Skala Transcendencji Duchowej. Konstrukcja i walidacja

  • Jarosław Piotrowski Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Wydział Zamiejscowy W Poznaniu
  • Katarzyna Skrzypińska Instytut Psychologii, Uniwersytet Gdański
  • Magdalena Żemojtel-Piotrowska Instytut Psychologii, Uniwersytet Gdański
Słowa kluczowe: transcendencja duchowa; konstrukcja narzędzia

Abstrakt

Artykuł przedstawia proces konstrukcji Skali Transcendencji Duchowej (STD), opartej na koncepcji Ralpha Piedmonta. Przez transcendencję duchową autorzy rozumieją zdolność do wyjścia poza bezpośrednie poczucie czasu i miejsca oraz widzenia życia z większej, bardziej obiektywnej perspektywy. Narzędzie składa się z dwóch podskal: Transcendencji Właściwej i Otwartości Duchowej. STD charakteryzuje się dobrymi właściwościami psychometrycznymi oraz wysoką trafnością. W badaniach walidacyjnych (N = 1859) testowano związki STD (wyniku ogólnego i skal składowych) z potrzebą aprobaty społecznej, istniejącymi miarami duchowości i religijności, materializmu oraz NEO-FFI. Narzędzie może być przydatne w badaniach eksperymentalnych i teoretycznych nad transcendencją duchową. Przeznaczone jest do badania osób po 16 roku życia.

Bibliografia

Altemeyer, B., & Hunsberger, B. (1992). Authoritarianism, religious fundamentalism, quest, and prejudice. The International Journal for the Psychology of Religion, 2(2), 113-133.
Batson, C. D., & Schoenrade, P. (1991a). Measuring religion as quest: Validity concerns. Journal for the Scientific Study of Religion, 30, 416-429.
Batson, C. D., & Schoenrade, P. (1991b). Measuring religion as quest: Reliability concerns. Journal for the Scientific Study of Religion, 30, 430-447.
Benner, D. G. (1989). Toward a psychology of spirituality: Implications for personality and psychotherapy. Journal of Psychology and Christianity, 5, 19-30.
Burris, J. L., Sauer, S. E., & Carlson, C. R. (2011). A test of religious commitment and spiritual transcendence as independent predictors of underage alcohol use and alcohol-related problems. Psychology of Religion and Spirituality, 3(3), 231-240.
Carter, J. (2009). Transformational leadership and pastoral leader effectiveness. Pastoral Psychology, 58(3), 261-271.
Chiu, L., Emblen, J. D., Van Hofwegen, L., Sawatzky, R., & Meyerhoff, H. (2004). An integrative review of the concept of spirituality in the health sciences. Western Journal of Nursing Research, 26(4), 405-428.
Costa, P. T., Jr., & McCrae, R. R. (1992). NEO PI-R professional manual. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources.
Davis, D. E., Worthington Jr., E. L., Hook, J. N., Van Tongeren, D. R., Green, J. D., & Jennings II, D. J. (2009). Relational spirituality and the development of the similarity of the offender’s spirituality scale. Psychology of Religion and Spirituality, 4(1), 249-262.
Diessner, R., Solom, R. C., Frost, N. K., & Parsons, L. (2008). Engagement with beauty: Appreciating natural, artistic and moral beauty. The Journal of Psychology, 142(3), 303-329.
Doyle, D. (1992). Have we looked beyond the physical and psychosocial? Journal of Pain and Symptom Management, 7, 302-311.
Grom, B. (2009). Psychologia religii. Ujęcie systematyczne. Cracow: Wydawnictwo WAM.
Grygier, P. (2010). Duchowość (spirituality) jako przedmiot badań i analiz socjologicznych. Analiza cytowań bibliograficznych. In M. Libiszowska-Żółtkowska & S. Grotowska (Eds.), Religijność i duchowość – dawne i nowe formy (pp. 231-261). Cracow: Zakład Wydawniczy NOMOS.
Heszen-Niejodek, I., & Gruszczyńska, E. (2004). Wymiar duchowy człowieka, jego znaczenie w psychologii zdrowia i jego pomiar. Przegląd Psychologiczny, 47(1), 15-31.
Hill, P. C. (2005). Measurement in the psychology of religion and spirituality. In R. F. Paloutzian & C. L. Park (Eds.), Handbook of the psychology of religion and spirituality (pp. 43-61). New York: The Guilford Press.
Hill, P. C., & Pargament, K. I. (2003). Advances in the conceptualization and measurement of religion and spirituality. American Psychologist, 58(1), 64-74.
Hill, P. C., Pargament, K. I., Hood, R. W., McCullough, M. E., Swyers, J. P., Larson, D. B., & Zinbauer, B. J. (2000). Conceptualizing religion and spirituality: Points of commonality, points of departure. Journal for the Theory of Social Behaviour, 30, 51-57.
Jakubowska, U. (2005). Ekstremizm polityczny. Studium psychologiczne. Gdańsk: GWP.
Jarosz, M. (Ed.) (2011). Psychologiczny pomiar religijności. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Jeżowski, M. (2010). Duchowość – paradygmat socjologii religii czy socjologii moralności? A może socjologia duchowości? In M. Libiszowska-Żółtkowska & S. Grotowska (Eds.), Religijność i duchowość – dawne i nowe formy (pp. 66-78). Cracow: Zakład Wydawniczy NOMOS.
Kapuscinski, A. N., & Masters, K. S. (2010). The current status of measures of spirituality: A critical review of scale development. Psychology of Religion and Spirituality, 4(2), 191-205.
Kasser, T. (2002). The high price of materialism. Cambridge: MIT Press.
Libiszowska-Żółtkowska, M. (2010). Od religijności rodzinnej do duchowości indywidualnej – z biografii studentów. In M. Libiszowska-Żółtkowska & S. Grotowska (Eds.), Religijność i duchowość – dawne i nowe formy (pp. 167-183). Cracow: Zakład Wydawniczy NOMOS.
MacDonald, D. A. (200). Spirituality: Description, measurement, and relation to the five factor model of personality. Journal of Personality, 68(1), 153-197.
Mariański, J. (2010). Nowa duchowość – alternatywa czy dopełnienie religijności? In M. Libiszowska-Żółtkowska & S. Grotowska (Eds.), Religijność i duchowość – dawne i nowe formy (pp. 19-34). Cracow: Zakład Wydawniczy NOMOS.
McCrae, R. R., & Costa, P. T. (1987). Validation of the Five-Factor Model of personality across instruments and observers. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 81-90.
Mielicka, H. (2010). Religijny wymiar duchowości. In M. Libiszowska-Żółtkowska & S. Grotowska (Eds.), Religijność i duchowość – dawne i nowe formy (pp. 45-55). Cracow: Zakład Wydawniczy NOMOS.
Owczarek, M. (2004). Jakość życia a doświadczenia wewnętrzne. (Unpublished doctoral dissertation). Warsaw: Cardinal Stefan Wyszyński University.
Paloutzian, R. F., & Park, C. L. (Eds.) (2005). Handbook of the psychology of religion and spirituality. New York: The Guilford Press.
Pawluczuk, W. (2004). Duchowość. In M. Libiszowska-Żółtkowska & J. Mariański (Eds.), Leksykon socjologii religii. Zjawiska – badania – teorie (pp. 90-92). Warsaw: Verbinum.
Piedmont, R. (1999). Does spirituality represent the sixth factor of personality? Spiritual transcendence and the Five-Factor Model. Journal of Personality, 67(6), 985-1013.
Piedmont, R. (2001). Spiritual transcendence and scientific study of spirituality. Journal of Rehabilitation, 67, 4-14.
Piedmont, R. (2004). The Logoplex as a paradigm for understanding spiritual transcendence. Research in the Social Scientific Study of Religion, 15, 262-284.
Piedmont, R. (2007). Cross-cultural generalizability of the Spiritual Transcendence Scale to the Philippines: Spirituality as a human universal. Mental Health, Religion & Culture, 10(2), 89-107.
Piedmont, R. (2010). Assessment of spirituality and religious sentiments. Technical manual. Second edition. Timonium, MD: published by the author.
Piedmont, R., Ciarrochi, J. W., Dy-Liacco, G. S., & Williams, J. E. G. (2009). The empirical and conceptual value of the Spiritual Transcendence and Religious Involvement Scales for personality research. Psychology of Religion and Spirituality, 1(3), 162-179.
Piedmont, R., & Wilkins, T. (2011, in press). Spirituality, religiousness, and personality: Theoretical foundations and empirical applications. In K. Pargament, J. Exline, & J. Jones (Eds.), APA handbook of psychology, religion and spirituality. Washington, DC: American Psychological Association.
Rican, P., & Janosova, P. (2010). Spirituality as a basic aspect of personality: A cross-cultural verification of Piedmont’s model. International Journal for the Psychology of Religion, 20, 2-13.
Różycka J., & Skrzypińska K. (2011). Perspektywa noetyczna w psychologicznym funkcjonowaniu człowieka. Roczniki Psychologiczne, 14(2), 101-121.
Saroglou, V. (2002). Religion and the five factors of personality: A meta-analytic review. Persona-lity and Individual Differences, 32(1), 15-25.
Saroglou, V. (2010). Religiousness as a cultural adaptation of basic traits: A Five-Factor Model perspective. Personality and Social Psychology Review, 14(1), 108-125.
Saroglou, V. (2011). Believing, bonding, behaving, and belonging: The big four religious dimensions and cultural variation. Journal of Cross-Cultural Psychology, 42(8), 1320-1340.
Saroglou, V., & Galand, P. (2004). Identities, values and religion: A study among Muslim, other immigrant, and native Belgian young adults after the 9/11 attacks. Identity: An International Journal of Theory and Research, 4, 97-132.
Saucier, G., & Goldberg, L. R. (1998). What is beyond the Big Five? Journal of Personality, 66, 495-524.
Saucier, G., & Skrzypińska, K. (2006). Spiritual but not religious? Evidence for two independent dispositions. Journal of Personality, 74(5), 1257-1292.
Schnell, T. (2012). Spirituality with and without religion – Differential relationships with persona-lity. Archive for the Psychology of Religion, 34, 33-61.
Seidlitz, L., Abernethy, A. D., Duberstein, P. R., Evinger, J. S., Chang, T. H, & Lewis, B. L. (2002). Development of the Spiritual Transcendence Index. Journal for the Scientific Study of Religion, 41(3), 439-453.
Shafranske, P., & Gorsuch, R. L. (1984). Factors associated with the perception of spirituality in psychotherapy. Journal of Transpersonal Psychology, 16, 231-241.
Skrzypińska, K. (2004). Czy duchowość jest tożsama z religijnością? Nowe perspektywy badawcze. Przegląd Religioznawczy, 4, 13-25.
Skrzypińska, K. (2008). Dokąd zmierzam? – duchowość jako wymiar osobowości. Roczniki Psychologiczne, 1, 39-57.
Skrzypińska, K., Grzymała-Moszczyńska, H., & Jarosz, M. (2013). Nauka wobec religijności i duchowości człowieka. Lublin: KUL.
Skrzypińska, K., & Karasiewicz, K. (2013). Granice duchowości – perspektywa druga – Kwestionariusz Sfery Duchowej. Roczniki Psychologiczne, 16(3), 485-509.
Socha, P. (1999). Ways religious orientations work: A Polish replication of measurement of religious orientation. The Journal for the Psychology of Religion, 9, 209-228.
Socha, P. (2007). Poczucie świętości jako rezultat przemiany poznawczej. Przegląd Religioznawczy, 225(3), 13-26.
Socha, P. (2010). Duchowość jako przemiana. Nowa teoria duchowości i jej zastosowanie w badaniach. In M. Libiszowska-Żółtkowska & S. Grotowska (Eds.), Religijność i duchowość – dawne i nowe formy (pp. 262-274). Cracow: Zakład Wydawniczy NOMOS.
Tomscanyi, T., Martos, T., Ittzes, A., Horvath-Szabo, K., Szabo, T., & Nagy, J. (2013). Spiritual transcendence and mental health of psychotherapists and religious professionals in a Hungarian adult sample. International Journal for the Psychology of Religion, 23(2), 161-170.
Trzebińska, E. (2008). Psychologia pozytywna. Warsaw: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Westerink, H. (2012). Spirituality in psychology of religion: A concept in search of its meaning. Archive for the Psychology of Religion, 34, 3-15.
Wilczyńska, J., & Drwal, R. Ł. (1995). Opracowanie Kwestionariusza Aprobaty Społecznej (KAS) J. Wilczyńskiej i R. Ł. Drwala. In R. Drwal (Ed.), Adaptacja kwestionariuszy osobowości. Wybrane zagadnienia i techniki (pp. 57-66). Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Yakusko, O. (2011). Preliminary validation of the Women’s Spirituality Instrument: Development of a measure to assess feminist religious and spiritual attitudes. Psychology of Religion and Spirituality. Advance online publication.
Zawadzka, A. M. (2006). Wartości osobiste tłumaczące orientację materialistyczną jednostek. Roczniki Psychologiczne, 9(2), 61-80.
Zawadzki, B., Strelau, J., Szczepaniak, P., & Śliwińska, M. (1998). Inwentarz Osobowości NEO-FFI Costy i McCrae. Adaptacja polska. Podręcznik. Warsaw: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Zinnbauer, B. J., & Pargament, K. I. (2005). Religiousness and Spirituality. In R. F. Paloutzian & C. L. Park (Eds.), Handbook of the psychology of religion and spirituality (pp. 21-42). New York: The Guilford Press.
Opublikowane
2019-04-04
Dział
Artykuły