but intercultural dialogue good, https://www.ncronline.org/news/interreligious-dialogue-impossible-pope-says-intercultural-dialogue-good (24.02.2019).

Assmann, Jan, Moses der Ägypter. Entzifferung einer Gedächtnisspur, Fischer Taschenbuch Verlag, Frankfurt am M. 2004(5).

Balthasar, Hans Urs von, Prawda jest symfoniczna, tłum. I. Bokwa, W drodze, Poznań 1998.

Cuda, Jerzy, Wiarygodna antropologia. Hermeneutyczny zarys teologii fundamentalnej, Księgarnia św. Jacka, Katowice 2002.

Dawkins, Richard, Religion's Misguided Missiles, „The Guardian”, sobota, 15 września 2001.

Feil, Ernst, Religio. Die Geschichte eines neuzeitlichen Grundbegriffs vom Frühchristentum bis zur Reformation, Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 1986.

Hryniewicz, Wacław, Wprowadzenie do wydania polskiego: Odkrywać nieznane oblicze Boga, w: Jacques Dupuis, Chrześcijaństwo a religie. Od konfrontacji do dialogu, tłum. S. Obirek, WAM, Kraków 2003, s. 7-23.

Huntington, Samuel P., Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Warszawa 2003.

Jan Paweł II i dialog międzyreligijny. Wybór i opracowanie Byron L. Sherwin, Harold Kasimov, tłum. A. Nowak, WAM, Kraków 2001.

Kałuża, Krystian, Ku teologicznemu pojęciu religii, „Analecta Cracoviensia” 49(2017), s. 41-65.

Kubacki, Zbigniew, Kościół, religie i zbawienie, WAM, Kraków 2016.

Küng, Hans, Das Christentum. Wesen und Geschichte, Pieper, München 19942.

Nowak, Marek, Dialog międzyreligijny wobec różnicy oczekiwań. Benedykt XVI w Izraelu, „Filozofia Dialogu” 8(2009), s. 137-146.

Papież Franciszek, Dominique Wolton, Otwieranie drzwi. Rozmowy o Kościele i świecie, tłum. M. Chojnacki, WAM, Kraków 2018.

Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne, tłum. M. Dzielska, Znak, Kraków 2005.

Rahner, Karl, Religion, w: tenże, Kleines Theologisches Wörterbuch, Herder, Freiburg im Br. 1961, s. 312-313.

Ratzinger, Joseph, Wiara – prawda – tolerancja. Chrześcijaństwo a religie świata, tłum. R. Zajączkowski, Jedność – Herder, Kielece 2004.

Rusecki, Marian, Traktat o religii, Verbinum, Warszawa 2007.

Seckler, Max, Der theologische Begriff der Religion, w: Handbuch der Fundamentaltheologie, t. 1: Traktat Religionred, red. Walter Kern, Hermann J. Pottmeyer, tenże, Francke, Tübingen−Basel 20002, s. 131-148.

Türk, Hans, Roest Crollius, Arij A., Kultur, w: Lexikon Theologie und Kirche, red. Walter Kasper, Herder, Freiburg im Br. 2006(3), t. 6, kol. 514-516.

Waldenfels, Hans, Prawda religijna, w: Leksykon religii, red. tenże, , tłum. R. Kijowski, Verbinum, Warszawa 1997, s. 354-355.