Personality correlates of temporal competence: The interpretation of canonical analysis results
Keywords:
temporal competence; sense of coherence; self-concept; „Big Five”
Abstract
The objective of research was to establish the range of interdependence between temporal competence (as measured by Temporal Competence Inventory developed by Uchnast and Tucholska) and selected psychological variables measured by Questionnaire of the Sense of Coherence (SOC-29) developed by Antonovsky, Adjective Check List (ACL) by H. G. Gough and A. B. Heilbrun, Revised NEO Personality Inventory developed by P T. Costa and R. R. McCrae. The procedure of canonical analysis was used to analyze the data collected during the study from a group of 239 students. It follows from the presented analyses that the way of experiencing time and the person’s attitude to time in its three dimensions remain in evident linkage to intrapsychic and interpersonal functioning. Therefore, temporal competences can be treated as predictors of efficient and adequate functioning.
References
Antonovsky, A. (1995). Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować? Warszawa: Fundacja IPN.
Block, R. A. (1990). Models of Psychological Time. W: R. A. Block (red.), Cognitive models of psychological time (s. 1-35). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Ass.
Chlewiński Z. (1977). Czas w aspekcie fizjologicznym i psychologicznym. Roczniki Filozoficzne, 25, 3, 93-117.
Cycoń, A., Zaleski, Z. (1998). Future time and quality of life among high school students. Journal of Mental Changes, 4, 2, 65-75.
Fraisse, P. (1963). The psychology of time. New York: Harper & Row.
Fraser, J. T. (1987). Time. The familiar stranger. Amherst: The University of Massachusetts Press.
Januszewski, A. (2005). Wartościowanie perspektywy czasu a style reagowania na stres przez młodzież o predyspozycjach do uzależnień. W: C. Cekiera, I. Niewiadomska (red.), Wolność od uzależnień fundamentem rozwoju pełnej godności ludzkiej. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kinget, G. M. (1975). On being human. A systematic view. New York: Harcourt Brace Jovanovich, Inc.
Klamut, R. (2004). Cel – czas – sens życia. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Lens, W. (1994). Odraczanie nagrody, samokontrola a przyszłościowa perspektywa czasowa. W: A. Januszewski, P. Oleś, T. Witkowski (red.), Wykłady z psychologii w KUL (s. 297-308). Lublin: RW KUL.
Lens, W. (2006). Future time perspective. A psychological approach. W: Z. Uchnast (red.), Psychology of time: Theoretical and empirical approaches (s. 51-64). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Łukaszewski, W. (1983). Orientacje temporalne jako jeden z aspektów osobowości. W: W. Łukaszewski (red.), Osobowość – orientacje temporalne – ustosunkowanie się do zmian (s. 5-40). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
McCrae, R. R., Costa, Jr., P. T. (2005). Osobowość dorosłego człowieka. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Nawrat, R. (1981). Orientacja temporalna. Przegląd technik pomiaru i wyników badań. Przegląd Psychologiczny, 24, 1, 97-123.
Nosal, C. S. (1987). Interpretacja zależności między zbiorami zmiennych w ramach modelu analizy kanonicznej. W: J. Brzeziński (red.), Wielozmiennowe modele statystyczne w badaniach psychologicznych (s. 152-170). Warszawa–Poznań: PWN.
Nosal, C. S., Bajcar, B. (2004). Czas psychologiczny: wymiary, struktura, konsekwencje. Warszawa: Instytut Psychologii PAN.
Nuttin, J. (przy współpracy W. Lensa) (1985). Future time perspective and motivation. Theory and research method. Leuven: Leuven University Press.
Obuchowski, K. (1987). Psychologiczne aspekty orientacji temporalnej. W: K. Cackowski, J. Wojczakowski (red.), Stosunek do czasu w różnych strukturach kulturowych (s. 43-51). Warszawa: ANS.
Shostrom, E. L. (1968). Eits Manual for the Personal Orientation Inventory (POI). An inventory for the measurement of self-actualization. San Diego, California: Educational and Industrial Testing Service.
Shostrom, E. L. (1972). Freedom to be: Experiencing and expressing your total being. New York: Bantam Books Inc.
Sobol, M., Oleś, P. (2002). Orientacja temporalna „carpe diem” a poczucie satysfakcji z życia. Przegląd Psychologiczny, 45, 3, 331-346.
Tucholska, K. (2005). Zagadnienie kompetencji w psychologii. Roczniki Psychologiczne, 2, 11-36.
Uchnast, Z., Tucholska, K. (2003). Kompetencje temporalne – metoda pomiaru. Roczniki Psychologiczne, 6, 131-150.
Verstraeten, D. (1980). Level of realism in adolescent future time perspective. Human Development, 23, 177-191.
Zaleski, Z. (1988). Transtemporalne „ja”: osobowość w trzech wymiarach czasowych. Przegląd Psychologiczny, 31, 4, 931-945.
Zaleski, Z. (1994). Psychology of future orientation. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Zimbardo, P. G. (2002). Time to take our time. Psychology Today, 3-4.
Zimbardo, P. G., Boyd, J. N. (1999). Putting time in perspective: A valid, reliable individual-differences metric. Journal of Personality and Social Psychology, 77, 6, 1271-1288.
Block, R. A. (1990). Models of Psychological Time. W: R. A. Block (red.), Cognitive models of psychological time (s. 1-35). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Ass.
Chlewiński Z. (1977). Czas w aspekcie fizjologicznym i psychologicznym. Roczniki Filozoficzne, 25, 3, 93-117.
Cycoń, A., Zaleski, Z. (1998). Future time and quality of life among high school students. Journal of Mental Changes, 4, 2, 65-75.
Fraisse, P. (1963). The psychology of time. New York: Harper & Row.
Fraser, J. T. (1987). Time. The familiar stranger. Amherst: The University of Massachusetts Press.
Januszewski, A. (2005). Wartościowanie perspektywy czasu a style reagowania na stres przez młodzież o predyspozycjach do uzależnień. W: C. Cekiera, I. Niewiadomska (red.), Wolność od uzależnień fundamentem rozwoju pełnej godności ludzkiej. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Kinget, G. M. (1975). On being human. A systematic view. New York: Harcourt Brace Jovanovich, Inc.
Klamut, R. (2004). Cel – czas – sens życia. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Lens, W. (1994). Odraczanie nagrody, samokontrola a przyszłościowa perspektywa czasowa. W: A. Januszewski, P. Oleś, T. Witkowski (red.), Wykłady z psychologii w KUL (s. 297-308). Lublin: RW KUL.
Lens, W. (2006). Future time perspective. A psychological approach. W: Z. Uchnast (red.), Psychology of time: Theoretical and empirical approaches (s. 51-64). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Łukaszewski, W. (1983). Orientacje temporalne jako jeden z aspektów osobowości. W: W. Łukaszewski (red.), Osobowość – orientacje temporalne – ustosunkowanie się do zmian (s. 5-40). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
McCrae, R. R., Costa, Jr., P. T. (2005). Osobowość dorosłego człowieka. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Nawrat, R. (1981). Orientacja temporalna. Przegląd technik pomiaru i wyników badań. Przegląd Psychologiczny, 24, 1, 97-123.
Nosal, C. S. (1987). Interpretacja zależności między zbiorami zmiennych w ramach modelu analizy kanonicznej. W: J. Brzeziński (red.), Wielozmiennowe modele statystyczne w badaniach psychologicznych (s. 152-170). Warszawa–Poznań: PWN.
Nosal, C. S., Bajcar, B. (2004). Czas psychologiczny: wymiary, struktura, konsekwencje. Warszawa: Instytut Psychologii PAN.
Nuttin, J. (przy współpracy W. Lensa) (1985). Future time perspective and motivation. Theory and research method. Leuven: Leuven University Press.
Obuchowski, K. (1987). Psychologiczne aspekty orientacji temporalnej. W: K. Cackowski, J. Wojczakowski (red.), Stosunek do czasu w różnych strukturach kulturowych (s. 43-51). Warszawa: ANS.
Shostrom, E. L. (1968). Eits Manual for the Personal Orientation Inventory (POI). An inventory for the measurement of self-actualization. San Diego, California: Educational and Industrial Testing Service.
Shostrom, E. L. (1972). Freedom to be: Experiencing and expressing your total being. New York: Bantam Books Inc.
Sobol, M., Oleś, P. (2002). Orientacja temporalna „carpe diem” a poczucie satysfakcji z życia. Przegląd Psychologiczny, 45, 3, 331-346.
Tucholska, K. (2005). Zagadnienie kompetencji w psychologii. Roczniki Psychologiczne, 2, 11-36.
Uchnast, Z., Tucholska, K. (2003). Kompetencje temporalne – metoda pomiaru. Roczniki Psychologiczne, 6, 131-150.
Verstraeten, D. (1980). Level of realism in adolescent future time perspective. Human Development, 23, 177-191.
Zaleski, Z. (1988). Transtemporalne „ja”: osobowość w trzech wymiarach czasowych. Przegląd Psychologiczny, 31, 4, 931-945.
Zaleski, Z. (1994). Psychology of future orientation. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Zimbardo, P. G. (2002). Time to take our time. Psychology Today, 3-4.
Zimbardo, P. G., Boyd, J. N. (1999). Putting time in perspective: A valid, reliable individual-differences metric. Journal of Personality and Social Psychology, 77, 6, 1271-1288.
Published
2019-03-27
Issue
Section
Articles
Copyright (c) 2007 Roczniki Psychologiczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
