Spór metodologiczny czy spór koncepcji - badania ilościowe vs jakościowe
Słowa kluczowe:
metodologia; metody ilościowe; metody jakościowe
Abstrakt
W artykule porównuje się różne aspekty metod ilościowych i jakościowych. Jednym ze stawianych pytań jest to, jak badacze wybierają paradygmat i związaną z nim metodologię. Czy jest to efekt różnic w określeniu istoty badanych zjawisk? Być może kluczowym czynnikiem jest odmienność stylów myślenia. Zalety i wady badań jakościowych i ilościowych są przedmiotem odwiecznych gorących dyskusji. Ta polemika raczej zaciemnia niż rozjaśnia i dzieli zamiast łączyć. Czy spór ten ma charakter wewnątrz- czy ponadaparadygmatyczny? Z jednej strony puryści ilościowi uważają, że realizują pozytywistyczne ideały, a z drugiej jakościowi puryści odrzucają pozytywistyczny paradygmat. Głównym jednak pytaniem pozostaje, co ma być celem badania naukowego. W ostatniej części artykułu rekomendowane jest podejście pragmatyczne oraz łączenie metod jakościowych i ilościowych.
Bibliografia
Allport, G. W. (1937). Personality: A psychological interpretation. New York: Holt.
Banister, P., Burman, E., Parker, I., Taylor, M., Tindall, C. (1994). Qualitative methods: A research guide. Buckingham: Open University Press.
Baskerville, R. (1996). Deferring Generalizability: Four classes of generalization in social enquiry. Scandinavian Journal of Information Systems, 8, 2, 5-28.
Boeree, C. G (2004). Qualitative methods workbook; http://webspace.ship.edu/cgboer/qualmeth.html (01.11.2008).
Bulhak, A. C. (1996). On the simulation of postmodernism and mental debility using recursive transition networks; http://www.csse.monash.edu.au/publications/1996/tr-cs96-264.ps.gz (12.08.2000).
Chow, S. L. (1992). Positivism and cognitive psychology: A second look. W: C. W. Tolman (red.), Positivism in psychology: Historical and contemporary problems (s. 119-144). New York: Springer-Verlag.
Crawford, H. K., Leybourne, M. L., Arnott, A. (2000). How we ensured rigour in a multi-site, multidiscipline, multi-researcher study. Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research, [On-line Journal], 1(1); http://qualitative-research.net/fqs (25.05.2001).
Creswell, J. W. (1998). Qualitative inquiry and research design. Choosing among five traditions. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (2nd edition). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Cupchik, G. (2001). Constructionist Realism: An ontology that encompasses positionist and constructivist approaches to the social sciences. Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research [On-line Journal], 2(1); http://qualitative-research.net/fas/fas-eng.htm (25.05.2001).
Danziger, K. (1990). Constructing the subject: Historical origins of psychological research. Cambridge: Cambridge University Press.
Denzin, N. K., Lincoln, Y. S. (1994). Introduction. Entering the field of qualitative research. W: N. K. Denzin, Y. S. Lincoln (red.), Handbook of qualitative research (s. 1-17). Thousand Oaks, CA: Sage Publications..
Denzin, N. K., Lincoln, Y. S. (1997). Wkraczanie na pole badań jakościowych. Wprowadzenie do podręcznika. Acta UniversitatisNicolai Copernici. NaukiHumanistyczno-Społeczne, 13, 317, 3-47.
Dermer M. L., Hoch, T. A. (1999). Improving descriptions of single-subject experiments in research texts written for undergraduates. Psychological Record, 49, l, 49-68.
Frankfort-Nachmias, Ch., Nachmias, D. (2001). Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
Gephart, R. P. (1988). Ethnostatistics: Qualitative foundations for quantitative research. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Gergen, K. J. (1991). Emerging challenges for theory and psychology. Theory & Psychology, l, 13-35.
Greenwood, J. D. (1982). On the relation between laboratory experiments and social behaviour: Causal explanation and generalization. Journal for the Theory of Social Behaviour, 12, 225-250.
Hornowska, E. (1989). Operacjonalizacja wielkości psychologicznych. Założenia - struktura - konsekwencje. Wrocław: Ossolineum. Monografie Psychologiczne, LX.
Johnson, R. B. (1997). Examining the validity structure of qualitative research. Education, 118, 2, 282-293.
Kirk, J., Miller, M. L. (1988). Reliability and validity in qualitative research. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Kleining, G., Witt, H. (2001). Discovery as basic methodology of qualitative and quantitative research. Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research [On-line Journal], 2(1); http://qualitative-research.net/fqs/fqs-eng.hta (25.05.2001).
Kvale, S. (2004). Interviews. Wprowadzenie do jakościowego wywiadu badawczego. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans-Humana.
Lather, P. (1999). Getting smart: Feminist research and pedagogy with/in the postmodern. New York: Routledge & Kegan Paul.
Lee, A. S., Baskerville, R. L. (2003). Generalizing generalizability in information systems research. Information Systems Research, 14, 3, 221-243.
Lincoln, Y. S., Guba, E. G (1994). Paradigmatic controversies, contradictions, and emerging confluences. W: N. K. Denzin, Y. S. Lincoln (red.), The handbook of qualitative research (s. 163-188). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Manicas, P. T., Secord, P. F. (1983a). Implications for psychology of the new philosophy of science. American Psychologist, 38, 4, 399-413 [polskie tłumaczenie: Manicas, P. T., Secord, P. F. (1985). Co wynika dla psychologii z nowej filozofii nauki. Nowiny Psychologiczne, 9-10, 49-78].
Manicas, P. T., Secord, P. F. (1983b). Implications for psychology: Reply to comments. American Psychologist, 38, 4, 922-926 [polskie tłumaczenie: Manicas, P. T., Secord, P. F. (1985). Implikacje dla psychologii - odpowiedź na komentarze. Nowiny Psychologiczne, 9-10, 88-98].
Martin, D. W. (1985). Doing psychology experiments. 2nd ed. California: Brooks/Cole Publishing Company.
Morse, J. M. (1999). Qualitative generalizability. Qualitative Health Research, 9, l, 5-7.
Murphy, E., Dingwall, R., Greatbatch, D., Parker, S., Watson, P. (1998). Qualitative research methods in health technology assessment: A review of the literatury. Health Technology Assessment, 2, 16, 1-292.
Nunnally, J. C. (1967). Psychometric theory. New York: Mc Graw-Hill.
Paluchowski, W. J. (2000). Metodologiczne problemy analizy treści a wykorzystanie komputerów w badaniach jakościowych. W: M. Straś-Romanowska (red.), Metody jakościowe w psychologii współczesnej (s. 53-64). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Paluchowski, W. J. (2001). Diagnoza psychologiczna. Podejście ilościowe i jakościowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Paluchowski, W. J. (2002). Badanie oparte na jednym przypadku a tradycja idiograficzna. Referat wygłoszony na Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej „Pułapki metodologiczne w badaniach empirycznych z zakresu psychologii klinicznej”, zorganizowanej przez Szkołę Wyższą Psychologii Społecznej w Warszawie.
Paluchowski, W. J. (2007). Diagnoza psychologiczna. Proces, narzędzia, standardy. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Paluchowski, W. J. (2009). Badania jakościowe i ilościowe: czy któraś siostra jest brzydsza? W: A. Oleszkowicz, P. Zdybek (red.), Psychologia ilości, psychologia jakości: uzupełniające się spojrzenia (s. 13-19). Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.
Perakyla, A. (1998). Reliability and validity in research based on tapes and transcripts. W: D. Silverman (red. ), Qualitative research. Theory, method and practice (s. 201-220). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Shoda, Y., Mischel, W., Wright, J. C. (1994). Intrainstitutional stability in the organization and patterning of behavior: Incorporating psychological situations into the idiographic analysis of personality. Journal of Personality and Social Psychology, 67, 4, 674-687.
Skinner, B. F. (1953). Science and human behavior. New York: MacMillan.
Sokal, A., Bricmont, J. (2004). Modne bzdury. O nadużyciach nauki popełnianych przez postmodernistycznych intelektualistów. Warszawa: Wydawnictwo Prószyński i S-ka.
Straś-Romanowska, M. (1992). Los człowieka jako problem psychologiczny. Podstawy teoretyczne. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Straś-Romanowska, M. (2000). O metodzie jakościowej w kontekście rozważań nad tożsamością psychologii. W: M. Straś-Romanowska (red.), Metody jakościowe w psychologii współczesnej (s. 15-32). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Szacki, J. (1981). Historia myśli socjologicznej. Cz. I. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Yin, R. K. (1994). Case study research: Design and methods. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Banister, P., Burman, E., Parker, I., Taylor, M., Tindall, C. (1994). Qualitative methods: A research guide. Buckingham: Open University Press.
Baskerville, R. (1996). Deferring Generalizability: Four classes of generalization in social enquiry. Scandinavian Journal of Information Systems, 8, 2, 5-28.
Boeree, C. G (2004). Qualitative methods workbook; http://webspace.ship.edu/cgboer/qualmeth.html (01.11.2008).
Bulhak, A. C. (1996). On the simulation of postmodernism and mental debility using recursive transition networks; http://www.csse.monash.edu.au/publications/1996/tr-cs96-264.ps.gz (12.08.2000).
Chow, S. L. (1992). Positivism and cognitive psychology: A second look. W: C. W. Tolman (red.), Positivism in psychology: Historical and contemporary problems (s. 119-144). New York: Springer-Verlag.
Crawford, H. K., Leybourne, M. L., Arnott, A. (2000). How we ensured rigour in a multi-site, multidiscipline, multi-researcher study. Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research, [On-line Journal], 1(1); http://qualitative-research.net/fqs (25.05.2001).
Creswell, J. W. (1998). Qualitative inquiry and research design. Choosing among five traditions. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (2nd edition). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Cupchik, G. (2001). Constructionist Realism: An ontology that encompasses positionist and constructivist approaches to the social sciences. Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research [On-line Journal], 2(1); http://qualitative-research.net/fas/fas-eng.htm (25.05.2001).
Danziger, K. (1990). Constructing the subject: Historical origins of psychological research. Cambridge: Cambridge University Press.
Denzin, N. K., Lincoln, Y. S. (1994). Introduction. Entering the field of qualitative research. W: N. K. Denzin, Y. S. Lincoln (red.), Handbook of qualitative research (s. 1-17). Thousand Oaks, CA: Sage Publications..
Denzin, N. K., Lincoln, Y. S. (1997). Wkraczanie na pole badań jakościowych. Wprowadzenie do podręcznika. Acta UniversitatisNicolai Copernici. NaukiHumanistyczno-Społeczne, 13, 317, 3-47.
Dermer M. L., Hoch, T. A. (1999). Improving descriptions of single-subject experiments in research texts written for undergraduates. Psychological Record, 49, l, 49-68.
Frankfort-Nachmias, Ch., Nachmias, D. (2001). Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
Gephart, R. P. (1988). Ethnostatistics: Qualitative foundations for quantitative research. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Gergen, K. J. (1991). Emerging challenges for theory and psychology. Theory & Psychology, l, 13-35.
Greenwood, J. D. (1982). On the relation between laboratory experiments and social behaviour: Causal explanation and generalization. Journal for the Theory of Social Behaviour, 12, 225-250.
Hornowska, E. (1989). Operacjonalizacja wielkości psychologicznych. Założenia - struktura - konsekwencje. Wrocław: Ossolineum. Monografie Psychologiczne, LX.
Johnson, R. B. (1997). Examining the validity structure of qualitative research. Education, 118, 2, 282-293.
Kirk, J., Miller, M. L. (1988). Reliability and validity in qualitative research. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Kleining, G., Witt, H. (2001). Discovery as basic methodology of qualitative and quantitative research. Forum Qualitative Sozialforschung/Forum: Qualitative Social Research [On-line Journal], 2(1); http://qualitative-research.net/fqs/fqs-eng.hta (25.05.2001).
Kvale, S. (2004). Interviews. Wprowadzenie do jakościowego wywiadu badawczego. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans-Humana.
Lather, P. (1999). Getting smart: Feminist research and pedagogy with/in the postmodern. New York: Routledge & Kegan Paul.
Lee, A. S., Baskerville, R. L. (2003). Generalizing generalizability in information systems research. Information Systems Research, 14, 3, 221-243.
Lincoln, Y. S., Guba, E. G (1994). Paradigmatic controversies, contradictions, and emerging confluences. W: N. K. Denzin, Y. S. Lincoln (red.), The handbook of qualitative research (s. 163-188). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Manicas, P. T., Secord, P. F. (1983a). Implications for psychology of the new philosophy of science. American Psychologist, 38, 4, 399-413 [polskie tłumaczenie: Manicas, P. T., Secord, P. F. (1985). Co wynika dla psychologii z nowej filozofii nauki. Nowiny Psychologiczne, 9-10, 49-78].
Manicas, P. T., Secord, P. F. (1983b). Implications for psychology: Reply to comments. American Psychologist, 38, 4, 922-926 [polskie tłumaczenie: Manicas, P. T., Secord, P. F. (1985). Implikacje dla psychologii - odpowiedź na komentarze. Nowiny Psychologiczne, 9-10, 88-98].
Martin, D. W. (1985). Doing psychology experiments. 2nd ed. California: Brooks/Cole Publishing Company.
Morse, J. M. (1999). Qualitative generalizability. Qualitative Health Research, 9, l, 5-7.
Murphy, E., Dingwall, R., Greatbatch, D., Parker, S., Watson, P. (1998). Qualitative research methods in health technology assessment: A review of the literatury. Health Technology Assessment, 2, 16, 1-292.
Nunnally, J. C. (1967). Psychometric theory. New York: Mc Graw-Hill.
Paluchowski, W. J. (2000). Metodologiczne problemy analizy treści a wykorzystanie komputerów w badaniach jakościowych. W: M. Straś-Romanowska (red.), Metody jakościowe w psychologii współczesnej (s. 53-64). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Paluchowski, W. J. (2001). Diagnoza psychologiczna. Podejście ilościowe i jakościowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Paluchowski, W. J. (2002). Badanie oparte na jednym przypadku a tradycja idiograficzna. Referat wygłoszony na Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej „Pułapki metodologiczne w badaniach empirycznych z zakresu psychologii klinicznej”, zorganizowanej przez Szkołę Wyższą Psychologii Społecznej w Warszawie.
Paluchowski, W. J. (2007). Diagnoza psychologiczna. Proces, narzędzia, standardy. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Paluchowski, W. J. (2009). Badania jakościowe i ilościowe: czy któraś siostra jest brzydsza? W: A. Oleszkowicz, P. Zdybek (red.), Psychologia ilości, psychologia jakości: uzupełniające się spojrzenia (s. 13-19). Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.
Perakyla, A. (1998). Reliability and validity in research based on tapes and transcripts. W: D. Silverman (red. ), Qualitative research. Theory, method and practice (s. 201-220). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Shoda, Y., Mischel, W., Wright, J. C. (1994). Intrainstitutional stability in the organization and patterning of behavior: Incorporating psychological situations into the idiographic analysis of personality. Journal of Personality and Social Psychology, 67, 4, 674-687.
Skinner, B. F. (1953). Science and human behavior. New York: MacMillan.
Sokal, A., Bricmont, J. (2004). Modne bzdury. O nadużyciach nauki popełnianych przez postmodernistycznych intelektualistów. Warszawa: Wydawnictwo Prószyński i S-ka.
Straś-Romanowska, M. (1992). Los człowieka jako problem psychologiczny. Podstawy teoretyczne. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Straś-Romanowska, M. (2000). O metodzie jakościowej w kontekście rozważań nad tożsamością psychologii. W: M. Straś-Romanowska (red.), Metody jakościowe w psychologii współczesnej (s. 15-32). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Szacki, J. (1981). Historia myśli socjologicznej. Cz. I. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Yin, R. K. (1994). Case study research: Design and methods. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
Opublikowane
2019-03-29
Numer
Dział
Artykuł dyskusyjny
Copyright (c) 2010 Roczniki Psychologiczne
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
