Kultura w programach Jerzego Giedroycia

Słowa kluczowe: emigracja, dyplomacja kulturowa, Giedroyc, kroniki, funkcje mediów

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie tematyki kulturalnej z łamów „Kultury” paryskiej w kontekście kulturotwórczej funkcji mediów oraz medialnych strategii dyplomacji kulturalnej. „Kultura” paryska ukazywała się w latach 1946-2000 jako periodyk Instytutu Literackiego w Paryżu, jej twórcą i redaktorem był Jerzy Giedroyc. Ze względu na odrębność programową (stawka na kontakty z Krajem) i wysokiej próby publicystykę, była postrzegana jako ośrodek myśli politycznej realizujący niepodległościowe założenia ideowe poprzez koncepcje dobrosąsiedzkich stosunków Polski z Ukrainą, Litwą, Białorusią i Niemcami w warunkach geopolitycznych zmian w Europie po upadku ZSRR i zjednoczeniu Niemiec. Artykuły programowe pisali m.in. Juliusz Mieroszewski, Jerzy Stempowski, Bohdan Osadczuk, Leopold Unger. Giedroyc dbał o proporcje materiałów politycznych i kulturalnych w numerach czasopisma, a co ważniejsze – udostępniał łamy twórcom z obszaru ULB. Był pomysłodawcą cyklu kronik, m.in. ukraińskiej, litewskiej, białoruskiej, niemieckiej, oraz przeglądów prasy, które stanowiły podstawowe źródło informacji o życiu emigrantów i o życiu w ich opuszczonych ojczyznach. Giedroyc, za pomocą „Kultury”, realizował strategię oddziaływania na opinię publiczną przez łączenie tematyki politycznej i kulturalnej, gdyż był przekonany, że w ten sposób przyczyni się do odrzucenia stereotypów i umożliwi poznanie wspólnej historii i kultury.

Bibliografia

Bartoszewski W. (1978), Niemcy a Polska, Kultura, nr 7/270-8/371, s. 123-129.

Bartoszewski W. (1980), O stosunkach z Niemcami, Kultura, nr 5/392, s. 75-81.

Bartoszewski W. (1986), Przemówienie Władysława Bartoszewskiego we Frankfurcie, Kultura, nr 11/470, s. 95-105.

Chruślińska I. (2003), Była raz „Kultura”. Rozmowy z Zofią Hertz, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Droga na Wschód. Z Jerzym Giedroyciem rozmawia Marek Zieliński (1989), Więź, nr 10, s. 42-50.

Friszke A. (2007), Przystosowanie i opór. Studia dziejów PRL, Warszawa: Wydawnictwo Więź.

Friszke A., Habielski R., Machcewicz P. (1999), Życie polityczne, społeczne i kulturalne emigracji, Wrocław: Wydawnictwo Więź.

Giedroyc J. (1994), Autobiografia na cztery ręce, oprac. i posłowie K. Pomian, Warszawa: „Czytelnik”.

Giedroyc J., Mieroszewski J. (1999), Listy. 1949-1956, wybór i wstęp K. Pomian, Warszawa: Czytelnik.

Habielski R. (1991), Niezłomni, nieprzejednani. Wiadomości i ich krąg 1940-1981, Warszawa: PIW.

Habielski R. (1997), Realizm, wizje i sny romantyków. O pisarstwie Juliusza Mieroszewskiego, [w:] J. Mieroszewski, Finał klasycznej Europy, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 23-34.

Habielski R. (2000), Polski Londyn, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.

Hofman I. (2002), Kroniki emigracyjne Kultury. Rekonesans badawczy, Annales Universitatis Mariae Curie Skłodowska, Sectio K. Politologia, vol. 9, s. 87-99.

Hofman I. (2003), Ukraina, Litwa, Białoruś w publicystyce paryskiej Kultury, Poznań: Forum Naukowe.

Hofman I. (2007), Jerzego Giedroycia i Jana Nowaka Jeziorańskiego myślenie o nowej Polsce, Studia o Polityce, nr 20, s. 181-203.

Hofman I. (2009a), Juliusz Mieroszewski: między paryską Kulturą o RP RWE, [w:] M. Kosman (red.), Na obrzeżach polityki, Poznań: Wydawnictwo Naukowe WNPiD UAM, cz. 7, s. 207-224.

Hofman I. (2009b), Polska, Niemcy, Europa. Program zachodni paryskiej Kultury, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Hofman I. (red.) (2011), Wokół idei Jerzego Giedroycia, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Hofman I. (2015), Listy jako forma komunikacji politycznej, [w:] E. Maj (red.), Myśl polityczna w dobie społeczeństwa informacyjnego, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 559-574.

Hofman I. (2018), Listy Jerzego Giedroycia i Leopolda Ungera, [w:] K. Leszczyńska (red.), W kręgu historii, politologii i emigracji, Toruń: Wydawnictwo A. Marszałek, s. 253-266.

Hofman I. (2019), Redaktor. 20 lat bez Kultury, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Hofman I., Unger L. (2010), (red.), Teczki Giedroycia, Lublin: Wydawnictwo UMCS, Paryż: Instytut Literacki.

Hostowiec P. (1951), List w sprawach niemieckich, Kultura, nr 2/240-3/241, s. 10-13

Kerski B., Kowalczyk A.S. (2001), Wiek ukraińsko-polski. Wiek ukraińsko-polski. Rozmowy z Bohdanem Osadczukiem, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Kopczyński K. (1990), Przed przystankiem Niepodległość. Paryska Kultura i Kraj w latach 1980-1989, Warszawa: Wydawnictwo Więź.

Korek J. (2000), Paradoksy paryskiej Kultury, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Kowalczyk A.S. (1999), Giedroyc i Kultura, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.

Kowalczyk A.S. (2006), Od Bukaresztu do Laffitów. Jerzego Giedroycia rzeczpospolita epistolarna, Sejny: Wydawnictwo Pogranicze.

Kudelski Z. (red.), (1995), Spotkanie z paryską Kulturą, Warszawa: Wydawnictwo Więź.

Ławrynenko J. (1959), Literatura sytuacji pogranicznych, Kultura, nr 3/137, s. 5-17.

Łobodowski J. (1951), Ukraińska literatura emigracyjna, Kultura, nr 4/54, s. 46-60.

Łobodowski J. (1952), Przeciw upiorom przeszłości, Kultura, nr 2/52-3/52, s. 14-66.

Łobodowski J. (1954), Scylle i Charybdy ukraińskiej poezji, Kultura, nr 5/79, s. 35-50; nr 6/80, s. 24-49.

Łobodowski J. (1955), Poezja Jewhena Małaniuka, Kultura, nr 10/96, s. 32-38.

Łobodowski J. (1959), Młody las na obczyźnie, Kultura, nr 10/156, s. 49-58.

Łobodowski J. (1966a), Sąd nad umarłym, Kultura, nr 6/224, s. 3-8.

Łobodowski J. (1966b), O Maksymie Rylskim, Kultura, nr 7/225-8/226, s. 30-37.

Majewski J. (1952), List, Kultura, nr 11/61, s. 157-158.

Mieroszewski J. (1956), Materiały do refleksji, Kultura, nr 3/101, s. 75-83; 4/102, s. 73-78.

Mieroszewski J. (1957), Analiza widma, Kultura, nr 3/113, s. 53-59.

Mieroszewski J. (1962), Zaduma noworoczna, Kultura, nr 1/171-2/172, s. 151-161.

Mieroszewski J. (1964), Geoideologia, Kultura, nr 12/206, s. 3-12.

Mieroszewski J. (1966), ABC polityki Kultury, Kultura, nr 4/222, s. 40-52.

Mieroszewski J. (1967a), Pewne rzeczy nazwane po imieniu, Kultura, nr 4/234, s. 72-81.

Mieroszewski J. (1967b), Tytuł zostaje ten sam, Kultura, nr 12/242, s. 33-42.

Mieroszewski J. (1967c), Ani z Rosją, ani z Niemcami, Kultura, nr 9/239, s. 34-44.

Mieroszewski J. (1970), Może zdarzyć się i tak, Kultura, nr 4/271, s. 47-53.

Mieroszewski J. (1972), O banałach i cudach w polityce, Kultura, nr 4/295, s. 79-90.

Mieroszewski J. (1973a), Polska Ostpolitik, Kultura, nr 6/309, s. 68-79.

Mieroszewski J., (1973b), Polska Westpolitik, Kultura, nr 9/312, s. 45-56.

Mieroszewski J. (1974), Rosyjski kompleks Polski i obszar ULB, Kultura, nr 9/324, s. 3-15.

Mieroszewski J. (1997), Finał klasycznej Europy, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Miłosz Cz. (1989), Koniec Wielkiego Xięstwa (O Józefie Mackiewiczu), Kultura, nr 5/500, s. 102-120.

Miłosz Cz. (1991a), Nad Niewiażą, wiek dziewiętnasty, Kultura, nr 5/524, s. 24-46.

Miłosz Cz. (1991b), Rodziewiczówna, Kultura, nr 3/522, s. 9-30.

Miłosz Cz., Venclova T. (1979), Dialog o Wilnie, Kultura, nr 1/376-2/377, s. 3-35.

Nota Redakcji. Nieporozumienie czy tani patriotyzm, (1953), Kultura, nr 1/63, s. 82-83.

Nowinowski S.M. (2019), Jerzy Giedroyć w 1946 roku, Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.

Nyka-Niliunas A. (1955), Najnowsza poezja litewska, Kultura, nr 10/96, s. 57-62.

Okulicz K. (1963), Białoruś sowiecka, Kultura, nr 5/187, s. 121-126.

Pomian G. (1995), Emigracja i emigranci, [w:] „Kultura” i jej krąg 1946-1986. Katalog wystawy czterdziestolecia Instytutu Literackiego, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 143-150.

Pomian K. (1999), Aktualność Mieroszewskiego, [w:] J. Giedroyc, J. Mieroszewski, Listy 1949-1956, wybór i wstęp K. Pomian, Warszawa: Wydawnictwo „Czytelnik”, s. 5-33.

Pomian K. (2000), W kręgu Giedroycia, Warszawa: Wydawnictwo „Czytelnik”.

Rodak P. (2011), Między zapisem a literaturą. Dzienniki polskiego pisarza w XX wieku, Warszawa: Wydawnictwo UW.

Szaruga L. (2001), Kultura i przyszłe stosunki polsko-niemieckie, [w:] K. Pomian (red.), Jerzy Giedroyc. Redaktor, Polityk, Człowiek, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 235-250.

Taylor-Terlecka N. (1986), Dziedzictwo W.X. Litewskiego w literaturze emigracyjnej, Kultura, nr 10/469, s. 124-136.

Venclova T. (1989), List otwarty do Litwinów i Polaków, Kultura, nr 3/498, s. 111-114.

Żagiell E. (1972), Białorusini, Kultura, nr 6/297, s. 49-55.

Opublikowane
2021-06-30
Dział
Artykuły