Anxiety and religiosity
Abstract
This article undertakes the issue of associations between anxiety and religiosity, understood as experiencing the relationship with God. According to numerous authors, e.g. Horney (1976, p. 53), Kępiński (1987, p. 298), Argyle (1999), anxiety exerts strong influence on human behaviour. Argyle, the famous researcher of interpersonal relationships, points to such consequences of high anxiety as isolation from others, lack of friends, egocentrism, deficits of social adaptation, low assertiveness, tendency to submissiveness. R. B. Cattell holds that individuals with high characterological anxiety reveal low efficiency in adaptation processes, lack of self-confidence, distrust in oneself and others. The objective of the study presented in this article was to investigate associations between general, overt and covert anxiety (IPAT Anxiety Scale by Cattell) and features of the relationship with God (The Scale of Relationship to God by D. Hutsebaut). The results showed statistically significant associations between general, overt and covert anxiety, gender and four dimensions of religiosity: rebelliousness, guilt, identification, cohumanity. The first two scales showed positive correlations with anxiety and the latter two scales – negative correlations.
References
Argyle, M. (1999). Psychologia stosunków międzyludzkich. Warszawa: PWN.
Cattell, R. B., Scheier, I. H. (1967). Handbook the IPAT Anxiety Scale Questionire. Institute for Personality and Ability Testing. Illinois.
Cekiera, Cz. (1985). Toksykomania. Warszawa: PWN.
Chlewiński, Z. (1987). Postawy a cechy osobowości. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Eagly, A. H. (1983). Gender and social influence: A social psychological analysis. American Psychologist, 38, 9, 971-981.
Frączek, A., Kirwil, L. (1986). Identyfikacja ze społecznym wzorcem płci a agresja u dzieci. W: A. Frączek (red.), Studia nad uwarunkowaniami i regulacją agresji interpersonalnej (s. 47-78). Wrocław: Ossolineum.
Grzesiuk, L, Trzebińska E. (1978). Jak ludzie porozumiewają się. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Horney, K. (1976). Neurotyczna osobowość naszych czasów. Warszawa: PWN.
Hutsebaut, D. (1980). Belief as livd relations. Psychologica Belgica, 20, 33-47.
Jacyniak, A., Płużek, Z. (1996). Świat ludzkich kryzysów. Kraków: WAM.
Jagiełło, A. (1987). Rodzina a rozwój postaw religijnych. Wrocław.
Jarymowicz, M. (1979). Modyfikowanie wyobrażeń dotyczących „ja” dla zwiększenia gotowości do zachowań prospołecznych. Wrocław: Ossolineum.
Jarosz, M. (2004). Interpersonalne uwarunkowania religijności. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Karyłowski, J. (1982). O dwóch typach altruizmu. Wrocław: Ossolineum.
Kępiński, A. (1987). Lęk. Warszawa: PZWL.
Konieczna, J., Tomkiewicz, A. (1994). Postawy religijne osób z małżeństw pozasakramentalnych. Roczniki Teologiczne, 41, 6, 97-123.
Krawczyk, M. (1972). Nastawienia egocentryczne i nieegocentryczne a choroba psychosomatyczna. Zeszyty Naukowe Instytutu Psychologii UW, 1, 81-142.
Łazowski, J., Płużek, Z. (1985). Program własnych badań. W: J. Łazowski (red.), Problemy psychosomatyczne w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy (s. 64-106) Warszawa: PZWL.
Malewska, H. (1965). Poczucie zagrożenia a stosunek do innych. Studia Socjologiczne, 2, 101-118.
Maruszewski, M. (1983). Analiza procesów poznawczych jednostki w świetle idealizacyjnej teorii nauki. Poznań: WN UAM.
Matuszewska, M. (1993). Pełnienie ról rodzinnych a zmiany rozwojowe w postawach altruizmu- -egocentryzmu u młodych dorosłych. Przegląd Psychologiczny, 36, 1, 49-63.
Mądrzycki, T. (1986). Deformacje w spostrzeganiu ludzi. Warszawa: PWN.
Mika, S. (1984). Psychologia społeczna. Warszawa: PWN.
Otto, R. (1993). Świętość. Elementy racjonalne i irracjonalne w pojęciu bóstwa. Wrocław: Thesaurus Press.
Popielski, K. (1998). Fenomen religijności a noetyczny wymiar człowieka. Zeszyty Naukowe KUL, 41, 49-63.
Potocka-Hoser, A. (1971). Wyznaczniki postawy altruistycznej. Warszawa: PWN.
Pospiszyl, K. (1986). Psychologia kobiety. Warszawa: PWN.
Prężyna, W. (1968). Skala Postaw Religijnych. Roczniki Filozoficzne, 4, 75-90.
Prężyna, W. (1981). Funkcja postawy religijnej w osobowości człowieka. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Siek, S. (1980). Osobowość a higiena psychiczna. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
Siek, S. (1983). Wybrane metody badania osobowości. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
Szymołon, J. (1999). Lęk i fascynacja. Osobowościowe korelaty lęku i fascynacji w przeżyciu religijnym. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Szymołon, J. (2002). Postawy prospołeczne a religijność. Roczniki Psychologiczne, 5, 181-193.
Śliwak, J. (1988). Psychologiczne korelaty altruizmu endocentrycznego i egzocentrycznego (mps pracy doktorskiej, Lublin, Katolicki Uniwersytet Lubelski).
Śliwak, J. (1993). Altruizm a religijność człowieka – badania empiryczne. Roczniki Filozoficzne, 41, 4, 41-52.
Śliwak, J. (1996). Altruizm endo-egzocentryczny a poziom niepokoju. Analecta Cracoviensia, 28, 143-159.
Śliwak, J. (2001). Osobowość altruistyczna. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Śliwak, J., Szafrańska, M. (2000). Poziom altruizmu a przeżywane relacje religijne do Boga. W: T. Doktór, K. Franczak (red.), Postawy wobec religii. Psychologiczne uwarunkowania i konsekwencje (s. 161-185) Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie.
Zalewska, A. (1999). Ważność altruizmu jako wartości dla uczącej się młodzieży. Psychologia Wychowawcza, 42, 2, 108-119.
Zdybicka, Z. (1977). Człowiek i religia. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Copyright (c) 2006 Roczniki Psychologiczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
